Πολύ γνωστό από την αρχαιότητα το σκεπάρνι, ως σκέπαρνος (ο) και σκέπαρνον (το), αργότερα ως «σκεπάρνιον» και «σκεπάρνι» σήμερα, είναι πολύ εύχρηστο εργαλείο, τόσο τότε, όσο και σήμερα. «Δεξί χέρι» για τεχνίτες, π.χ. ξυλουργούς, οικοδόμους, αλλά και εργαλείο της καθημερινότητας για κάθε νοικοκύρη ή και ερασιτέχνη.
Ο Όμηρος αναφέρει στο 391 της Ι΄ ραψωδίας της Οδύσσειας, ότι ο Οδυσσέας τύφλωσε τον Πολύφημο μ’ ένα πυρωμένο ξύλο, που καθώς του το έβαλε βαθιά στο μάτι, προκάλεσε ήχο όπως το πυρωμένο τσεκούρι ή το πυρωμένο σκεπάρνι του σιδερά, που το βάζει στο νερό. Στο δε 237 της Ε΄ ραψωδίας, αναφέρεται και ο «εΰξοος σκέπαρνος» (καλοακονισμένο σκεπάρνι).
Είναι ευτελούς αξίας εργαλείο που μπορούμε να το προμηθευτούμε εύκολα από καταστήματα σιδηρικών, χρωματοπωλεία κλπ. Τεχνίτες-επισκευαστές του στο παρελθόν ήταν οι «σιδεράδες» (ή «χαλκιάδες» στα καμίνια τους, γνωστοί και ως «γύφτοι». Να σημειώσουμε εδώ, ότι μεταφορικά «γύφτοι» αποκαλούνταν και όσοι καταπιάνονταν με εργασίες που προκαλούσαν καπνούς και τους «μαύριζαν». Πιθανότατα, λοιπόν, επεκράτησε να αποκαλούνται και οι τεχνίτες του σιδήρου «γύφτοι», επειδή τους «μαυρίζουν» οι καπνοί. Κατά άλλη εκδοχή, οι τσιγγάνοι τεχνίτες-επισκευαστές μεταλλικών αγροτικών εργαλείων, ήταν πολλοί, γι’ αυτό «δάνεισαν» και το όνομα της φυλής τους στους «λαϊκούς» συναδέλφους τους.
Τεχνίτες-επισκευαστές πολλών μεταλλικών εργαλείων, μεταξύ των οποίων και του σκεπαρνιού οι συμπαθείς «γύφτοι», λοιπόν, «κοσμήθηκε» και το πασίγνωστο και εύχρηστο αυτό εργαλείο με το χαρακτηριστικό τους επίθετο: «γύφτικο σκεπάρνι»!
Όταν λέμε για κάποιον ότι «καμαρώνει σαν γύφτικο σκεπάρνι, εννοούμε ότι υπερηφανεύεται υπερβολικά-επιδεικνύεται αυτάρεσκα, γενικά «κορδώνεται» για κάτι πολύ ασήμαντο. Η λέξη «σκεπάρνι» δε, λέγεται και για ανεπίδεκτο μαθήσεως άνθρωπο, π.χ. μη επιμελή μαθητή.
Η παρομοίωση για το «καμάρι» κάποιου(!), προέρχεται από τη θέση που έχει το ξύλινο μέρος (λαβή) του ευτελούς χρηματικής αξίας, πλην χρήσιμου αυτού εργαλείου, όταν η εξωτερική πλευρά του μεταλλικού μέρους βρίσκεται σε επίπεδη επιφάνεια. «Παρόμοια» είναι και η εικόνα ανθρώπου που «κορδώνεται με την κοιλιά έξω»! (βλ. τη χαρακτηριστική εικόνα). Διαβάζοντας μια εφημερίδα κάποια χρόνια πριν, θυμάμαι που σχολίαζε ειρωνικά έναν υπουργό, που την ώρα της ορκωμοσίας του - λίγο πριν αναλάβει τα καθήκοντά του - βρισκόταν σε παρόμοια στάση!
Νίκος
Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 29.11.2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου