Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2021

Tο αμάρτημα των Εστιάδων και η σύγχρονη «αραθυμιά»

 

Εικόνα: από Βικιπαίδεια

     Οι Εστιάδες ήταν κόρες παρθένες στην Αρχαία Ρώμη, ιέρειες της θεάς της οικογένειας, της Εστίας. Σαν καθήκον είχαν τη συντήρηση της ιερής φλόγας στο βωμό της θεάς. Επιπρόσθετα, κατά καιρούς τούς είχαν ανατεθεί κι άλλα ιερά καθήκοντα, όπως, π.χ. η φύλαξη διαθηκών σημαντικών ανθρώπων (Ιουλίου Καίσαρα, Μάρκου Αντώνιου, κλπ). Αν έμεναν χαλαρές στα καθήκοντά τους και η φλόγα έσβηνε, αυτό θα ήταν πολύ μεγάλο κακό, γιατί η θεά θα απέσυρε την προστασία της από την πόλη.
     Περί το 1910 ο λογοτέχνης και ιδρυτής του αρχαιότερου πνευματικού Σωματείου, της «ΕΝΩΣΕΩΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ», ο Ιωάννης Γρυπάρης, δημοσιεύει το ποίημα του «Εστιάδες», στο οποίο η υπόθεση είναι το θέμα της σβέσης της ιερής φλόγας, εξ αιτίας της «ανεμελιάς» των υπευθύνων ιερειών: Νύχτα. Ολόκληρη η πολιτεία κοιμάται και οι Εστιάδες ασκούσαν χαλαρά τα καθήκοντά τους. Ξαφνικά μέσα στο σκοτάδι ακούγεται μια σπαρακτική φωνή: «Έσβησε η άσβεστη φωτιά»!
     Αλαφιασμένοι οι κάτοικοι της πόλης ξυπνάνε και τρέχουνε τρομοκρατημένοι στο βωμό της Εστίας. Εκεί βρίσκουν τις ιέρειες να τραβούν τα μαλλιά τους συντετριμμένες και να ικετεύουν γονατιστές να γίνει θαύμα και να πέσει φωτιά από τον ουρανό για να ξανανάψει ο βωμός, πριν ξημερώσει. Μα κι αν δεν πέσει φωτιά από τον ουρανό να ξανανάψει η φλόγα, παρακαλούσαν να πέσει επάνω τους, σαν τιμωρία για το παράπτωμά τους!
     Το θαύμα, όμως. δεν έγινε!...
     …Μόνο που στη σύγχρονη Ελλάδα και στην πραγματικότητα, δεν πιστεύει κανείς πως θα ζητήσουμε της αυτοτιμωρία μας για τη δική του «άβουλη ανεμελιά κι αραθυμιά» ο καθένας  μας! Συνήθως η τιμωρία-αυτοτιμωρία έρχεται ως φυσική συνέπεια των αμελειών μας και κάποιες φορές αυτή είναι αδυσώπητη
     Ας δούμε τέσσερις από τις στροφές του ποιήματος του Ιωάννη Γρυπάρη «Εστιάδες»:

Το κρίμα τους εστάθηκε μια άβουλη αναμελιά
κι αραθυμιά, σαν της δικής μας νιότης!
Μα η Άγια Φωτιά, μια πόσβησε, δεν την ανάβει πια
ανθρώπινο προσάναμμα ή πυροδότης.
 
Κι είναι γραμμένη του χαμού η Πολιτεία. Εκτός
αν, πριν, ο καινούριος ο ήλιος ανατείλει,
κάμει το θάμα του ο ουρανός, και στ’ άωρα της νυχτός
μακρόθυμος τον κεραυνό του κάτω στείλει.
 
Κι αν είν' και πέσει απάνω τους, ας πέσει! όπως ζητά
το δίκιο κι οι Παρθένες το ζητούνε,
που ιδού τις με τα χέρια τους στα ουράνια σηκωτά
και την ψυχή στα μάτια τους τον προσκαλούνε.
 
Τάχα το θάμα κι έγινε; Πες μου το να σ' το πω,
γνώμη άβουλη, γνώμη άδικη μιας νιότης
σαν τη δικιά μας, πόσβησεν έτσι χωρίς σκοπό
κι ακόμα ζει και ζένεται, με το σκοπό της!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 12.1.2021


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου