Στάρι, κρασί και λάδι: τα ευλογημένα αγαθά

     «Ευλογημένο το σπίτι που έχει στάρι, κρασί και λάδι», μας έλεγαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας και διευκρίνιζαν: «Αυτά τα τρία φτάνουν να ανοίξει μια εκκλησία. Το στάρι για το πρόσφορο, το κρασί για το ανάμα και το λάδι για τα καντήλια». (Άνοιγμα Εκκλησίας=τέλεση Θ. Λειτουργίας). Απόλυτα πιστοί σ’ αυτές τις Αξίες και οι κοντινοί πρόγονοί μας, τόνιζαν πάντα πως για να «πιάσει» η προσφορά του πιστού, πρέπει να είναι από την παραγωγή του σπιτιού και από τα χέρια του νοικοκύρη, προπάντων δε, να συνοδεύεται από πίστη και ευλάβεια.
     Ακόμα και την εποχή της κατοχής, που η μπομπότα είχε τον πρώτο λόγο στη στερημένη διατροφή την ανθρώπων στη χώρα μας, πάντα έσπερναν και λίγο σιτάρι, μόνο και μόνο για το πρόσφορο! Και για εκείνους που ίσως αναρωτηθούν, γιατί δεν καλλιεργούσαν μόνο σιτάρι, η απάντηση είναι απλή: η καλλιέργεια του καλαμποκιού είναι ευκολότερη και έχει μεγαλύτερη απόδοση. Αλλά και στις ορεινές περιοχές που η ελιά δεν ευδοκιμεί, ποτέ δεν ξέμειναν από λάδι τα φτωχόσπιτα. Λιγοστό μεν, όμως, αρκετό "για το λυχνάρι του φτωχού / και του άγιου το καντήλι", που πολύ όμορφα λέει και ο Ιωάννης Πολέμης. 

     «Τον σίτον, τον οίνον και το έλαιον» συναντάμε σε πολλές περικοπές της Αγίας Γραφής, σε παραβολές του Κυρίου, σε ιερές ακολουθίες, σε ψαλμούς και σε ευχές της Εκκλησίας μας.

     Πόσο, στ’ αλήθεια, έχουν σκύψει πάνω σ’ αυτά τα αγαθά και η λαϊκή σοφία, η λογοτεχνία μας! Και πώς θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της διατροφής μας και σπίτι χωρίς αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί νοικοκυρόσπιτο. Μεγάλος και καθολικός ο αγώνας για την συγκομιδή τους κι αυτό το αποτυπώνει χαρακτηριστικά πάλι η λαϊκή παροιμία με τρις λέξεις: «θέρος τρύγος, πόλεμος».

     Σήμερα, στην εποχή της προόδου, της τεχνολογίας και της ταχύτητας του φωτός, είναι αλήθεια ότι διερχόμεθα περίοδο ευημερίας. Πόσο, όμως, έχουμε φτωχύνει σε Αξίες, από τότε που δεν κοπιάζουμε για την απόκτηση των ευλογημένων αυτών αγαθών, καθαγιασμένα πρώτα από τα χέρια του νοικοκύρη και μετά από του παπά στην Αγία Τράπεζα, μετουσιώνονται σε Τίμα Δώρα.

Νίκος Χρ. Παπακωνστανόπουλος, 26.6.2019

( Για σύντομο βιογραφικό πατήστε εδώ )

Εύθυμες ιστορίες του χωριού:

Το σκυλάκι ο Αρτέμης

     Ζούσε πολλά χρόνια  στην πόλη ο Αρτέμης. Έφυγε από τον τόπο του, αναζητώντας καλύτερη τύχη, όπως πολύ κοσμάκης στη δεκαετία του 1950. Δεν είχε καν τελειώσει το δημοτικό, αλλά η δουλειά στην οικοδομή του εξασφάλιζε μια πολύ καλύτερη ζωή από τα ξεροβούνια της ιδιαίτερης πατρίδα του.  Οι γονείς του στο χωριό είχαν πεθάνει κι αυτός πήγαινε πού και πού να ειδωθούνε με τ’ αδέρφια του που είχαν μείνει εκεί.

