Τρίτη 30 Μαΐου 2023

Σύντομη αναφορά στην ιστορία της σημαίας της Ακροπόλεως


     Η Αθήνα απελευθερώθηκε από του τούρκους στις 31 Μαρτίου του 1833. Ο τελευταίος τούρκος φρούραρχος παρέδωσε την πόλη στον Βαυαρό υπολοχαγό Χριστόφορο Νέζερ, πρώτο φρούραρχο της ελεύθερης Αθήνας. Αν και οι Βαυαροί εκπροσωπούσαν το νέο Ελληνικό Βασίλειο, δεν διακατέχονταν από ιδιαίτερα Ελληνικά πατριωτικά συναισθήματα κι έτσι δεν σκέφτηκαν ότι όφειλαν να υψώσουν την Ελληνική σημαία στην Ακρόπολη. Ένας Χιώτης καπετάνιος, γνωστός ως «καπετάν Δημήτρης», νοιώθοντας ενδόμυχα την ανάγκη της έπαρσής της, κατέβηκε στο πλοίο του στον Πειραιά, πήρε από αυτό την ελληνική σημαία και επιστρέφοντας στον ιερό βράχο άρχισε να παρακαλεί τους Βαυαρούς να του επιτρέψουν να την υψώσει εκεί. Ο Νέζερ βρήκε δικαιολογημένο το αίτημα του Χιώτη καπετάνιου και, πράγματι ο ίδιος ο «καπετάν Δημήτρης» ύψωσε τη σημαία του πλοίου του στον Παρθενώνα, ενώ ο γιος του που στέκονταν δίπλα του φώναζε «Ζήτω η Ελλάς»!
    Το ιερό αυτό σύμβολο της πατρίδας μας υπεστάλη τον Απρίλιο του 1941 και στη θέση του ανέβηκε η γερμανική σβάστικα, με την κατάληψη της πόλης από τους νέους κατακτητές της, τους γερμανούς. Την νύχτα της 30ής Μαΐου του ίδιου έτους, οι πατριώτες Απόστολος Σάντας και Μανώλης Γλέζος, με μια καθ’ όλα ηρωική τους επιχείρηση κατέβασαν τη σημαία του κατακτητή και ύψωσαν τη γαλανόλευκη στην Ακρόπολη, προκαλώντας μεγάλη αναστάτωση στον εισβολέα. Όμως, «τα πολλά λόγια είναι φτώχια» και καλύτερα θα ήταν να παρακολουθήσετε το βίντεο της εκπομπής της σειράς «αλάτι και πιπέρι» (1982), του αξέχαστου Φρέντυ Γερμανού, ΕΔΩ. Πραγματικά αξίζει! Θα μάθετε πολλά που, ίσως, δεν γνωρίζετε, ιδίως οι νεότεροι!

Οι Ήρωες Μανώλης Γλέζος και Απόστολος Σάντας
σε νεότερη και μεγαλύτερη ηλικία


Μια μεταλλική πλάκα στο χώρο γράφει την ιστορία...



     Σε περιπτώσεις εθνικού πένθους η σημαία της Ακρόπλης κυματίζει μεσίστια, όπως μεσίστια κυμάτιζε και στο θάνατο των ηρώων Απόστολου Σάντα και του Μανώλη Γλέζου, στις 30.4.2011 και 30.3.2020
----------------------------------- 

Πηγές, εικόνες: Διαδίκτυο.
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 19.5.2022

Σάββατο 27 Μαΐου 2023

Το πρώτο δρομολόγιο λεωφορείου στο Πλατανοχώρι (διήγημα)

 


 Σύντομος πρόλογος

     Αν και το «Πλατανοχώρι» μπορεί να είναι ένα φανταστικό ορεινό χωριό, η ιστορία δεν είναι φανταστική. Η ανάγκη και η λαχτάρα των απλοϊκών ανθρώπων κάθε απομακρυσμένου από τα αστικά κέντρα χωριού, έγινε δύναμη για την διεκδίκηση των αυτονόητων, που σήμερα μπορεί να μοιάζουν με «παραμύθια της γιαγιάς» σε νεότερους και περισσότερο σε πολύ νεότερους ή ιστορίες κάμποσων αιώνων πριν. Όμως, δεν απέχουν αιώνες, αλλά μόλις λίγες δεκαετίες από το σήμερα, αφού και οι ηλικίες των σημερινών εξηντάρηδων, ακόμα και μικρότερων, τις θυμούνται πολύ καλά, γιατί τις βίωσαν. Μεγάλες, αφάνταστες, οι ταλαιπωρίες για ένα ταξίδι, όχι μόνο σε κάποια πόλη, αλλά και σε κάποιο κοντινό χωριό. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες έκαναν κι αυτές συχνά την εμφάνισή τους, επιτείνοντας τα προβλήματα.
     Η διήγηση της πρώτης/μιας πρώτης άφιξης του λεωφορείου της εποχής σε καθένα από αυτά τα χωριά, μπορεί να είναι ίδια, μπορεί παρόμοια ή κάπως παρόμοια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι από τις καταγραφές και τα ακούσματα που δεν πρέπει να καταπιεί η λήθη. Στην περιοχή των Καλαβρύτων, όπως και σε όλη την Ελλάδα η εικόνα ήταν γνώριμη, ενώ κάποια μικρότερα και ίσως πιο απομακρυσμένα χωριά δεν είδαν και δεν θα δουν ποτέ συγκοινωνιακά μέσα να περνούν μπροστά από τα σπίτια τους και να φτάνουν ως εκεί.
*** 
     Τον έτρωγαν οι σκέψεις αρχές της δεκαετίας του 1960 τον κυρ-Χαράλαμπο, κοινοτάρχη του πανέμορφου ελατόφυτου Πλατανοχωρίου, που έβλεπε το λεωφορείο να πηγαίνει κάθε βράδυ στο κοντινό κεφαλοχώρι και το δικό του να μένει μακριά από τον πολιτισμό και την εξυπηρέτηση των ανθρώπων του. Οι Πλατανοχωρίτες κατέβαιναν στη δημοσιά, περισσότερο από μία ώρα μακριά από το χωριό τους για να ταξιδέψουν, με τις αποσκευές τους στα χέρια και στον ώμο, ενώ οι πιο τυχεροί με τα ζώα και τη συνοδεία συγγενών τους. Στην επιστροφή τους ίδια η εικόνα: Συγγενείς με τα ζώα τους περίμεναν ή κάποιοι τυχεροί και περισσότερο «εύποροι» πλήρωναν αγωγιάτες για την εξυπηρέτησή τους.
     Νύχτες και νύχτες έμενε ξάγρυπνος ο κυρ-Χαράλαμπος, παρέα μ’ αυτές του τις σκέψεις, για να μπορέσει να δώσει λύση στο θέμα. Καθημερινά, άλλωστε, δεχόταν τις διαμαρτυρίες για διάφορα θέματα, αλλά και για να φτάσει το λεωφορείο στο Πλατανοχώρι. Ο δρόμος από τη δημοσιά ως το κέντρο του χωριού τους ήταν σε κακό χάλι. Ακόμα και τα ζώα σκόνταφταν στις πέτρες και στις λακκούβες. Βροχές, καταιγίδες, χιόνια, χαλάζια, λάσπες, νερά, κατεβασμένα ρέματα, μικρές ή μεγαλύτερες κατολισθήσεις, τσουχτερό κρύο και μεγάλες ζέστες, μόνιμα εμπόδια κι αυτά, που επιδείνωναν κατά πολύ την κατάσταση. Κλώνοι δέντρων έπρεπε να κοπούν, αλλά κι ένα χωματουργικό μηχάνημα, θα τον έφερνε γρήγορα σε λογαριασμό και θα του έδινε και περισσότερο πλάτος. Μεγάλος σωρός οι έννοιες του κοινοτάρχη, όπως και τα στοιβαγμένα προβλήματα του χωριού του.
      Παρ’ όλα τα ξενύχτια του, όμως, η αναλαμπή του ήρθε μέρα μεσημέρι, σε μια κουβέντα που είχε με το δάσκαλο. Δεν είπε σε κανέναν τίποτα και άρχισε να καταστρώνει μελετημένα και μεθοδικά το σχέδιό του. Με την πρώτη ευκαιρία που του δόθηκε, φόρεσε το καλύτερο από τα δύο κουστούμια που είχε, πήρε το λεωφορείο από τη δημοσιά και πήγε στην πόλη, στα γραφεία του ΚΤΕΛ, όπου εκεί κουβέντιασε με το διευθυντή και ζήτησε τη βοήθειά του. Αφού εκείνος ρώτησε να πληροφορηθεί πόσοι επιβάτες από το Πλατανοχώρι χρειάζονται καθημερινά το λεωφορείο και είδε ότι ο αριθμός δεν ήταν καθόλου μικρός, του έδωσε πρόθυμα κατευθύνσεις. Γύρισε στο χωριό του γεμάτος αισιοδοξία ο κοινοτάρχης και το πρώτο Σάββατο αργά το απόγευμα χτύπησε η καμπάνα για προσωπική εργασία. (Τί ήταν η «προσωπική εργασία», μπορείτε να πληροφορηθείτε από παλαιότερη σύντομη αναφορά μου (2017),  ΕΔΩ). Το άλλο Σάββατο το ίδιο και την Κυριακή μετά την εκκλησία, πάλι προσωπική εργασία. Μετά δύο συνεχόμενων τις παρεμβάσεις των χωριανών, ο δρόμος άλλαξε όψη κι έγινε πραγματικά αγνώριστος. Κανόνισε ο κυρ-Χαράλαμπος και για τη φιλοξενία του οδηγού και του εισπράκτορα του λεωφορείου, αφού η συμφωνία με τον διευθυντή του ΚΤΕΛ ήταν να διανυκτερεύουν στο χωριό, με το αζημίωτο, φυσικά, και με έξοδα της υπηρεσίας τους, μέχρι το πρωί της επόμενης ημέρας που θα ξεκίναγαν το δρομολόγιο για τα άλλα χωριά γύρω και επιστροφή στην πόλη το μεσημέρι: Μίλησε με τρεις τέσσερις νοικοκυρές να τους εξυπηρετούν εκ περιτροπής και οι ίδιες πρόθυμα συμφώνησαν.
     Αφού έγιναν και οι τελευταίες συνεννοήσεις με το ΚΤΕΛ, δεν πέρασε πολύς καιρός και η έγγραφη απάντηση με την υπογραφή του διευθυντή βρισκόταν στα χέρια του κοινοτάρχη! Ο ενθουσιασμός του και η χαρά του ήταν ανείπωτη! Δεν το σκέφθηκε και δεν κρατήθηκε καθόλου: Έστειλε παιδιά να τρέχουν και να φωνάζουν στις γειτονιές και άλλα να χτυπήσουν τις καμπάνες των εκκλησιών, φωνάζοντας και αυτά από την κορυφή των καμπαναριών: «Την Παρασκευή τ’ απόγιομα θα ’ρθει λεωφορείο στο χωριόοοο μας! Την Παρασκευή τ’ απόγιομα θα ’ρθει λεωφορείο στο χωριόοοοο μας!».
     Ένα μεγάλο πανηγύρι στήθηκε! Στην πλατεία, που μέχρι εκεί θα έφτανε το συγκοινωνιακό μέσο, στήθηκαν τραπέζια και λίγο πριν την άφιξή του γέμισαν μ’ ένα σωρό καλούδια, φτιαγμένα με πολλή τέχνη και μεράκι από τις νοικοκυρές, μιλημένες κι αυτές από τον κυρ-Χαράλαμπο. Άφθονο και το κρασί και το τσίπουρο είχαν κι αυτά πρωτεύουσα θέση σ’ αυτή τη γιορτή. Ο ίδιος ο κοινοτάρχης είχε καλέσει και τους οργανοπαίχτες με το νταούλι και τις πίπιζες! Κάθε ηλικίας άνθρωποι-όλο το χωριό είχε κατέβει στην πλατεία και κάμποσα παιδιά βγήκαν στο δρόμο να «το περιμένουν»! Πλάι στον κοινοτάρχη ο παπάς, ο δάσκαλος και δυο χωροφύλακες που είχαν έλθει κι αυτοί αυτόκλητοι από το διπλανό κεφαλοχώρι για τον «έλεγχο της κατάστασης».
     Την αναμενόμενη ώρα, ακούστηκε το μουγκρητό της μηχανής του λεωφορείου, ενώ ανέβαινε την ανηφόρα, στα τελευταία 150-200 μέτρα της διαδρομής του! Φτάνοντας στο «χώρο αναμονής», ένα σύννεφο σκόνης το ακολουθούσε μέχρι να κατακάτσει, ενώ πίσω του καμιά εικοσαριά παιδιά το ακολουθούσαν τρέχοντας και φωνάζοντας μ’ ενθουσιασμό! Επιφωνήματα ενθουσιασμού κι απ’ απ’ όλους τους χωριανούς και χειροκροτήματα γέμισαν την ατμόσφαιρα, μόλις σταμάτησε κι άνοιξαν οι πόρτες να κατέβουν οι επιβάτες! Τα πρώτα καλωσορίσματα, οι πρώτες χαιρετούρες, οι αγκαλιές και τα φιλιά ακολούθησαν! Οι οργανοπαίχτες είχαν αρχίσει να παίζουν και οι πρώτοι χορευτές δεν άργησαν να σύρουν τον καλαματιανό και τον τσάμικο! Την ίδια στιγμή ο εισπράκτορας ανέβηκε πάνω στο λεωφορείο, από μια σκάλα στο πίσω μέρος του και έλυσε δέματα και βαλίτσες που ήταν δεμένα με ένα μακρύ και γερό σχοινί. Από τη σκάλα πάλι έδινε τις αποσκευές αυτές σε καθέναν από τις επιβάτες-παραλήπτες τους που τις περίμεναν.
     Τρία φωτιστικά λουξ της εποχής, κάμποσες λάμπες πετρελαίου, μερικά λυχνάρια, ακόμα και κεριά και λαμπάδες είχαν επιστρατευτεί για να φωτίσουν το χώρο με το που θα έπεφτε η νύχτα. Το ηλεκτρικό δεν είχε φτάσει ούτε κι αυτό στο Πλατανοχώρι. Τα κεράσματα έγιναν γρήγορα ανάρπαστα και το πανηγύρι κράτησε μέχρι τα μεσάνυχτα. Κατενθουσιασμένο το πλήρωμα του λεωφορείου, ο οδηγός με τον εισπράκτορα, αφού μπήκαν κι αυτοί στο χορό, ευχαρίστησαν τον πρόεδρο και όλους για την υποδοχή και οδηγήθηκαν στο κατάλυμά τους, γιατί το επόμενο πρωί έπρεπε να είναι ξεκούραστοι. Κατενθουσιασμένοι και οι πρώτοι ταξιδιώτες, κατενθουσιασμένοι και όλοι οι κάτοικοι, έφυγαν για τα σπίτια τους, ενώ οι νοικοκυρές μάζεψαν κι αυτές τα πράγματά τους, βραβευμένες με τους επαίνους των συγχωριανών τους για τη πλούσια φιλοξενία τους και για τις νοστιμιές που είχαν ετοιμάσει. Κάμποσες δεκαετίες μετά, οι μεγαλύτεροι μιλάνε στα εγγόνια τους και στα δισέγγονά του με πολλή νοσταλγία και με λεπτομέρειες για την μεγάλη εκείνη ημέρα και το ξεχωριστό αυτό μεγάλο πανηγύρι του χωριού τους, που τους έφερε κοντά στον υπόλοιπο κόσμο και πιο κοντά στο πολιτισμό.

----------------------------------- 

Εικόνα θέματος: Από την  ηλεκτρονική εφημερίδα ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ NEWS, σε άρθρο του κ. Άγγελου Σακκέτου

 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 27.5.2023
(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

Πέμπτη 25 Μαΐου 2023

Η νομοθεσία του Ζάλευκου, η εφαρμογή της και οι σημερινοί «ελιγμοί» πολλών «μεγάλων» ενόχων

 


     Ο Ζάλευκος* ήταν νομοθέτης, σύγχρονος του Βαβυλώνιου Χαμουραμπί και προγενέστερος του Αθηναίου Σόλωνα, σε Ελληνική παροικία της Ιταλίας, τον 7ο αιώνα π.Χ.. Οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι κάπως αμφιλεγόμενες κι αυτό κάνει ορισμένους να ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μυθικό πρόσωπο. Μεταξύ των αποφθεγμάτων του είναι και τούτο: «Οι νόμοι μοιάζουν με ιστούς αράχνης, που μόνο τα μικρά ζωύφια παγιδεύουν»!
     Ένας από τους νόμους του Ζάλευκου έλεγε ότι ο κατηγορούμενος και ένοχος για μοιχεία καταδικάζεται με εξόρυξη των δύο οφθαλμών. Ο πρώτος που συνελήφθη για μοιχεία, όμως, ήταν ο γιός του ίδιου του νομοθέτη! Όταν ο δικαστής κλήθηκε να αποδώσει δικαιοσύνη, αποφάσισε σύμφωνα με τον νόμο. Επενέβη τότε ο Ζάλευκος και ζήτησε την εξόρυξη του ενός οφθαλμού του γιού του και του ενός του ίδιου κι αυτό εφαρμόστηκε!
     Παράδειγμα προς μίμηση, λοιπόν, για τη δίκαιη εφαρμογή των νόμων σήμερα σε «μεγάλους» ενόχους, αλλά και για πολιτικούς που απολαμβάνουν ασυλία και βρίσκονται στο απυρόβλητο!
---------------------------------------
*Ζάλευκος: Πολύ λευκός, καθαρός («ζα σημαίνει πάρα πολύ, π.χ. ζάπλουτος – και όχι «ζάμπλουτος» –, που λέμε και σήμερα).
Πηγή: Σύγγραμμα του μακαριστού π. Γεωργίου Μεταλληνού, καθηγητού Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Πηγή εικόνας: Βικιπαίδεια.
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.5.2023

Τρίτη 23 Μαΐου 2023

Εύθυμες ιστορίες του χωριού με διδακτικά μηνύματα: Η κολοβή σουσουράδα

Εικόνα θέματος: Διαδίκτυο (http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=4039&-V=limmata)

     Η σουσουράδα, γνωστή και με άλλα ονόματα, όπως ζευκαλάτης, τσιλιβήθρα, κωλοσούσα, σοκολίθρα, ίσως και περισσότερα, είναι ένα μικρό, έξυπνο και ιδιαίτερα ευκίνητο πουλάκι, που το βάρος του δεν ξεπερνάει τα 25 με 30 γραμμάρια. Στο φτέρωμά του κυριαρχεί η τριχρωμία, είτε ως λευκοσουσουράδα (λευκό, γκρι, μαύρο), είτε ως κιτρινοσουσουράδα (κίτρινο, υποκίτρινο, μαύρο), ενώ το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η μεγάλη ουρά που έχει, την οποία όταν είναι στο έδαφος κουνάει συνέχεια, ρυθμικά και με χάρη πάνω κάτω. Η ονομασία του πολύ όμορφου αυτού πουλιού της υπαίθρου, χρησιμοποιείται μεταφορικά και για τη νεαρή κοπέλα που κάνει όλο καμώματα, πείσματα και νάζια! Λόγω αυτής της ιδιαιτερότητάς της, οι Νίκος Γούναρης και ο Νίκος Φατσέας έδωσαν το όνομά της στον τίτλο του αγαπημένου παλιού λαϊκού τραγουδιού τους.
     Όταν οι συγκυρίες το απαιτούσαν, ο μπάρμα-Γιώργης έλεγε μια χιουμοριστική ιστορία, με το πάθημα του ίδιου και μιας σουσουράδας στα παιδικά του χρόνια, που με αυτόν τον τρόπο στηλίτευε πρόσωπα και καταστάσεις και έστελνε μηνύματα και διδάγματα:
     «Ήτανε, που λέτε, κατοχή και μαζί με τ’ αδέρφια  μου, όλοι μικρά παιδιά τότε, φυλάγαμε τα πρόβατα. Πιο πέρα από το μαντρί είχαμε και μια αποθήκη, που βάζαμε το σανό για τα ζωντανά το χειμώνα. Μια φορά, η πόρτα της αποθήκης είχε μείνει μισάνοιχτη. Με το που ανοίγω καλύτερα, βλέπω μέσα κάμποσα πουλιά και τρώγανε σπόρους από χάμου. Αμέσως την έκλεισα βιαστικά, για να πιάσω κανένα για μεζέ! Όλοι πεινασμένοι ήμαστε τότε κι ακόμα κι ένα πουλάκι το υπολογίζαμε για φαΐ… Πάνω στη βιασύνη μου, η πόρτα έμεινε πάλι μισάνοιχτη και τα πουλιά πετάξανε τρομαγμένα και φύγανε! Μπόρεσα μόνο κι έπιασα μια σουσουράδα από την ουρά! Εκείνη, όμως, τραβήχτηκε, μου άφησε την ουρά στο χέρι κι έφυγε! Την άλλη μέρα, κι όλες τις επόμενες, ερχότανε τα πουλιά στο μαντρί και έξω από την αποθήκη να βρούνε τίποτα να φάνε, ερχότανε και η κολοβή σουσουράδα κι άλλες σουσουράδες μαζί. Κουνάγανε οι άλλες την ουρά, την κούναγε κι εκείνη που δεν είχε!», τελείωνε παντα την αφήγησή του με στόμφο!  
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 23.5.2023

Δευτέρα 22 Μαΐου 2023

Εύθυμες ιστορίες του χωριού με διδακτικά μηνύματα: Πριν τις εκλογές…

Εικόνα: Από την ταινία «Θανασάκης ο πολιτευόμενος», παραγωγής 1954 (διαδίκτυο) 


