12 Μάη: Παγκόσμια ημέρα Νοσηλεύτριας-Νοσηλευτή

     Στις 12 του Μάη του 1820 γεννήθηκε από Άγγλους γονείς στη Φλωρεντία η Φλώρενς Νάιτιγκεϊλ. Πολύ νωρίς, στα 17 της χρόνια, αφιερώθηκε στην ανακούφιση του πάσχοντα συνανθρώπου και το 1854 που αρχίζει ο Κριμαϊκός πόλεμος, η Φλώρενς καλείται να πάει στην Κριμαία, μαζί με άλλες 38 Νοσοκόμες. Η εικόνα στα στρατιωτικά Νοσοκομεία ήταν αξιοθρήνητη και η θνησιμότητα ανερχόταν στο 42%. Η μεθοδική προσφορά τους, όμως, σε ασθενείς και τραυματίες κατέβασε το ποσοστό αυτό σε μονοψήφιο αριθμό!  
     Ξεκουραζόταν ελάχιστες ώρες το 24ωρο, ενώ όλη τη νύχτα φρόντιζε τους ασθενείς και τους τραυματίες με το λυχνάρι, γι’ αυτό και την ονόμασαν «η κυρία με το λυχνάρι»! Τη δράση της και την εμπειρία της από τα στρατιωτικά νοσοκομεία, μετέφερε και στα πολιτικά μετά τον πόλεμο, όπου πέτυχε μεγάλη αναβάθμιση. Ίδρυσε Σχολή Νοσοκόμων στο Νοσοκομείο του Αγίου Θωμά της Αγγλίας, τα πρότυπα της οποίας υιοθετήθηκαν και εφαρμόσθηκαν και σε πολλές ακόμα Σχολές, όπως στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στη νότια Αφρική και σε άλλα μέρη του κόσμου. Πέθανε το 1910, με την ικανοποίηση της προσφοράς και τη γέννηση της νεότερης αντίληψης στη Νοσηλευτική.
     Για να τιμήσει την ίδια και την προσφορά της η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), καθιέρωσε κάθε χρόνο η ημέρα της γέννησής της να είναι αφιερωμένη στο Νοσηλευτικό Λειτουργό. Η 12η Μαΐου έχει καθιερωθεί από τον ΠΟΥ και ως Παγκόσμια ημέρα Μαιών και Μαιευτών, κατόπιν πρωτοβουλίας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Μαιών.
     Με την ευκαιρία αυτή, ένα πολύ σύντομο αφιέρωμα στη Νοσηλεύτρια/Νοσηλευτή, που η ιστορία του λειτουργήματός του αρχίζει σχεδόν με την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη. Οι πρώτες νοσηλευτικές πράξεις δεν ήταν του σημερινού επιπέδου, φυσικά, αλλά παροχή απλών φροντίδων, με μοναδικό οδηγό το ένστικτο και την όποια εμπειρία μπορούσε να αποκτηθεί στην πράξη. Με την πάροδο του χρόνου, η Νοσηλευτική εκσυγχρονίστηκε, όπως και οι άλλες επιστήμες. Στην Ελλάδα, λίγο μετά τα μέσα του 20ου αιώνα, δόθηκε και ο πρώτος Διδακτορικός Τίτλος Νοσηλευτικής, στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
     Το Νοσηλευτικό Λειτούργημα είναι ανθρωποκεντρικό και υπαγορεύεται από την αγάπη στο συνάνθρωπο, αφού υπηρετεί το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία, ενώ η προσφορά του Νοσηλευτικού Λειτουργού είναι αθόρυβη, χωρίς κωδωνοκρουσίες και προβολές, καθοδηγούμενη από τον ηθικό νόμο.
