Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2023

Διδαχές του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου για την οικογένεια


     Στις πάρα πολλές παρακαταθήκες που μας άφησε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος -αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και μέγας εκκλησιαστικός ρήτορας, συμπεριλαμβάνονται και οι παραινέσεις για την καλή οικογένεια. Η προσονυμία «Χρυσόστομος» του αποδόθηκε λόγω της δεινής ρητορικής του. Εορτάζει* 13 Νοεμβρίου και 27 Ιανουαρίου.
Συμβουλεύει, λοιπόν, τον άνδρα πώς να συμπεριφέρεται στη γυναίκα του:
     «Λόγια αγάπης να της λες. "Εγώ απ' όλα, την δική σου αγάπη προτιμώ και τίποτε δεν θα μου είναι πιο οδυνηρό, όσο το να βρεθώ σε διάσταση μαζί σου. Κι αν όλα χρειαστεί να τα χάσω, κι αν βρεθώ σε έσχατους κινδύνους, ο,τιδήποτε κι αν πάθω, όλα μου είναι υποφερτά, όσο εσύ είσαι καλά"». Και συνεχίζει, συμβουλεύοντας τον άνδρα: «Ποτέ να μη της μιλάς με πεζό τρόπο, αλλά με φιλοφροσύνη, με τιμή, με αγάπη πολλή. Να την τιμάς, και δεν θα βρεθεί στην ανάγκη να ζητήσει την τιμή από τους άλλους. Να την προτιμάς από όλους για όλα, για την ομορφιά, για την σύνεσή της και να την επαινείς. Να κάνεις παντού φανερό ότι σου αρέσει η συντροφιά της και ότι προτιμάς να μένεις στο σπίτι για να είσαι μαζί της, από το να βγαίνεις στην αγορά…».
Στον άνδρα που επιδεικνύει κακή συμπεριφορά προς τη γυναίκα του μιλάει αυστηρά:
     «Η γυναίκα σου δεν ήλθε σε σένα για να ατιμάζεται, δεν εγκατέλειψε πατέρα και μητέρα και όλο το σπίτι της για να προσβάλλεται. Την πήρες συνοδοιπόρο, σου σύντροφο της ζωής σου, ελεύθερη και ισότιμη. Πώς, λοιπόν, δείχνεις κάθε ενδιαφέρον όταν παίρνεις την προίκα της, χωρίς να αφήνεις να ελαττωθεί καθόλου, ενώ αυτό που είναι πιο πολύτιμο από όλη την προίκα, δηλαδή τη σωφροσύνη, να το διαφθείρεις και να το μολύνεις;…».
Συμβουλεύει με αυτά τα λόγια και τη γυναίκα:
     «Να μην περιφρονεί τον άντρα της. Να του δείχνει την αγάπη της και να μην ξεστομίζει ποτέ προσβλητικό λόγο γι’ αυτόν».
Για το γάμο λέει ότι:
     «Ο γάμος πρέπει να λειτουργεί σαν γαλήνιο λιμάνι…. Η αποχή από τη σαρκική επαφή πρέπει να αποφασίζεται και από τους δύο. Δεν πρέπει να στερείται ο ένας τον άλλον, γιατί από αυτή τη στέρηση μπορεί να προκύψουν μεγάλα κακά. Η αποχή του ενός από τους συζύγους προκαλεί συνεχείς πειρασμούς, εκνευρισμούς, διαμάχες και συγκρούσεις. Χάνεται έτσι η ηρεμία, η ομόνοια, η ειρηνική συμβίωση και μπαίνει σε δοκιμασία η αγάπη τους. Επιτυχημένος γάμος είναι αυτός που δεν θέτει σαν βάση επιτυχίας τον πλούτο, αλλά την αρετή».
Για τα παιδιά μάς συμβουλεύει έτσι:
     «Μέσα στο περιβάλλον των μεγαλύτερων ζουν, αναπτύσσονται και διαμορφώνονται οι νέοι. Η νεότητα είναι μια δύσκολη και  ασταθής ηλικία, που εξαπατάται εύκολα, επιρρεπής στην πτώση, γι’ αυτό και απαιτεί πολύ δυνατά χαλινάρια. Η νεότητα μοιάζει με άλογο αδάμαστο και ατίθασο. Είναι φωτιά, που μεταδίδεται εύκολα και καίει τα πάντα. Μοιάζει με πέλαγος τρικυμιώδες, λόγω της απερισκεψίας και της φυσικής αστάθειας, που την διακρίνει… Θέλεις παιδί υπάκουο; Από τα πρώτα βήματά του ανάθρεψέ το εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Το κτίσιμο του χαρακτήρα του παιδιού γίνεται από τους γονείς. Χρειάζονται και οι έλεγχοι, αλλά με διάκριση. Με την ικανοποίηση κάθε επιθυμίας του παιδιού το κάνουμε εγωκεντρικό και μ' ένα