Η κατάλυση των δέκα εντολών

             

   Όλες οι μεγαλύτερες σήμερα γενιές, αλλά και οι γενιές του παρελθόντος, διδαχθήκαμε στο σχολείο τις «δέκα εντολές», που έλαβε ο Μωυσής στο όρος Σινά. Και όχι απλά τις διδαχθήκαμε, αλλά τις μαθαίναμε υποχρεωτικά απέξω, κάτι που δεν μας έκανε κακό κι ακόμα τις θυμόμαστε. Δεν θ’ αναφερθούμε στο ιστορικό στης παράδοσης των εντολών από το Θεό, ούτε θα εμβαθύνουμε στη σημασία τους, αλλά στο ότι πολύ εύκολα διαπιστώνουμε πως όλες έχουν «ανατραπεί» και μαζί μ' αυτές πολλές ισορροπίες που κράτησαν αιώνες.

     Αναμφισβήτητα δεν είναι τωρινό φαινόμενο η κατάλυση των δέκα εντολών, όμως συν τω χρόνω λαμβάνει όλο και νέες διαστάσεις. Πέρα από θρησκευτικές εντολές, είναι και ηθικοί νόμοι, γι’ αυτό οι άνθρωποι, περισσότερο οι χριστιανοί, βεβαίως, επεδείκνυαν σεβασμό σ' αυτές. Η χαλάρωση των ηθών και των Αξιών φέρνει κι εδώ αρνητικά και ανησυχητικά αποτελέσματα.
     Οι τέσσερις πρώτες ρυθμίζουν τις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό και οι άλλες έξι τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους. Ο Χριστός τις «συμπύκνωσε» σε δύο: «Το αγαπάν αυτόν (Τον Θεόν) εξ όλης της καρδίας και εξ όλης της συνέσεως και εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της ισχύος, και το αγαπάν τον πλησίον ως εαυτόν» (κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, ΙΒ΄, 30). Όμοιο και το εδάφιο 29 από το ΙΒ΄ κεφάλαιο του Ευαγγελίου του Λουκά. «Πρώτη πάντων εντολή: Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου και εξ όλης της ισχύος σου. Δευτέρα (εντολή) δε ομοία, αύτη: και τον πλησίον σου ως σεαυτόν».

     Ας τις φρεσκάρουμε στη μνήμη μας και ας δούμε με μερικά ενδεικτικά και γνωστά σε όλους μας παραδείγματα, πώς έχουν καταλυθεί και στο παρελθόν και καταλύονται πολύ συχνά κάθε μέρα:
     Εντολή πρώτη: «Εγώ ειμί Κύριος ο Θεός σου. Ουκ έσονταί σοι θεοί έτεροι πλην εμού». «Μεγάλος» και «υπέρτατος θεός» και σήμερα και άλλες εποχές το χρήμα και μπορεί να ακολουθεί κάτι άλλο, π.χ. μια ποδοσφαιρική ομάδα.

     Εντολή δεύτερη:  «Ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γη κάτω και όσα εν τοις ύδασιν υπό κάτω της γης». Συναφής με την πρώτη και η δεύτερη, αφού αρκετές φορές τα «είδωλα» λατρεύονται περισσότερο από τα «αντικείμενα».

     Εντολή τρίτη: «Ου λήψει το όνομα Κυρίου τού Θεού σου επί ματαίω». Πόσες και πόσες φορές δεν χρησιμοποιούμε το Όνομα Του Θεού «για το «τίποτα», μόνο και μόνο για να γίνουμε πιστευτοί, π.χ. στους συνομιλητές μας.

     Εντολή τέταρτη: «Μνήσθητι την ημέραν του Σαββάτου αγιάζειν αυτήν. Έξ ημέρας εργά και ποιήσεις πάντα τα έργα σου, τη δε εβδόμη Σάββατα Κυρίω τω Θεώ σου». Η ημέρα αργίας των Ιουδαίων, το Σάββατο, έχει μεταφερθεί στην Κυριακή στη Χριστιανοσύνη, λόγω της Ανάστασης του Κυρίου και ως ημέρα Κυρίου. Ποιος την τιμάει όπως πρέπει, όμως;

     Εντολή Πέμπτη: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα εύ σοι γένηται, ίνα μακροχρόνιος γένη επί της γης». Είναι και ο σεβασμός στους γονείς που καθημερινά και από πολλούς δοκιμάζεται. Κι εκτός τούτου, αναφέρεται σαφώς σε πατέρα και μητέρα και όχι «γονέα 1» και «γονέα 2».

     Εντολές έκτη και έβδομη: «Ου μοιχεύσεις», «ου κλέψεις»: Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν ίσχυαν και τα αντίθετα σε κάθε περίοδο της ιστορίας;

     Εντολή όγδοη: «Ου φονεύσεις». Πέρα από τους φόνους, που πολύ συχνά γίνονται για οικονομικούς και άλλους λόγους, τον τελευταίο καιρό οι γυναιοκοκτονίες από κάποιους συζύγους έχουν «αυξητική πορεία», χωρίς να είναι άγνωστες και οι ανδροκτονίες από κάποιες συζύγους.

     Εντολή ένατη: «Ου ψευδομαρτυρήσεις κατά τού πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδή». Όχι μόνο με πολύ μεγάλη ευκολία στην καθημερινότητα έχουμε το ψέμα «ψωμοτύρι», αλλά διαβάζουμε και ακούμε για ψευδομαρτυρίες ακόμα και μέσα σε δικαστικές αίθουσες.

     Εντολή δέκατη: «Ουκ επιθυμήσεις όσα τω πλησίον σου εστί». Η «επιθυμία», τόσο περιουσιακών αντικειμένων με την έννοια της ζηλοφθονίας, όσο και ανθρώπων του «πλησίον» (π.χ. τη γυναίκα του), δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο. Και, συνήθως, η επιθυμία δεν παραμένει μόνο «κρυφή».

-----------------------------------------
Εικόνα ανάρτησης:
https://orthodoxoiorizontes.gr/Palaia_Diathikh_Biblio/H_istoria_tou_Mwush/H_Mwsaikh_nomothesia.htm
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 22.2.2024

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html