     Σε μια από αυτές του ετοιμασίες και, λίγες ώρες πριν φύγει, ένα χαριτωμένο μπεζ-κανελί κουταβάκι τόν ακολουθούσε. Μάλλον είχε χαθεί από τους δικούς του και βρήκε αποκούμπι στον Αρτέμη, που τόν κοίταζε στα μάτια, τού κούναγε παιχνιδιάρικα την ουρά και δεν ξεκόλλαγε από τα πόδια του. Και πώς να φύγει το ζωντανό από κοντά του, αφού πονόψυχος καθώς ήταν κι αυτός, μοιράστηκε μαζί του το κουλούρι που είχε πάρει για πρωινό.

     «Βρε, δεν το παίρνω να το πάω στην αδελφή μου στο χωριό;… Στα δύο που έχει τί είναι κι ένα ακόμα…», σκέφθηκε και σύντομα έκανε πράξη τη σκέψη του. Ένα κουτί που βρήκε έξω από εμπορικό κατάστημα, έγινε το πρόχειρο σπιτάκι και μαζί η αποσκευή του μικρού φίλου του. Του άνοιξε τρύπες γύρω-γύρω, αλλά και πολύ χαλαρά το έδεσε, να εξασφαλίζει στο σκυλάκι επαρκή αερισμό.

     Την ίδια μέρα το απόγευμα, ο μικρός φίλος του Αρτέμη γνώριζε τους νέους του φίλους και το νέο του περιβάλλον. Με την αγάπη όλων προσαρμόστηκε πολύ γρήγορα και στα χάδια των παιδιών απαντούσε με τα δικά του τρισχαριτωμένα παιχνιδίσματα.

     Λίγες μέρες μετά και αφού ο θείος Αρτέμης είχε φύγει, τα δυο παιδιά της αδελφής του, της Φρόσως, ρώτησαν τον πατέρα τους τον Αλέκο, πώς να βαφτίσουν το νέο σκυλάκι. Πάντα με το χιούμορ «στο τσεπάκι» ο εκείνος,  τούς είπε:

     «Ο θείος ο Αρτέμης δεν μας το έφερε; Αρτέμη θα το λέμε!».

     Πέρασε ένα οκτάμηνο και ο Αρτέμης με τη γυναίκα του ξαναπήγαν στο χωριό, που στο μεταξύ το μικρό κουταβάκι είχε μεγαλώσει και γίνει κανονικό σκυλί. Αφού εκεί τους καλωσόρισαν με Αβραμιαία όπως πάντα φιλοξενία, ο Αρτέμης βγήκε για λίγο από το σπίτι να απολαύσει την ανοιξιάτικη φύση. Σε λίγο η γυναίκα του, που δεν κατάλαβε πού είχε πάει ο άντρας της, ρώτησε τον Αλέκο:

     «Αλέκο, πού είναι ο Αρτέμης;».

     Ετοιμόλογος και γνωστός σε όλους για τα αστεία του εκείνος, απάντησε προσπαθώντας να συγκρατήσει τα γέλια του:

    «Δεμένος!».

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 21.6.2019

( Σύντομο βιογραφικό διαβάστε εδώ )

«Το χαλασμένο μου “ντουφέκι”»! (Ποίημα)

     Το σατυρικό και με  αλληγορική σημασία ποίημα ανωνύμου ποιητή, με τίτλο «το χαλασμένο μου ντουφέκι», βρήκα γραμμένο σε κιτρινισμένη, αλλά καλοδιατηρημένη κόλα ταχυδρομικής αλληλογραφίας, μέσα σε φθαρμένο βιβλίο παλαιοπωλείου. Δεν έχει κανένα ορθογραφικό λάθος και υπολογίζεται να έχει γραφεί στη δεκαετία του 1970.

     Το παραθέτω σε πιστή αντιγραφή:

Από δεκαοχτώ χρονών

μέχρι σαράντα ένα,

δεν είχε άλλο κυνηγό

καλύτερο από μένα.

Γι’ αυτό θυμάμαι τα παλιά

κι ας ήταν λίγα τα πουλιά.

Τώρα έχει κυνήγι πράμα,

μα τ’ όπλο μου είναι δράμα.

Τώρα που βρίσκω τις φωλιές

και του λαγού το στέκι,

δεν βρίσκω ανταλλακτικά

να φτιάξω το ντουφέκι.

Βλέπω δίπλα μου πέρδικες

και καίγετ’ η καρδιά μου,

όμως δεν παίρνουνε φωτιά

τα μπαρουτόσκαγά μου.

Ρήμαξε το ντουφέκι μου

και πέφτουν οι κοκόροι,

τη μία μόνο ντουφεκιά

τη ρίχνω με το ζόρι.

Οι πιάστρες του χαλάσανε

και πέφτει η σκανδάλη,

μα δεν μου κακοφαίνεται,

γιατί το πάθαν κι άλλοι.

Επιμέλεια: Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 11.6.2019

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ

ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

ΛΕΙΒΑΡΤΖΙΟΥ (ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ):

Πορεία στο χρόνο

1916, 1960, 2000 και 2018

Ν.Π., 10.6.2019

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

«8 ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ»

των

Αναστασίας Ασλανίδη, Νόπης Γραικούση, Ζαχαρώς Καταπόδη,

Αγγελικής Κατσαΐτη, Σπύρου Μαγαγκός, Αγαθής Ρόδη,

Ελμίνας Σπηλιωτοπούλου, Ασπρούλας Σωτηροπούλου.

Εκδόσεις «Έναστρον», 2019

     Πάτρα! Η Αχαϊκή πρωτεύουσα και η πρώτη μεγαλούπολη της Πελοποννήσου! Η πόλη της καρδιά μας! Η πόλη της Ιστορίας, της Παράδοσης, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος! Πόλη «μικρή» μα και μεγάλη μαζί, που κάθε της περιοχή είναι γνωστή, όχι μόνο στους μόνιμους κατοίκους της, αλλά και σε όσους την έχουν επισκεφθεί έστω και λίγες φορές, γιατί η Πάτρα σε «τραβάει»! Σταυροδρόμι ταξιδιωτών, κόσμων και πολιτισμών! Η πόλη με τα «αρχοντόσπιτα και με τα ένα σωρό ακόμα “μεγάλα σπίτια”», όπως αποκαλούσαν στις αφηγήσεις τους στους μικρότερους οι μεγαλύτεροι στα χωριά τις πολυκατοικίες. Η πόλη στην οποία ονειρευόταν να ταξιδέψει κάθε χωριατόπαιδο του νομού ή της περιοχής! Έτσι, σε όλα μας ήταν ήδη «γνωστή» πριν τη γνωρίσουμε! Οι γονείς και οι παππούδες μας που αρκετές φορές την είχαν επισκεφθεί, δεν υστερούσαν στις περιγραφές τους κι εμείς είχαμε φτιάξει το χάρτη της στο μυαλό μας!

     Γι’ αυτή την πόλη έρχεται να μιλήσει το συλλογικό βιβλίο, με τίτλο «8 πρόσωπα της πόλης» που εκδόθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις «Έναστρον». Οι οκτώ συγγραφείς, όπως με τη σειρά αναφέρονται παραπάνω, σκιαγραφούν στα ισάριθμα διηγήματά τους τα πολύ περισσότερα πρόσωπα της Αχαϊκής πρωτεύουσας.

     Πολλά τα συναισθήματα που ξεπηδούν μέσα από τις σελίδες του έργου, με κυρίαρχα τη νοσταλγία και τη συγκίνηση. Το βιβλίο πραγματικά καθηλώνει τον αναγνώστη και η γλαφυρότητα είναι τέτοια από την πρώτη μέχρι την τελευταία παράγραφο, που πραγματικά δεν τον αφήνει ούτε το τηλέφωνο να σηκώσει!

     Γνώριμη κι αγαπημένη, λοιπόν η Πάτρα μας, που διαβάζοντας το βιβλίο, ξέρεις σε ποιο σημείο βρίσκεσαι. Χαρισματικοί σ’ αυτό και οι 8 συγγραφείς του, σε ταξιδεύουν και σε ξεναγούν με πολλή ευκολία και ολοζώντανες περιγραφές εκεί που «θέλουν»: στο λιμάνι, στο φάρο, στην παλιά πόλη, στις σκάλες της αγίου Νικολάου, στη Γεροκωστοπούλου, στη Ρήγα Φεραίου, στην Καλαβρύτων, στα Ψηλά Αλώνια, στην Τριών Ναυάρχων, στον άγιο Ανδρέα, στον Παντοκράτορα… Παντού! Με την ίδια δεξιοτεχνία σε πάνε και στη ζωή της αρχόντισσας της Πελοποννήσου και σε κάνουν να βλέπεις σε «μεγέθυνση» το χτες και σε «σμίκρυνση» το σήμερα. Με την ίδια απαράμιλλη ευχέρεια καταγράφουν και περιγράφουν «στιγμές» και «περιόδους» από τη ζωή της πόλης, με ζητούμενο και την «ενδιάμεση στάση ζωής» των δύο άκρων των κοινωνιών της.

     Μαζί με τις αναμνήσεις στις οποίες μας παρασύρουν οι οκτώ συγγραφείς, ξυπνάνε μέσα μας και πολλές άλλες ακόμα. Ας μου επιτραπεί, λοιπόν εδώ, έχοντας ως βήμα αυτή τη σύντομη βιβλιοπαρουσίαση, να περιπλανηθώ και σε κάποιες προσωπικές. Πρώτη μεταξύ αυτών, όταν σε ηλικία μαθητού γυμνασίου κατέβηκα μόνος μου από το χωριό μου στην Αχαϊκή πρωτεύουσα, η συμβουλή του πατέρα μου ήταν κάτι από τον τίτλο του βιβλίου(!): «Πρόσεχε! Η Πάτρα έχει πολλά πρόσωπα, όπως κάθε πόλη»!

     Να πήγαινε κάποιος από το χωριό στην Πάτρα εκείνα τα χρόνια, έστω και για λίγες μέρες ήταν «κάτι», ας πούμε σαν καταξίωση! Σημάδι αρχοντιάς, κατά πως έλεγαν οι μεγαλύτεροι και η Πατρινή κουλούρα κάτασπρο ψωμί που κράταγαν επιδεικτικά οι συγχωριανοί μου στα χέρια, κατηφορίζοντας από το διάσελο για το Λειβάρτζι, με τα πόδια, φυσικά, αφού η συγκοινωνία ήταν μακριά ακόμα! Ένοιωθαν να «ανέβαινε» η εκτίμησή τους τότε, αφού η αυτοπεποίθησή τους είχε ήδη «ανέβει» από το ταξίδι, κι ας πήγαιναν κρατώντας τα παπούτσια στα χέρια μέχρι να φτάσουν στα προάστια της πόλης, για να μην φθαρούν από την πεζοπορία!

     Κι αργότερα, σε μεγαλύτερη ηλικία, που κατέβαινα κι εγώ στην Πάτρα με τη συγκοινωνία, εκστασιαζόμουν με τα νεοκλασικά στους περιπάτους μου, χάζευα στις βιτρίνες, στο άνθινο ρολόι, στο λιμάνι, στο σταθμό του τραίνου, στην αγορά στο Μαρκάτο… Κι ύστερα, κάπου απόμερα στα παγκάκια του αγ’-Αντρέα μετά το απαραίτητο κεράκι και το ξεδίψασμα στο αγίασμα, το κολατσιό μου που είχα μαζί από τω χωριό, μέχρι να ζυγώσει η ώρα να φύγει το λεωφορείο για την επιστροφή.

     Γράφοντας αυτές τις λίγες σκέψεις για το βιβλίο «8 πρόσωπα της πόλης» που διάβασα απνευστί, μου ήρθαν στο νου και στίχοι από την ποιητική συλλογή «Στίχοι στην Πατρίδα μου» και το ποίημα «ΠΑΤΡΑ», του αδελφικού μου φίλου, συμμαθητή και πνευματικού συνοδοιπόρου Συγγραφέα-Λογοτέχνη Κωνσταντίνου Νικολόπουλου-Καμενιανίτη (έκδοση 2005):

«Αχ! Πόσο αλήθεια θα ’θελα

να βρίσκομαι κοντά σου,

να τραγουδώ τα κάλλη σου,

την τόση ομορφιά σου» !

     Ευτυχώς οι αναμνήσεις δεν καίγονται για να γίνουν «αναμνησάχνη» όπως καίγονται τα όνειρα και γίνονται «ονειράχνη» (σκόνη ονείρων)!

    Αγαπητές φίλες, αγαπητέ φίλε και συνοδοιπόροι στα πνευματικά μονοπάτια, κ. Αναστασία Ασλανίδη, κ. Νόπη Γραικούση, κ. Ζαχαρώ Καταπόδη, κ. Αγγελική Κατσαΐτη, κ. Σπύρο Μαραγκέ, κ. Αγαθή Ρόδη, κ. Ελμίνα Σπηλιωτοπούλου, κ. Ασπρούλα Σωτηροπούλου, σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό το πολύ όμορφο ταξίδι!

Νίκος Χρ. Παπακωνστανόπουλος, 31.5.2019

( Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε εδώ)