τέτοιο χαρακτήρα θα δυστυχήσει μέσα στον κόσμο. Σαν τους γλύπτες να καταβάλλετε κάθε προσπάθεια, ώστε να κάνετε τα παιδιά σας θαυμάσια αγάλματα, που να μοιάζουν με τον Θεό. Κάθε μέρα τα επιθεωρείτε, για να βλέπετε ποιο φυσικό ελάττωμα έχουν, για να το εξαλείψετε… Ναι, να υπάρχουν απειλές, αλλά να μην πραγματοποιούνται. Δεν πρέπει το παιδί ν' αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται μόνο περί απειλής όταν κάνει κάποιο σφάλμα, γιατί τότε θα αδιαφορεί. Ας περιμένει να τιμωρηθεί, χωρίς όμως να τιμωρείται, για να μη χάσει το φόβο της τιμωρίας. Όσο δε για το θυμό του παιδιού, αυτόν δεν πρέπει ούτε να του τον εκριζώνουμε εντελώς, ούτε να του επιτρέψουμε να τον χρησιμοποιεί, οπουδήποτε και αδιακρίτως. Όταν μάθει να υπομένει μικροατυχίες και απογοητεύσεις, θα μπορέσει αργότερα να υπομείνει και τις μεγαλύτερες, που σίγουρα θα συναντήσει στη ζωή του».
     Επισημαίνει, τέλος, ότι «η κακή παιδεία των νέων οφείλεται στην έλλειψη φροντίδας και αγωγής από τους μεγαλύτερους».
-----------------------------------------------
*  Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, εκοιμήθη στις 14 Σεπτεμβρίου 407, εξόριστος από την αυτοκράτειρα Ευδοξία, λόγω του ελέγχου που ασκούσε στην αυτοκρατορική αυλή. Ένεκα της Δεσποτικής εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού αυτή την ημερομηνία, η μνήμη του μετακινήθηκε για τις 13 Νοεμβρίου. Στις 27 Ιανουαρίου εορτάζεται η ανακομιδή των λειψάνων του από τον Πόντο στην Κωνσταντινούπολη (438 μ.Χ.). Στο βίο του αναφέρεται ότι τη στιγμή της τοποθέτησης των ιερών λειψάνων στον αρχιερατικό θρόνο του ιστορικού ναού των Αγίων Αποστόλων, κλήρος και λαός ανεφώνησαν "απόλαυσε τον θρόνο σου, άγιε" και τότε ακούστηκε η φωνή του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: "ειρήνη πάσι"! Αρκετά χρόνια αργότερα τα ιερά λείψανα μεταφέρθηκαν και φυλάσσονται σε μαρμάρινη λάρνακα στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, δίπλα ακριβώς από τα ιερά λείψανα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Η τιμία κάρα του αγίου φυλάσσεται στη μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, δώρο του αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζινού στο ιστορικό μοναστήρι. Ένα μέρος του δέρματος της κεφαλής του και το αριστερό του αυτί παραμένουν άφθαρτα. Στις 30 Ιανουαρίου εορτάζονται οι Τρεις Ιεράρχες του πνεύματος και των γραμμάτων, άγιοι Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος το Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος (σύντομο αφιέρωμα στο θέμα ΕΔΩ). Και οι τρεις είχαν σπουδάσει στην Αθήνα. Ο κοινός αυτός εορτασμός καθιερώθηκε από τον Μητροπολίτη Ευχαΐτων Ιωάννη, στο τέλος του 11ου αιώνα, επί αυτοκρατορίας του Βυζαντίου Αλεξίου του Κομνηνού. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι από τους πατέρες της Εκκλησίας που έγραψαν Θεία Λειτουργία και αυτή τελείται τις Κυριακές και τις περισσότερες εορτές του χρόνου.

Μαρμάρινες λάρνακες με τα ιερά λείψανα των αγίων Ιωάννου του Χρυσοστόμου
και του Γρηγορίου του Θεολόγου
στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως
(Φωτογραφία από το προσωπικό μου αρχείο)

-------------------------------------------------------
Πηγές: Ορθόδοξοι σύνδεσμοι διαδικτύου

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 23.1.2023

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου