Σύντομος πρόλογος
Ο «Μαραθώνιος Δρόμος» είναι το πρώτο θέμα, με το
οποίο εγκαινιάζεται ένας νέος κύκλος αναρτήσεων στο προσωπικό μου ιστολόγιο, με
τον γενικό τίτλο «πώς, πού, πότε και γιατί». Οι αναφορές θα στρέφονται σε
ιστορικά, θρησκευτικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά ή άλλα θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Εν όψει της
33ης σύγχρονης Ολυμπιάδας, επέλεξα τον Μαραθώνιο Δρόμο.
Μετά τη περίφημη και ιστορικής σημασίας νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στο Μαραθώνα, το 490 π.Χ., ο επικεφαλής των Αθηναϊκών στρατευμάτων στρατηγός Μιλτιάδης, έστειλε αγγελιοφόρο από το πεδίο της μάχης στην Αθήνα, ν’ αναγγείλει το ιστορικό αυτό γεγονός στους Αθηναίους. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Φειδιππίδη, τον ταχύτερο τότε αγγελιοφόρο του Αθηναϊκού στρατού. Αν και κάποιοι ιστορικοί εκφράζουν ορισμένες διαφοροποιήσεις, το όνομα του Φειδιππίδη και την αποστολή που του ανατέθηκε από τον Μιλτιάδη, επιβεβαιώνουν ο Φιλόστρατος, ο Πλούταρχος και ο Λουκιανός. Αν και ο πλέον αναγνωρισμένος δρομέας ο Φειδιππίδης, με το που έφτασε στην Αθήνα, στο σημείο που βρίσκεται το Παναθηναϊκό Στάδιο και ανήγγειλε τη νίκη με τη λέξη «νενικήκαμεν» που έμεινε στην ιστορία, έπεσε στο έδαφος και ξεψύχησε.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αρχαία Αθήνα συνεχίστηκαν μέχρι το 393 μ.Χ., οπότε καταργήθηκαν από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Ουδέποτε μέχρι τότε είχε συμπεριληφθεί το αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου σε Ολυμπιακή διοργάνωση. Προστέθηκε πολύ αργότερα, το 1896, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της νεότερης ιστορίας και ας δούμε πώς:
Όταν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες βρίσκονταν σε στάδιο προετοιμασίας, στο τέλος του 19ου αιώνα, οι ιδρυτές και οι διοργανωτές ήθελαν να τους συνδυάσουν με κάποιο πολύ μεγάλο γεγονός, που να θύμιζε τη δόξα της αρχαίας Ελλάδος. Τότε ο Γάλλος γλωσσολόγος και Ελληνιστής Michel Bréal (Μισέλ Μπρεάλ), πρότεινε στην αναβίωση του μέγιστου αυτού αθλητικού γεγονότος να συμπεριληφθεί και ο αγώνας δρόμου του αγγελιοφόρου Φειδιππίδη. Η ιδέα αυτή υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό από τον αναβιωτή των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, τον Pierre de Coubertin (Πιερ ντε Κουμπερτέν) και την επιτροπή που είχε οριστεί για την διεξαγωγή τους. Ο ίδιος ο Michel Bréal αθλοθέτησε το νέο αυτό Ολυμπιακό Αγώνισμα, το δε έπαθλο (κύπελο) αθλοθετήθηκε από τον Μεγάλο Ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ, το οποίο απενεμήθη στον πρώτο νικητή, τον Σπύρο Λούη, την 5η ημέρα της διοργάνωσης (Παρασκευή 29 Μαρτίου του 1896), με το παλιό ημερολόγιο. Για τον Σπύρο Λούη μπορείτε να δείτε/διαβάσετε περισσότερα, «πατώντας» ΕΔΩ.
Πιστεύεται ότι η σημερινή απόσταση του Μαραθωνίου Δρόμου, των 42,195 χιλιομέτρων, που σήμερα διεξάγεται σε δημόσιο ασφαλτοστρωμένο δρόμο, έχει ορισμένες πολύ μικρές αποκλίσεις από τη ακριβή απόσταση και τη διαδρομή που ακολούθησε ο Φειδιππίδης, λόγω κάποιων δυσκολιών του εδάφους. Αυτό, όμως, δεν αλλοιώνει καθόλου το πνεύμα του αγωνίσματος. Η οριστική αυτή καθιέρωση της συγκεκριμένης διαδρομής έγινε το 1924.
Ο Μαραθώνιος Δρόμος έχει τέτοια απήχηση σε αθλητικές εκδηλώσεις, που περίπου 800 Μαραθώνιοι γίνονται κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι πολλές δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες, είναι ερασιτέχνες αθλητές και τρέχουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς, αλλά και για την συμμετοχή και την εμπειρία. Διοργανώνονται, επίσης, και μικρότερων αποστάσεων αθλητικά αγωνίσματα με ανάλογες ονομασίες, όπως «ημιμαραθώνιος», «μικρός Μαραθώνιος», κλπ. Μεταξύ αυτών και ο Βιβλικός Μαραθώνιος, που διοργανώνεται στο Ισραήλ. Τούτο γίνεται σε ανάμνηση γεγονότος της Βίβλου. Σύμφωνα με το βιβλίο «Σαμουήλ» της Παλαιάς διαθήκης, μετά την ήττα των Ισραηλινών από τους Φιλισταίους, και την αρπαγή από τους νικητές της Κιβωτού της Διαθήκης, ως λάφυρο, ένας Ισραηλίτης δρομέας έτρεξε μια απόσταση 42 χιλιομέτρων, περίπου, και μετέφερε στον προφήτη και κριτή του Ισραήλ Σαμουήλ την είδηση της ήττας. Πιθανότατα αυτή η διαδρομή να είναι και η πρώτη καταγραφή αποστάσεως Μαραθωνίου. Από το 2017, και παρά τις πολλές διαμαρτυρίες, η Ένωση Διεθνών Μαραθωνίων και Δρόμων Αποστάσεων, έχει εξαιρέσει τον Μαραθώνιο αυτό από τους επίσημα αναγνωρισμένους, επειδή περνάει μέσα από έδαφος της Παλαιστίνης, που θεωρείται κατεχόμενο.
***
Ο Μαραθώνιος είναι άθλημα των Ολυμπιακών
Αγώνων. Πώς, όμως, από πότε και για ποιους λόγους καθιερώθηκε;Μετά τη περίφημη και ιστορικής σημασίας νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στο Μαραθώνα, το 490 π.Χ., ο επικεφαλής των Αθηναϊκών στρατευμάτων στρατηγός Μιλτιάδης, έστειλε αγγελιοφόρο από το πεδίο της μάχης στην Αθήνα, ν’ αναγγείλει το ιστορικό αυτό γεγονός στους Αθηναίους. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Φειδιππίδη, τον ταχύτερο τότε αγγελιοφόρο του Αθηναϊκού στρατού. Αν και κάποιοι ιστορικοί εκφράζουν ορισμένες διαφοροποιήσεις, το όνομα του Φειδιππίδη και την αποστολή που του ανατέθηκε από τον Μιλτιάδη, επιβεβαιώνουν ο Φιλόστρατος, ο Πλούταρχος και ο Λουκιανός. Αν και ο πλέον αναγνωρισμένος δρομέας ο Φειδιππίδης, με το που έφτασε στην Αθήνα, στο σημείο που βρίσκεται το Παναθηναϊκό Στάδιο και ανήγγειλε τη νίκη με τη λέξη «νενικήκαμεν» που έμεινε στην ιστορία, έπεσε στο έδαφος και ξεψύχησε.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αρχαία Αθήνα συνεχίστηκαν μέχρι το 393 μ.Χ., οπότε καταργήθηκαν από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Ουδέποτε μέχρι τότε είχε συμπεριληφθεί το αγώνισμα του Μαραθωνίου Δρόμου σε Ολυμπιακή διοργάνωση. Προστέθηκε πολύ αργότερα, το 1896, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της νεότερης ιστορίας και ας δούμε πώς:
Όταν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες βρίσκονταν σε στάδιο προετοιμασίας, στο τέλος του 19ου αιώνα, οι ιδρυτές και οι διοργανωτές ήθελαν να τους συνδυάσουν με κάποιο πολύ μεγάλο γεγονός, που να θύμιζε τη δόξα της αρχαίας Ελλάδος. Τότε ο Γάλλος γλωσσολόγος και Ελληνιστής Michel Bréal (Μισέλ Μπρεάλ), πρότεινε στην αναβίωση του μέγιστου αυτού αθλητικού γεγονότος να συμπεριληφθεί και ο αγώνας δρόμου του αγγελιοφόρου Φειδιππίδη. Η ιδέα αυτή υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό από τον αναβιωτή των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, τον Pierre de Coubertin (Πιερ ντε Κουμπερτέν) και την επιτροπή που είχε οριστεί για την διεξαγωγή τους. Ο ίδιος ο Michel Bréal αθλοθέτησε το νέο αυτό Ολυμπιακό Αγώνισμα, το δε έπαθλο (κύπελο) αθλοθετήθηκε από τον Μεγάλο Ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ, το οποίο απενεμήθη στον πρώτο νικητή, τον Σπύρο Λούη, την 5η ημέρα της διοργάνωσης (Παρασκευή 29 Μαρτίου του 1896), με το παλιό ημερολόγιο. Για τον Σπύρο Λούη μπορείτε να δείτε/διαβάσετε περισσότερα, «πατώντας» ΕΔΩ.