     Πολλές και σημαντικές οι ιδιαιτερότητές του σε σχέση με άλλα επαγγέλματα, αφού το αντικείμενο είναι η αξία άνθρωπος, όπως προαναφέρθηκε. Στο Νοσοκομείο ο άρρωστος αναγκάζεται να μείνει ένα μικρό χρονικό διάστημα, που είναι κι ένα δύσκολο κομμάτι της ζωής του. Εκεί χρειάζεται στοργή, κατανόηση, ανοχή και οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρειαστεί ο καθένας μας, όταν βρεθεί σ’ αυτήν τη δυσάρεστη θέση, για να κρατηθεί ψηλά και το ηθικό του. Με όλα αυτά καλείται να είναι οπλισμένη η/ο Νοσηλεύτρια/τής, ενώ η έκφραση ευγνωμοσύνης από τον ασθενή είναι η επιβράβευση και η ηθική αμοιβή, που είναι υπεράνω κάθε άλλης αμοιβής. Σε τί δύσκολη θέση έρχεται, όμως, όταν, παρά την κάθε προσπάθειά του, το αποτέλεσμα μπορεί και μην είναι το αναμενόμενο, γιατί στην ανθρώπινη ζωή υπάρχει και η αρνητική πλευρά.
      Θέλοντας να μιλήσουμε ακόμα για το Νοσηλευτικό έργο, ας σκεφθούμε για λίγο και την προσφορά των Νοσοκόμων σε κάθε πόλεμο: στους σύγχρονους, αλλά και σ’ αυτούς του παρελθόντος. Από τα κοντινότερα σ’ εμάς, ας θυμηθούμε την προσφορά τους στα βουνά της Πίνδου και στα Νοσοκομεία εκστρατείας το 1940, ή της εισβολής στην Κύπρο το 1974,  που μπορούμε να έχουμε και αφηγήσεις από τους γονείς μας. Ας περάσουν για λίγο από το μυαλό μας και απλές νοσηλευτικές πράξεις, που θα μπορούσε να είναι η ανακούφιση από τον πόνο και τον πυρετό, π.χ. με μια κομπρέσα ή με τη χορήγηση ενός γνωστού αντιπυρετικού/αναλγητικού. Και βέβαια, ας περάσουν και από το μυαλό μας και πολύ μεγαλύτερες νοσηλευτικές πράξεις που συνοδεύουν πάντα με πολύ άγχος και στρες τον λειτουργό/επαγγελματία, όπως η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) ή η προσφορά μέσα στο χειρουργείο και στις ΜΕΘ, όπου ο άρρωστος βλέπει μόνο το γιατρό, το νοσηλευτή και την εικόνα του Χριστού!
     Δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε έξω από το σύντομο αφιέρωμά μας στην Παγκόσμια Ημέρα του Νοσηλευτικού Λειτουργού τον αγώνα που έδωσε και συνεχίζει να δίνει με αυταπάρνηση σήμερα σε όλο τον πλανήτη το Νοσηλευτικό Προσωπικό, μαζί με τους Ιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του covid-19. Πολλοί αρρώστησαν στην εκτέλεση του καθήκοντος και την προσφορά στο συνάνθρωπο, αρκετοί πέθαναν, ενώ θα μείνει βίωμα ζωής για όσους συνάντησαν πολύ δύσκολες εμπειρίες. Απόλυτα δικαιολογημένα, λοιπόν, για άλλη μια φορά οι Νοσηλευτικοί λειτουργοί καταξιώνονται και εισπράττουν διθυράμβους παγκοσμίως. Και, βέβαια, είναι άλλος ένας, καθημερινός και όλες τις ώρες του 24ώρου ο τιτάνιος αγώνας τους για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του ΕΣΥ, αφού το σύστημα έχει τρομερά αποδυναμωθεί και προσλήψεις δεν γίνονται. Ανάλογος και ο αγώνας και στον ιδιωτικό τομέα.
     Ν’ αναφερθούμε, ακόμα, στις παγκόσμιες στατιστικές, που κατατάσσουν τα υγειονομικά επαγγέλματα στα περισσότερο ψυχοφθόρα. Πέρα από την αυξημένη ευθύνη, ένας από τους λόγους της πραγματικότητας αυτής, είναι και η συνεχής αγωνία για την ανθρώπινη ζωή.
     Πολλά Ταχυδρομεία σε όλον τον κόσμο έχουν εκδώσει γραμματόσημα με τη μορφή της Φλώρενς Νάιτιγκεϊλ, για να τιμήσουν την ίδια και το έργο της. Μεταξύ αυτών και το γραμματόσημο της Κύπρου το 2020, που συμπληρώθηκαν διακόσια χρόνια από τη γέννησή της (εικόνα ανάρτησης).
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 8.5.2023

(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)