     Όσο πλησίαζε η λήξη της τετραετίας της κυβέρνησης, η κατάσταση κάποιες φορές ξέφευγε από κάθε έλεγχο στο καφενείο του ορεινού χωριού. Είχαν γίνει καθημερινότητα ο φανατισμός, οι γκρίνιες, οι αντιπαραθέσεις, οι διαπληκτισμοί, ακόμα και οι ύβρεις και βλασφημίες μεταξύ των διαφόρων ηλικιών ανδρικού φύλου θαμώνων, όλοι ντόπιοι κάτοικοι και οι περισσότεροι γείτονες και συγγενείς μεταξύ τους. Και όσο οι εκλογές πλησίαζαν, ειδικά από την ημέρα που ανακοινωνόταν το κλείσιμο της βουλής, μεγάλωνε και η ένταση. Την κατάσταση επιδείνωναν περισσότερο και τα κλειστά παράθυρα και το πάντα πυκνό σύννεφο καπνού από τα τσιγάρα. Όσο κι αν προσπαθούσαν ο Χρήστος ο καφετζής κι άλλοι ψύχραιμοι να συγκρατηθούν τα πνεύματα, αυτό δεν γινόταν πάντα εφικτό.
     Μέσα σε λίγα λεπτά ή και δευτερόλεπτα ακόμα, κυβερνήσεις «ανέβαιναν» και κυβερνήσεις «έπεφταν», αφού η «θητεία» τους κρινόταν είτε ανεπαρκής είτε επικίνδυνη είτε καταστροφική και κάποιες φορές η «προδοσία» έφερνε σε μεγάλες περιπέτειες και κινδύνους τη χώρα.
     Ελάχιστοι ήταν αυτοί από τους θαμώνες που απολάμβαναν τον καφέ τους και ασχολούνταν με συζητήσεις άλλων θεμάτων, πλην της πολιτικής. Μεταξύ αυτών και ο μπάρμπα-Βασίλης, ένας γέροντας κοινής αποδοχής σην κοινωνία του χωριού του, που εκείνη την ημέρα, λίγο πριν τις εκλογές το χειμώνα του 198…, φαινόταν πολύ προβληματισμένος από την τροπή που είχε πάρει η άνευ προηγουμένου έντονη συζήτηση, για το ποιο κόμμα θα κυβερνήσει από την επομένη των εκλογών. Ήταν σκυμμένος στη γωνία του καφενείου, καθισμένος με τον συνομήλικό του μπάρμπα-Σωτήρη στο τραπεζάκι και χτύπαγε κάπως νευρικά και ρυθμικά το πάτωμα με την μαγκούρα του, που όμως δεν ακουγόταν, γιατί στο κάτω μέρος είχε λάστιχο. Για μια στιγμή, σήκωσε το κεφάλι του και φάνηκε όλο το πρόσωπό του, που από το σκύψιμο κάλυπτε η τραγιάσκα του. Φώναξε δυνατά:
     «Για ακούστε με λίγο!…».
  Τίποτα όμως. Κανείς δεν του έδωσε σημασία και οι διαφωνίες και οι διαπληκτισμοί συνεχίζονταν. Σε λίγο φώναξε πιο δυνατά:
     «Για ακούστε με λίγο, ρε!...».
    Μα και πάλι τίποτα. Την Τρίτη φορά επενέβη πολύ περισσότερο δυναμικά: Χτύπησε δυνατά τρείς τέσσερις φορές το μεταλλικό πράσινο στρογγυλό τραπέζι με τη μαγκούρα του. Αμέσως οι φωνές σταμάτησαν και όλων τα βλέμματα γύρισαν προς τα κει, για να δουν τι συμβαίνει. Ξαφνικά επεκράτησε απόλυτη  ησυχία. Ήταν η καταλληλότερη στιγμή και ευκαιρία να πει σε όλους ο μπάρμπα-Βασίλης αυτά που ήθελε ήρεμα να τους πει:
     «Για ακούστε με λίγο, ρε λεβέντες! Τόσες μέρες τώρα, τα ίδια και τα ίδια. Τα ίδια λέτε, τα ίδια ξαναλέτε! Θα ’ρθει ο ένας να σας δώσει, θα ’ρθει ο άλλος να σας πάρει, ο ένας να σας σώσει κι ο άλλος να σας βουλιάξει! Των περισσότερων έχουν ασπρίσει τα μαλλιά μας και δεν έχουμε καταλάβει ακόμα πως, αν δε σκάψουμε το χωράφι κι αν δεν φυλάξουμε τα πρόβατα, δεν θα μας δώσει κανείς να φάμε! Και τούτος εδώ, δείχνοντας τον καφετζή, αν δεν έρθει πρωί-πρωί ν’ ανοίξει το μαγαζί του και ν’ ακούει το μακρύ και το κοντό του καθενός μας, κανείς δεν θα του δώσει τίποτα! Αφήστε τη γκρίνια και τη φαγωμάρα, λοιπόν, γιατί και την άλλη μέρα από τις εκλογές πάλι οι ίδιοι θα είμαστε, πάλι μαζί θα είμαστε, πάλι εδώ θα είμαστε!...».
     Η συνέχεια της υπόλοιπης μέρας των θαμώνων κύλισε σχετικά ήσυχα στο καφενείο. Από την επόμενη, όμως, τα αίματα άρχισαν πάλι ν’ ανάβουν, πρωί-πρωί κιόλας. Τότε ο μπάρμπα-Βασίλης σηκώθηκε να φύγει για το σπίτι του, αφήνοντας μισοτελειωμένο και τον καφέ του. Στην προσπάθειά του να του αλλάξει γνώμη ο καφετζής, πήρε την απάντηση:
     «Μου πήραν το κεφάλι, ρε Χρήστο!... Θα ξανάρθω λίγες μέρες μετά τις εκλογές, που θα έχουν τελειώσει και οι πανηγυρισμοί όσων νικήσουν και  η κρυάδα όσων χάσουν!», είπε και βγήκε αηδιασμένος από το καφενείο!
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 22.5.2023

Δευτέρα 15 Μαΐου 2023

Τί ήταν «ο γύρος του κρεβατιού» ή «κρεβατόγυρος»;


     Σε προηγούμενα χρόνια και ειδικά στα σπίτια των αγροτικών περιοχών, η θέση των κρεβατιών, είτε μονά είτε διπλά, δεν ήταν στη μέση του δωματίου, όπως συνηθίζεται σήμερα, αλλά σε κάποια άκρη -σε μια «γωνία»- για την εξοικονόμηση χώρου. Το αυτοσχέδιο ξύλινο κρεβάτι με σανίδες και στρώμα από μαλλί προβάτου ή «μπούσ(ι)α» (φύλλα καλαμποκιού), αντικατέστησε σταδιακά το μεταλλικό, αρκετά πριν μπει στη ζωή μας το ξύλινο-έπιπλο. Το στρώμα του, με «γέμισμα» από μαλλί προβάτου ήταν ζεστό, άρα και ιδανικό για τη χειμερινή περίοδο, ενώ αυτό με μπούσ(ι)α για το καλοκαίρι.
     Ο χώρος κάτω από το κρεβάτι ήταν, σχεδόν πάντα, και μια μικρή αποθήκη, στην οποία «έκρυβαν» διάφορα αντικείμενα, όπως βαλίτσες με ρούχα, δοχεία με λάδι ή τυρί, κιβώτια με μικροπράγματα κλπ. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, όμως, δεν ήταν ό,τι καλύτερο μια τέτοια εικόνα σ’ ένα σπίτι και μάλιστα γιορτινές μέρες. Γι’ αυτό, στο πλάι και περιμετρικά έβαζαν μια στενή λωρίδα από σεντόνι, όμορφα κομμένη και ραμμένη, στο κάτω μέρος της οποίας είχαν ράψει καλοκεντημένη πλατειά δαντέλα. Άλλες φορές πάλι, ήταν όλος ο γύρος μια καλοκεντημένη δαντέλα, μεγάλου πλάτους. Πέρα από την κάλυψη που παρείχε στα αποθηκευμένα πράγματα, είχε και διακοσμητικό χαρακτήρα, προσδίδοντας ξεχωριστή αρχοντιά. Εναλλακτικά, και ειδικά σε κρεβάτια πολυσύχναστων δωματίων, χρησιμοποιούσαν ως κρεβατόγυρο κάποιο καλαίσθητο ύφασμα.
     Σημείωση για την εικόνα της ανάρτησης: Προέρχεται από 
«αναπαράσταση του Λειβαρτζινού σπιτιού», στο Κέντρο Λαογραφίας και Λειβαρτζινής Παράδοσης, (ΚΕ.ΛΑ.ΛΕΙ.ΠΑ.) που έκλεισε ήδη δέκα χρόνια λειτουργίας το 2023. Για το Λειβαρτζινό σπίτι και το  Κέντρο Λαογραφίας και Λειβαρτζινής Παράδοσης μπορείτε να δείτε/διαβάσετε περισσότερα σε άλλο αφιέρωμά μας, ΕΔΩ

 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 15.5.2023

Σάββατο 13 Μαΐου 2023

Στη γιορτή της μητέρας (ποίημα)


                           Μες την καρδιά της άνοιξης που έχεις τη γιορτή σου,
                           η πλάση υποκλίνεται στη χάρη τη δική σου.
                           Λουλούδια, τα καλύτερα έχει διαλέξ’ η φύση,
                           λίγο μετά την Πασχαλιά σε σένα να χαρίσει.
                           Κι από το βλασταράκι σου, με όλη του την τέχνη,
                           μια ζωγραφιά απ’ το σχολειό ολόχαρο σου φέρνει.
                           Όλης της γης το μάλαμα είναι μικρό μπροστά σου
                           κι ακόμα μεγαλύτερο, μητέρα, τ’ όνομά σου!

(Από την ποιητική μου συλλογή «Έμμετρα», εκδόσεις ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ, 2008. Χορηγός έκδοσης: Το Νοσηλευτικό Ίδρυμα το οποίο υπηρετούσα, με έκφραση συγχαρητηρίων στην ταπεινότητά μου).

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 13.5.2023

Δευτέρα 8 Μαΐου 2023

«ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΛΕΙΒΑΡΤΖΙΟΥ»

 

Φωτογραφία: Λευτέρης Αβραμίδης -  «Λειβάρτζι μου αγαπημένο»


     Αντί άλλου αφιερώματος στον ιστορικό ιερό ναό του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη συνοικία «Αϊ-Γιάννης», στο Λειβάρτζι, παραθέτουμε σε πιστή αντιγραφή το κείμενο που ευρίσκεται σε κορνίζα, δεξιά της εισόδου του ναού, εσωτερικά, και έχει γραφεί από τον επί σχεδόν μισόν αιώνα εφημέριο του χωριού, μακαριστό π. Σωτήριο Κλεπετούνα, του οποίου το σπίτι είναι και «κολλητά» στην εκκλησία:
 
«ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΛΕΙΒΑΡΤΖΙΟΥ
 
     Αληθώς ο ναός ούτος, εξ ού και η ονομασία της συνοικίας, είναι ο Παρθενών του Λειβαρτζίου με τα έξοχα σκαλίσματα και τας λαμπράς εικόνας του τέμπλου.
     Ούτος εκτίσθη το 1831 (Αυγούστου 5), αποτεφρωθείς δε εκ τυχαίας πυρκαϊάς ανωκοδομήθη το 1873. Εις τα 1882 εγένετο το ωραίον τέμπλον μετά της αμπέλου, επιμελεία του εκ της συνοικίας ταύτης Ιατρού κ. Παναγιώτου Μπρίμη, αντί δαπάνης 2000 δραχμών, με τεχνίτας Ηπειρώτας.
     Το 1857 ανηγέρθη το περίφημον κωδωνοστάσιον με εκλεκτάς πέτρας, μεταφερομένας πέραν του διασέλου, τη ευλαβεία των τότε γυναικών. Εις τα 1898 ηγοράσθη ο μέγας Κώδων αντί δραχμών 520, το δε 1964 με εισφορά των ενοριτών εγένετο η περιστροφική κλίμακα (σκάλα), αξίας 4000 δραχμών και εις τα 1966 ηλλάγη η εκ πλακών στέγη δι’ ευρωπαϊκών κεράμων, δαπάναις της εν Η.Π.Α. ευρισκομένης εκ Λειβαρτζίου καταγομένης κ. Τασίας Λούβαρη, το γένος Σωκράτους Θούα, εις μνήμην του συζύγου της Ανέστη.
     Ευλαβών αφιερωτών εικόνων ονόματα αναγράφονται: Αντ. και Χαραλάμπους Μεϊντάνη, αδελφών Χρήστου και Γεωργίου Γιαννακόπουλων, Γεωργίου Σακελαροπούλου, Ανδρέου Πονήρη, Θεοδώρας Κ. Παπαμικρού, Χαραλάμπους Μασούρα, Χρήστου Σοφιανοπούλου, Τασίας Μανωλοπούλου, Αναστασίου Θούα ή Τασάνη κομίσαντος εξ Αμερικής τον Εσταυρωμένον, Ευθυμίου Αβραμιάδου Μοναχού, Ανδρέου Βασιλοπούλου, Νικολάου Νταερέ και Δημητρίου Νταερέ το Ιερόν και Άγιον Ευαγγέλιον.
 
Το παρόν εγράφη την 26ην Σεπτεμβρίου 1966.
Ο Εφημέριος Λειβαρτζίου
ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΛΕΠΕΤΟΥΝΑΣ ΙΕΡΕΥΣ»
(Με σφραγίδα και υπογραφή)
 
     Ν’ αναφερθεί δε συμπληρωματικά, πως μία από τις μεταγενέστερες του παραπάνω κειμένου προσφορές στο ναό, είναι και τα στασίδια, από τον ίδιο τον ιερέα και την πρεσβυτέρα Θεοδώρα, το 1997.

     Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, Απόστολος και Ευαγγελιστής - ο αγαπημένος Μαθητής του Κυρίου, εορτάζει 8 Μαΐου και 26 Σεπτεμβρίου.
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 8.5.2023

12 Μάη: Παγκόσμια ημέρα Νοσηλεύτριας-Νοσηλευτή


     Στις 12 του Μάη του 1820 γεννήθηκε από Άγγλους γονείς στη Φλωρεντία η Φλώρενς Νάιτιγκεϊλ. Πολύ νωρίς, στα 17 της χρόνια, αφιερώθηκε στην ανακούφιση του πάσχοντα συνανθρώπου και το 1854 που αρχίζει ο Κριμαϊκός πόλεμος, η Φλώρενς καλείται να πάει στην Κριμαία, μαζί με άλλες 38 Νοσοκόμες. Η εικόνα στα στρατιωτικά Νοσοκομεία ήταν αξιοθρήνητη και η θνησιμότητα ανερχόταν στο 42%. Η μεθοδική προσφορά τους, όμως, σε ασθενείς και τραυματίες κατέβασε το ποσοστό αυτό σε μονοψήφιο αριθμό!  
     Ξεκουραζόταν ελάχιστες ώρες το 24ωρο, ενώ όλη τη νύχτα φρόντιζε τους ασθενείς και τους τραυματίες με το λυχνάρι, γι’ αυτό και την ονόμασαν «η κυρία με το λυχνάρι»! Τη δράση της και την εμπειρία της από τα στρατιωτικά νοσοκομεία, μετέφερε και στα πολιτικά μετά τον πόλεμο, όπου πέτυχε μεγάλη αναβάθμιση. Ίδρυσε Σχολή Νοσοκόμων στο Νοσοκομείο του Αγίου Θωμά της Αγγλίας, τα πρότυπα της οποίας υιοθετήθηκαν και εφαρμόσθηκαν και σε πολλές ακόμα Σχολές, όπως στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη νότια Αφρική και σε άλλα μέρη του κόσμου. Πέθανε το 1910, με την ικανοποίηση της προσφοράς και τη γέννηση της νεότερης αντίληψης στη Νοσηλευτική.
     Για να τιμήσει την ίδια και την προσφορά της η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), καθιέρωσε κάθε χρόνο η ημέρα της γέννησής της να είναι αφιερωμένη στο Νοσηλευτικό Λειτουργό. Η 12η Μαΐου έχει καθιερωθεί από τον ΠΟΥ και ως Παγκόσμια ημέρα Μαιών και Μαιευτών, κατόπιν πρωτοβουλίας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μαιών.
     Με την ευκαιρία αυτή, ένα πολύ σύντομο αφιέρωμα στη Νοσηλεύτρια/Νοσηλευτή, που η ιστορία του λειτουργήματός του αρχίζει σχεδόν με την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη. Οι πρώτες νοσηλευτικές πράξεις δεν ήταν του σημερινού επιπέδου, φυσικά, αλλά παροχή απλών φροντίδων, με μοναδικό οδηγό το ένστικτο και την όποια εμπειρία μπορούσε να αποκτηθεί στην πράξη. Με την πάροδο του χρόνου, η Νοσηλευτική εκσυγχρονίστηκε, όπως και οι άλλες επιστήμες. Στην Ελλάδα, λίγο μετά τα μέσα του 20ου αιώνα, δόθηκε και ο πρώτος Διδακτορικός Τίτλος Νοσηλευτικής, στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
     Το Νοσηλευτικό Λειτούργημα είναι ανθρωποκεντρικό και υπαγορεύεται από την αγάπη στο συνάνθρωπο, αφού υπηρετεί το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία, ενώ η προσφορά του Νοσηλευτικού Λειτουργού είναι αθόρυβη, χωρίς κωδωνοκρουσίες και προβολές, καθοδηγούμενη από τον ηθικό νόμο.
     Πολλές και σημαντικές οι ιδιαιτερότητές του σε σχέση με άλλα επαγγέλματα, αφού το αντικείμενο είναι η αξία άνθρωπος, όπως προαναφέρθηκε. Στο Νοσοκομείο ο άρρωστος αναγκάζεται να μείνει ένα μικρό χρονικό διάστημα, που είναι κι ένα δύσκολο κομμάτι της ζωής του. Εκεί χρειάζεται στοργή, κατανόηση, ανοχή και οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρειαστεί ο καθένας μας, όταν βρεθεί σ’ αυτήν τη δυσάρεστη θέση, για να κρατηθεί ψηλά και το ηθικό του. Με όλα αυτά καλείται να είναι οπλισμένη η/ο Νοσηλεύτρια/τής, ενώ η έκφραση ευγνωμοσύνης από τον ασθενή είναι η επιβράβευση και η ηθική αμοιβή, που είναι υπεράνω κάθε άλλης αμοιβής. Σε τί δύσκολη θέση έρχεται, όμως, όταν, παρά την κάθε προσπάθειά του, το αποτέλεσμα μπορεί και μην είναι το αναμενόμενο, γιατί στην ανθρώπινη ζωή υπάρχει και η αρνητική πλευρά.
      Θέλοντας να μιλήσουμε ακόμα για το Νοσηλευτικό έργο, ας σκεφθούμε για λίγο και την προσφορά των Νοσοκόμων σε κάθε πόλεμο: στους σύγχρονους, αλλά και σ’ αυτούς του παρελθόντος. Από τα κοντινότερα σ’ εμάς, ας θυμηθούμε την προσφορά τους στα βουνά της Πίνδου και στα Νοσοκομεία εκστρατείας το 1940, ή της εισβολής στην Κύπρο το 1974,  που μπορούμε να έχουμε και αφηγήσεις από τους γονείς μας. Ας περάσουν για λίγο από το μυαλό μας και απλές νοσηλευτικές πράξεις, που θα μπορούσε να είναι η ανακούφιση από τον πόνο και τον πυρετό, π.χ. με μια κομπρέσα ή με τη χορήγηση ενός γνωστού αντιπυρετικού/αναλγητικού. Και βέβαια, ας περάσουν και από το μυαλό μας και πολύ μεγαλύτερες νοσηλευτικές πράξεις που συνοδεύουν πάντα με πολύ άγχος και στρες τον λειτουργό/επαγγελματία, όπως η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) ή η προσφορά μέσα στο χειρουργείο και στις ΜΕΘ, όπου ο άρρωστος βλέπει μόνο το γιατρό, το νοσηλευτή και την εικόνα του Χριστού!
     Δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε έξω από το σύντομο αφιέρωμά μας στην Παγκόσμια Ημέρα του Νοσηλευτικού Λειτουργού τον αγώνα που έδωσε και συνεχίζει να δίνει με αυταπάρνηση σήμερα σε όλο τον πλανήτη το Νοσηλευτικό Προσωπικό, μαζί με τους Ιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του covid-19. Πολλοί αρρώστησαν στην εκτέλεση του καθήκοντος και την προσφορά στο συνάνθρωπο, αρκετοί πέθαναν, ενώ θα μείνει βίωμα ζωής για όσους συνάντησαν πολύ δύσκολες εμπειρίες. Απόλυτα δικαιολογημένα, λοιπόν, για άλλη μια φορά οι Νοσηλευτικοί λειτουργοί καταξιώνονται και εισπράττουν διθυράμβους παγκοσμίως. Και, βέβαια, είναι άλλος ένας, καθημερινός και όλες τις ώρες του 24ώρου ο τιτάνιος αγώνας τους για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του ΕΣΥ, αφού το σύστημα έχει τρομερά αποδυναμωθεί και προσλήψεις δεν γίνονται. Ανάλογος και ο αγώνας και στον ιδιωτικό τομέα.
     Ν’ αναφερθούμε, ακόμα, στις παγκόσμιες στατιστικές, που κατατάσσουν τα υγειονομικά επαγγέλματα στα περισσότερο ψυχοφθόρα. Πέρα από την αυξημένη ευθύνη, ένας από τους λόγους της πραγματικότητας αυτής, είναι και η συνεχής αγωνία για την ανθρώπινη ζωή.
     Πολλά Ταχυδρομεία σε όλον τον κόσμο έχουν εκδώσει γραμματόσημα με τη μορφή της Φλώρενς Νάιτιγκεϊλ, για να τιμήσουν την ίδια και το έργο της. Μεταξύ αυτών και το γραμματόσημο της Κύπρου το 2020, που συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από τη γέννησή της (εικόνα ανάρτησης).
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 8.5.2023
(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

Κυριακή 7 Μαΐου 2023

Φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους μεταξύ τους το κινητό τηλέφωνο ή τους απομακρύνει;

                                                                      

     Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η κινητή τηλεφωνία δεν είναι μια επανάσταση, δεν έχει εισβάλει πολύ δυναμικά, δεν έχει κατακτήσει και δεν ρυθμίζει τη ζωή μας, ίσως όσο κανένα άλλο επίτευγμα της τεχνολογίας-κανένα άλλο προϊόν τα τελευταία χρόνια. Και όχι μόνο ελέγχει τη ζωή μας, αλλά με τη σύνδεση της τηλεφωνικής συσκευής στο διαδίκτυο, και η ζωή μας ελέγχεται μέσω αυτής. Από την «συνδιάλεξη» που έπρεπε να δοθεί από τον ένα τόπο στον άλλον, για να μιλήσουμε την επόμενη μέρα(!) και με χίλιες δυο δυσκολίες με αγαπημένα μας πρόσωπα που βρίσκονταν μακριά μας, με το πάτημα ενός πλήκτρου σήμερα στο «υπέρ-πολυεργαλείο» κινητό τηλέφωνο, μπορούμε όχι μόνο να μιλήσουμε οποιαδήποτε στιγμή με κάποιον στην άλλη άκρη του πλανήτη, αλλά και ταυτόχρονα να τον βλέπουμε. Τόσο απλά!  
     Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πριν λίγα χρόνια ότι η ζωή μας θα γίνει διαδικτυακή, τηλεφωνική και τηλεοπτική;  Ότι θα κρατάει στα χέρια του σήμερα ένα «τόσο δα πραγματάκι», εφοδιασμένο με τηλεφωνική συσκευή, φωτογραφική μηχανή, μαγνητόφωνο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, βιντεοκάμερα, φακό, πυξίδα, πλοηγό, τοπικό και παγκόσμιο χάρτη, ρολόι, ξυπνητήρι-υπενθυμίσεις, τηλεφωνικό κατάλογο, σημειωματάριο, βιβλίο, εγκυκλοπαίδεια-ες, βιβλιοθήκες, εφημερίδα-περιοδικό, επιστημονικά θέματα, αριθμομηχανή, όργανο εμπορικής-τραπεζικής συναλλαγής, μικρό υπολογιστή και χίλες δυο ακόμα εφαρμογές που μπορεί να φανταστεί ανθρώπου νους, μέχρι και να θέσεις σε λειτουργία τον κλιματισμό του σπιτιού σου από μεγάλη απόσταση;
     Είναι γεγονός ότι στην επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μέσω της συσκευής του κινητού τηλεφώνου (κινητή τηλεφωνία+διαδίκτυο) έχουν ανοιχθεί και έχουν διευρυνθεί αφάνταστα οι ορίζοντες. Κι ενώ θα περίμενε κανείς αυτή η επικοινωνία/επαφή θα ωθούσε τον άνθρωπο να ενισχύσει την ροπή του προς τον πολιτισμό, δεν είναι βέβαιο ότι μπορούμε να πούμε ότι αυτό επιτυγχάνεται. Π.χ., συχνά τέτοιες επικοινωνίες γίνονται δημόσια ή εύκολα δημοσιοποιούνται, άλλες φορές δημοσιοποιούνται παράνομα προσωπικές στιγμές και εν αγνοία του ατόμου που εκτίθεται, η βία στις διάφορες εκφάνσεις της κάνει πιο συχνά και ηχηρά την «παρουσία» της, αλλά και οι διαδικτυακές ληστείες και απάτες είναι κι αυτές ένα νέο «εφεύρημα».
     Αν και η πολυδιάστατη χρησιμότητά του δεν μπορεί με τίποτα να αμφισβητηθεί, ως προϊόν και ως αντικείμενο υπόκειται στους νόμους της χρήσης και της κατάχρησης και σίγουρα η κατάχρηση «σηκώνει μεγάλη κουβέντα». Πέρα από τις όποιες επιστημονικές διαστάσεις και τους κινδύνους που ακούμε συχνά από ειδικούς, π.χ. επιβλαβές στην υγεία, κίνδυνοι της χρήσης του εν ώρα οδήγησης κλπ, οι «καθημερινές» και μακροχρόνιες ή βραχυχρόνιες αρνητικές επιδράσεις δεν μπορεί και δεν πρέπει να αγνοηθούν. Με καλπασμούς, λοιπόν, η πρόοδος, πολλές όμως και οι συνέπειες, που κάποιοι μπορεί να τις θεωρούν υπερβολικές κι επικίνδυνες και κάποιοι όχι:
     Οι ατέλειωτες ώρες ενασχόλησης-αφοσίωσης και η σπατάλη χρόνου των χρηστών, και μάλιστα των εφήβων με τη συσκευή του κινητού τους τηλεφώνου και χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, τους καθιστούν ημιενεργούς ή ανενεργούς στη ζωή, αφού δεν ασχολούνται με τις δραστηριότητές της. Η απομόνωση αυτή δεν τους προσφέρει ούτε παραστάσεις από τη φύση και περιορίζει την εναλλαγή των εικόνων γύρω τους. Η αντίληψη-ενημέρωση από το κοντινό τους περιβάλλον είναι κι αυτή περιορισμένη και η κοινωνικοποίηση που αποκτούν είναι διαφορετική από την παραδοσιακή.
     Η απομάκρυνση και η απομόνωση ανθρώπου από άνθρωπο, είναι κι αυτή μια πραγματικότητα. Και σε τέτοιο σημείο μάλιστα, που ενώ κάποιες φορές κάθονται δίπλα-δίπλα, παραμένουν σιωπηλοί, σκυμμένοι στο κινητό τους και επικοινωνούν μέσω της συσκευής με… γραπτά μηνύματα! Την απομάκρυνση-απομόνωση αυτή ενισχύει και η μουσική μέσω της συσκευής με ακουστικά, τα λεγόμενα «hands-free».
     Πρώτη η αριθμομηχανή, ενσωματωμένη κι αυτή στη συσκευή, ήρθε να αδρανοποιήσει την ανθρώπινη σκέψη, δίνοντας έτοιμες και γρήγορες λύσεις σε αριθμητικές πράξεις. Οι έτοιμες και χωρίς πολλές σκέψεις λύσεις που προσφέρει η συσκευή, είναι άπειρες. Ποιος μπορεί να ξεχάσει εδώ και τις αντιδράσεις των καθηγητών μας στο γυμνάσιο, όταν αντιλαμβάνονταν ότι χρησιμοποιούσαμε «απαγορευμένα» βοηθητικά βιβλία μετάφρασης των αρχαίων Ελληνικών και λύσεις των ασκήσεων των μαθηματικών. «Οι έτοιμες λύσεις σας ταΐζουν κουτόχορτο», επαναλάμβανε συχνά ένας μαθηματικός μας!
     Έχει αποδειχθεί η συσκευή του κινητού τηλεφώνου ή το τάμπλετ και ως ένα «άριστο παιχνίδι» σιωπηρής… απασχόλησης των παιδιών(!), που πριν «έπαιρναν το κεφάλι» των μεγάλων με τις φωνές, το ομαδικό παιχνίδι τους, τη ζωντάνια τους και όλες τις έντονες δραστηριότητές τους που τα έχει προικίσει η φύση.
     Έχει υποκαταστήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το φυσικό ομαδικό παιχνίδι των παιδιών από τις αυλές και γενικώς από τους ανοιχτούς χώρους, σίγουρα και μέσα στο σπίτι, με το ομαδικό παιχνίδι από τον καναπέ και με συμμετοχή μπορεί και πολλών παικτών από διάφορα σημεία του πλανήτη! Με το διαδικτυακό παιχνίδι αυτού του τύπου, δεν ασχολούνται μόνο άτομα νεαρής ηλικίας, αλλά και πολλοί ενήλικοι.
     Ο ενσωματωμένος πλοηγός στη συσκευή κινητού τηλεφώνου, συμβάλλει και αυτός στην απομάκρυνση του ανθρώπου από τον άνθρωπο: Σπάνια θα ρωτήσει κάποιος για τον τόπο ή το σημείο προορισμού του, αφού με αυτόν οδηγείται με ακρίβεια και χωρίς καθυστέρηση εκεί, εκτός αν οι πληροφορίες από τον δορυφόρο τον παραπλανήσουν, γιατί συμβαίνει και αυτό.
✔     Ανέκαθεν ένα ταξίδι, π.χ., ήταν κι ένας τρόπος διαφυγής, χαλάρωσης και απόλαυσης, ένα τρόπος ψυχαγωγίας, ένας τρόπος απόκτησης νέων γνώσεων. Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι αυτά επιτυγχάνονται σ’ ένα ταξίδι-μια εκδρομή, όταν είμαστε απασχολημένοι συνέχεια με τη συσκευή του κινητού τηλεφώνου; Λίγες είναι οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις από τη φύση για τον ταξιδιώτη-χρήστη. Συνήθως δεν του δημιουργούνται απορίες και δεν κάνει ερωτήσεις, ούτε μπορεί να παρακολουθήσει τις συζητήσεις των άλλων μελών της παρέας του, μένοντας στην πραγματικότητα έξω κι από αυτήν.
✔     Είναι παραπάνω από βέβαιο μ' ένα κινητό στα χέρια, και ειδικά αν είναι μεγάλης αξίας, ορισμένοι νοιώθουν να «μεγαλώνει»/«συμπληρώνεται» η προσωπικότητά τους! Όπως κάθε ακριβό και «φανταχτερό» αντικείμενο, π.χ. ένα αυτοκίνητο ή ένα καλό φόρεμα, έτσι και το κινητό τηλέφωνο είναι δυνητικά μέσο επίδειξης. Δίνει την υποκειμενική αίσθηση της προβολής, της ολοκλήρωσης, της καταξίωσης, του εντυπωσιασμού. Κι αυτό, δυστυχώς, γιατί συνηθίζουμε να «μετράμε» κάποιον όχι από το τί είναι, αλλά από το τί έχει ή και το τί φαίνεται να έχει. Ίσως αυτός να είναι κι ένας ακόμα λόγος, πέρα από την αγοραστική τους αξία, που τα κινητά τηλέφωνα είναι στην κορυφή των προτιμήσεων των κλεπτών.
     Κλείνοντας αυτές τις λίγες προσωπικές σκέψεις, ίσως το μικρό αυτό και «θαυματουργό πολυεργαλείο» να αποδεικνύεται και ως ένα τέλειο μέσο στα χέρια όσων κατευθύνουν και ρυθμίζουν τις τύχες μας: τύχες ατόμων, ομάδων, κοινωνιών, λαών! Και με δεδομένο ότι ο καλπασμός της τεχνολογίας είναι ασυγκράτητος και με την παθητική χρήση να λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, αρκετές φορές μας έρχονται στο νου φράσεις που έχουμε ακούσει από θυμόσοφους γέροντες, όπως: «ακόμα δεν είδαμε τίποτα» και «…και πού είσ’ ακόμα!...».
 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 7.5.2023

Δευτέρα 1 Μαΐου 2023

«Αντιπελαργισμός»: Μια όμορφη τακτική των πελαργών, που πρέπει να μας διδάσκει!


     Είναι γνωστή εν πολλοίς η ισόβια ή μακροχρόνια μονογαμική σχέση του αγαπημένου και συμπαθέστατου αποδημητικού πουλιού με το ταίρι του, του πελαργού. Εκτός απ’ αυτό, μετά την γέννηση των αυγών και την εκκόλαψη των νεοσσών, πάντα ένας από τους δυο γονείς μένει κοντά τους, για να τους προστατεύει από καιρικές συνθήκες, εχθρούς ή άλλους κινδύνους που μπορεί να τους απειλήσουν. Η δε αυτοθυσία, προκειμένου να σώσει τα μικρά του, θεωρείται δεδομένη.  
     Οι αρχαίοι πρόγονοί μας είχαν παρατηρήσει και μία ακόμα θαυμαστή ιδιαιτερότητα αυτού του πουλιού, χάρις στην οποία θέσπισαν τον «πελαργικό νόμο». Ο νόμος αυτός υπαγόρευε την φροντίδα των γονέων από τα παιδιά τους, όταν οι πρώτοι καθίσταντο αδύναμοι να αυτοεξυπηρετηθούν και να φροντίσουν τον εαυτό τους, ως υπερήλικες ή ασθενείς. Η υποχρέωση αυτή των νεότερων ονομάστηκε «αντιπελαργία», «αντιπελάργησις» ή «αντιπελαργισμός».
     Και ο Μέγας Βασίλειος πρόσεξε την ιδιαιτερότητα αυτή του πελαργού και την αναφέρει ως διδακτικό παράδειγμα στον «όγδοο λόγο» του. Λέει συγκεκριμένα ο μεγάλος πατέρας της Εκκλησίας μας, ότι «η πρόνοια προς τους γέροντες πελαργούς από τους νεότερους, πρέπει να διδάσκει τους νέους. Οι νεαροί πελαργοί σχηματίζουν κύκλο γύρω από τους γέροντες προγόνους τους, τους φροντίζουν, τους παρέχουν τροφή και τους βοηθούν να μετακινηθούν αν κριθεί απαραίτητο».
     Ο «όγδοος λόγος» του Μεγάλου Βασιλείου, «περί πτηνών και ενύδρων», συμπεριλαμβάνεται στις ομιλίες του με τον γενικό τίτλο «εξαήμερον» και είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα του. Αποτελείται από εννέα ομιλίες-υποενότητες που εκφωνήθηκαν στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και αναφέρεται στα πρώτα κεφάλαια του πρώτου βιβλίου τα Παλαιάς Διαθήκης «Γένεσις».
     Σύμφωνα δε και με μια παράδοση, συχνά οι νεαροί πελαργοί μαδούν και τα φτερά τους για να σκεπάσουν με αυτά τους αδύναμους γέροντες γονείς τους και να τους προφυλάξουν έτσι από το κρύο!
---------------------------
Εικόνα ανάρτησης: Διαδίκτυο

Πηγές: «Εξαήμερον» Μεγάλου Βασιλείου

 
Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 1.5.2023