Πιστεύεται ότι η σημερινή απόσταση του Μαραθωνίου Δρόμου, των 42,195 χιλιομέτρων, που σήμερα διεξάγεται σε δημόσιο ασφαλτοστρωμένο δρόμο, έχει ορισμένες πολύ μικρές αποκλίσεις από τη ακριβή απόσταση και τη διαδρομή που ακολούθησε ο Φειδιππίδης, λόγω κάποιων δυσκολιών του εδάφους. Αυτό, όμως, δεν αλλοιώνει καθόλου το πνεύμα του αγωνίσματος. Η οριστική αυτή καθιέρωση της συγκεκριμένης διαδρομής έγινε το 1924.
Ο Μαραθώνιος Δρόμος έχει τέτοια απήχηση σε αθλητικές εκδηλώσεις, που περίπου 800 Μαραθώνιοι γίνονται κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι πολλές δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες, είναι ερασιτέχνες αθλητές και τρέχουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς, αλλά και για την συμμετοχή και την εμπειρία. Διοργανώνονται, επίσης, και μικρότερων αποστάσεων αθλητικά αγωνίσματα με ανάλογες ονομασίες, όπως «ημιμαραθώνιος», «μικρός Μαραθώνιος», κλπ. Μεταξύ αυτών και ο Βιβλικός Μαραθώνιος, που διοργανώνεται στο Ισραήλ. Τούτο γίνεται σε ανάμνηση γεγονότος της Βίβλου. Σύμφωνα με το βιβλίο «Σαμουήλ» της Παλαιάς διαθήκης, μετά την ήττα των Ισραηλινών από τους Φιλισταίους, και την αρπαγή από τους νικητές της Κιβωτού της Διαθήκης, ως λάφυρο, ένας Ισραηλίτης δρομέας έτρεξε μια απόσταση 42 χιλιομέτρων, περίπου, και μετέφερε στον προφήτη και κριτή του Ισραήλ Σαμουήλ την είδηση της ήττας. Πιθανότατα αυτή η διαδρομή να είναι και η πρώτη καταγραφή αποστάσεως Μαραθωνίου. Από το 2017, και παρά τις πολλές διαμαρτυρίες, η Ένωση Διεθνών Μαραθωνίων και Δρόμων Αποστάσεων, έχει εξαιρέσει τον Μαραθώνιο αυτό από τους επίσημα αναγνωρισμένους, επειδή περνάει μέσα από έδαφος της Παλαιστίνης, που θεωρείται κατεχόμενο.
Το 1984 εισήχθη για πρώτη φορά και καθιερώθηκε στου
Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες και ο Μαραθώνιος Γυναικών.
Ο όρος «Μαραθώνιος», έχει συνήθως και μεταφορική έννοια σε διάφορες επίπονες και μακροχρόνιες δραστηριότητες στη ζωή μας, όπως π.χ., «μαραθώνιος» μπορούν να χαρακτηριστούν οι πανελλήνιες εξετάσεις για τους διαγωνιζόμενους, το ίδιο και μια μεγάλη περιπέτεια υγείας, ακόμα και ο επίμονος «αγώνας» για την επιτυχία μιας ερωτικής επιδίωξης, κλπ.
Ο όρος «Μαραθώνιος», έχει συνήθως και μεταφορική έννοια σε διάφορες επίπονες και μακροχρόνιες δραστηριότητες στη ζωή μας, όπως π.χ., «μαραθώνιος» μπορούν να χαρακτηριστούν οι πανελλήνιες εξετάσεις για τους διαγωνιζόμενους, το ίδιο και μια μεγάλη περιπέτεια υγείας, ακόμα και ο επίμονος «αγώνας» για την επιτυχία μιας ερωτικής επιδίωξης, κλπ.
-----------------------------------------------
Σημείωση: Μπορείτε να δείτε/διαβάζετε περισσότερα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε σύντομο αφιέρωμά μας, ΕΔΩ.
Σημείωση: Μπορείτε να δείτε/διαβάζετε περισσότερα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε σύντομο αφιέρωμά μας, ΕΔΩ.
Εικόνα ανάρτησης: Παράσταση αγώνων σε Αναθηναϊκό Αμφορέα, περιόδου 366-365 π.Χ. (Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης – πηγή: https://www.lifo.gr/culture/arxaiologia/oi-aparhes-toy-marathonioy-tis-athinas).
Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, εγκυκλοπαίδεια ΓΙΟΒΑΝΗ, Διαδίκτυο.
Νίκος
Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 9.4.2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου