Η Θεία Κοινωνία κατ’ οίκον*

     Στις περιπτώσεις που οι πιστοί αδυνατούν να εκκλησιαστούν και να λάβουν τη Θεία Κοινωνία τη δεδομένη στιγμή της Θείας Λειτουργίας, έχει ληφθεί μέριμνα από τη Χριστιανική Λατρεία η Μετάληψη να γίνεται κατ’ οίκον. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο περιπτώσεις: Αν πρόκειται για ασθενή με κινητικά προβλήματα, συνήθως μεταβαίνει ο ιερέας στο σπίτι του μετά τη Θεία Λειτουργία. Αν πρόκειται για ασθενή που η υγεία του έχει επιδεινωθεί και κρίνεται απαραίτητο να κοινωνήσει άμεσα, λόγω πιθανότητας θανάτου, η μετάβαση του ιερέα στο σπίτι του γίνεται οποιαδήποτε ώρα.
     Στην πρώτη περίπτωση η Θεία Κοινωνία λαμβάνεται, συνήθως, από τη Λειτουργία της ημέρας. Στη δεύτερη περίπτωση λαμβάνεται από το αρτοφόριο, μέσα στο οποίο φυλάσσονται τα Προηγιασμένα Τίμια Δώρα από τη Λειτουργία της Μεγάλης Πέμπτης. Το μεγάλο χρονικό διάστημα φύλαξής τους, αποξηραίνει τον εμποτισμένο στο Τίμιο Αίμα Άγιο Άρτο και η διαχείρισή του γίνεται αυστηρά και μόνο από τον Ιερέα, πάντα με τους ιερούς κανόνες. Λίγες σταγόνες εκκλησιαστικού οίνου είναι ικανές να τα αναζωογονήσουν και η Θεία Μετάληψη να γίνει κανονικά. Το αρτοφόριο είναι ιερό σκεύος, που έχει μορφή μικρού ναΐσκου και είναι τοποθετημένο επάνω στην Αγία Τράπεζα του ναού.

 Αρτοφόριο

     Κατά την μεταφορά, ο ιερέας καλύπτει με το πετραχήλι του το ιερό δισκοπότηρο, κι αυτό έχει κυρίως συμβολική σημασία. Δεν είναι άξιος ούτε ο ίδιος, ούτε οι πιστοί να βλέπουν τα Τίμα Δώρα, που είναι Ο Ίδιος Ο Χριστός. Όπως, δηλαδή, και στη Μεγάλη Είσοδο κατά τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων. Της ιερής αυτής μεταφοράς προηγείται ο βοηθός του ιερέα, συνήθως το «παπαδάκι», που κρατάει αναμμένη λαμπάδα. Η λαμπάδα αυτή συμβολίζει τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, που προηγήθηκε του Χριστού.   Τόσο η μετάβαση, όσο και η επιστροφή στο ναό,  γίνεται με απόλυτη σιωπή. Ο ιερέας με το βοηθό του δεν συνομιλούν, ούτε απαντούν σε πιθανές ερωτήσεις όσων συναντούν. Οι οδηγίες για την διαδρομή που θα ακολουθήσουν, έχουν δοθεί και καθοριστεί πριν την εκκίνηση. Όσοι τους συναντούν, μένουν ακίνητοι στην άκρη του δρόμου και σταυροκοπιούνται «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης». Οι άνδρες με καλυμμένη την κεφαλή (που φορούν καπέλο) αποκαλύπτονται σε ένδειξη σεβασμού στη διέλευση του μυστηρίου των μυστηρίων. Η εικόνα του ιερέα που μεταβαίνει σε σπίτι να κοινωνήσει ασθενή ή ετοιμοθάνατο, προκαλεί πάντα δέος και ιερή κατάνυξη.
     Το σπίτι του πιστού που πρόκειται να λάβει τη Θεία Κοινωνία είναι περιποιημένο, το καντήλι στο εικονοστάσι είναι αναμμένο και καίει και θυμίαμα, ει δυνατόν και κερί ή λαμπάδα. Οι συγγενείς του διευκολύνουν με κάθε τρόπο τον ιερέα και σ’ αυτή την «επίσκεψη» δεν δίνεται φιλοδώρημα.
     Στις πόλεις, όμως, και ειδικά στις μεγάλες πόλεις, η τάξη αυτή μεταδόσεως των Αχράντων Μυστηρίων κατ’ οίκον, δεν μπορεί να είναι η ίδια, λόγω της πολυπολιτισμικότητας των κατοίκων. Δεν μπορεί, επίσης, να αποκλειστεί και η πιθανότητα κάποιος να ασχημονήσει ή να χλευάσει τη Θεία Κοινωνία κι αυτό πρέπει να προληφθεί.  Εδώ ο ιερέας μεταβαίνει στο σπίτι του πιστού με διακριτικότητα και μεταφέρει το Θείο Μαργαρίτη ειδικά προστατευμένο σε ιερό σκεύος, μέσα σε χαρτοφύλακα ή άλλο προσωπικό του αντικείμενο.

-----------------------------------------
 
* Σημείωση: Διαβάζοντας Πασχαλινά Διηγήματα του κυρ-Αλέξανδρου (Παπαδιαμάντη), θυμήθηκα στιγμές από τα παιδικά μου χρόνια, που είχα χρηματίσει «παπαδάκι». Αυτές τις στιγμές θέλησα να μοιραστώ με αναγνώστες της σελίδας μου, αφού ανήκουν στη θρησκευτική μας παράδοση.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 17.4.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2017/05/blog-post_22.html