ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ 2021

     Με τη "συμβολή" και του περιορισμού λόγω πανδημίας, κλείνει πλούσιο  πνευματικά σε προσωπικό επίπεδο το 2021:
       -  Περισσότερα από τα 120 θέματα, δημοσιευμένα στον Τύπο και στο προσωπικό μου ιστολόγιο, μεταξύ των οποίων λογοτεχνικά, άρθρα, ταξιδιωτικά, λαογραφίας και παράδοσης. Υπολογίζοντας τα θέματα αυτά σε σελίδες Α4, ξεπερνούν τις 400.
       -  Η μεγάλη επιτυχία των παραστάσεων του θεατρικού μου έργου-κωμωδία «ζωοκτονία εξ αμελείας», από τη θεατρική ομάδα της Πάτρας «Ταξιδευτές της Πρόζας». Το 2022 θα είναι δεύτερη χρονιά παραστάσεων του έργου και η επιτυχία θα συνεχιστεί.
      -  Συμμετοχή σε ραδιοφωνικές εκπομπές και μία τηλεοπτική, με πνευματικά-λογοτεχνικά, λαογραφικά και ιστορικά θέματα.
        -  Συμβολή στην έκδοση πολυσέλιδου-ογκώδους βιβλίου, με θέμα τα 200 χρόνια Παλιγγενεσίας. Το βιβλίο αυτό σύντομα θα λάβει «σάρκα και οστά».
          -  Διαβάστηκαν αρκετά βιβλία.
      -  Ας προσθέσουμε κι ένα ακόμα βιβλίο-συλλογή ποιημάτων και διηγημάτων (ο τίτλος ακόμα δεν έχει οριστικοποιηθεί), που είναι σχεδόν έτοιμο να φύγει για το τυπογραφείο, ο πήχης ανεβαίνει ακόμα ψηλότερα.
     Συνεχίζουμε!...
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Η συνοπτική ευχή «χρόνια πολλά» και οι σημασίες της

 

    «Χρόνια πολλά»: Η πρώτη και πολλές φορές η μοναδική ευχή σε εορτάζοντα, η ίδια ευχή στις μεγάλες γιορτινές ημέρες, η ίδια και σε γενέθλια, όπως και σε κάθε άλλη εορταστική εκδήλωση, κάποιες φορές και τυπική. Για να δούμε, όμως, πόσες ακόμα ευχές μπορεί να «περικλείουν» οι δύο αυτές λέξεις.
     Τα «χρόνια πολλά» είναι η κύρια και πολλές φορές «συνοπτική» ευχή και προηγείται κάθε άλλης, ίσως «συμπληρωματικής». Σημαίνουν, πρωτίστως, η ζωή εκείνου που γιορτάζει, ή εκείνου στον οποίο ευχόμαστε, να διαρκέσει πολλά χρόνια. Σχεδόν πάντα ακολουθούν κι άλλες ευχές μαζί, ανάλογα με την κατάσταση ή την περίοδο που διέρχεται ο εορτάζων που απευθυνόμαστε. Τέτοιες μπορεί να είναι  για τη νέα χρονιά, την καλή υγεία του ίδιου και των αγαπημένων του προσώπων, την καλή και γρήγορη ανάρρωση σε ασθενή, την πρόοδο, την ευημερία, την καλή οικονομική εξέλιξη, την επαγγελματική αναβάθμιση, την αίσια έκβαση ενός ευχάριστου γεγονότος που τελεί σε αναμονή (π.χ., γάμου, τοκετού), την ολοκλήρωση ενός έργου που κι αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη (π.χ. ανέγερση ή αγορά κατοικίας), το καλό ταξίδι, την καλή επιστροφή του ξενιτεμένου και, ίσως, πολλές ακόμα. Άλλοτε πάλι, όλες ή ορισμένες από αυτές τις ευχές εκφράζονται με λίγες επιπλέον γενικόλογες λέξεις, «κολλητά» στο «χρόνια πολλά»: Τις «και ό,τι επιθυμείς» ή τις «και καλά». 
     Οι ευχές που απευθύνουμε ή δεχόμαστε σε ή από αγαπημένα μας πρόσωπα, συγγενείς, φίλους και γνωστούς, συνοδεύονται, συνήθως, και με θερμή χειραψία όταν συναντιόμαστε, την οποία στην περίοδο της πανδημίας που μας έχει ενσκήψει έχουμε στερηθεί. 
     Μέρες Χριστουγέννων που διερχόμαστε, λοιπόν, «ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ» και εκπλήρωση κάθε άλλης επιθυμίας ΣΕ ΟΛΟΥΣ! Άλλωστε, οι ευχές δημιουργούν καλή διάθεση κι αισιοδοξία. Αν, μάλιστα, συνοδεύονται κι από δώρα, η ατμόσφαιρα γίνεται πολύ πιο χαρούμενη!
     Τελικά οι ευχές σε κάθε εορταστική εκδήλωση μπορεί να δίνονται και από μακριά και χωρίς δώρα, ποτέ όμως χωρίς τα "χρόνια πολλά"!

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Η όμορφη και ρομαντική εποχή της ευχετήριας κάρτας

     Πάντα τις γιορτινές μέρες ανταλλάσσουν ευχές μεταξύ τους οι άνθρωποι. Και όχι μόνο τις γιορτινές μέρες, αλλά και σε κάθε χαρά εύχονται στους αγαπημένους τους, εκδηλώνοντάς τους τα συναισθήματά τους και την αγάπη τους.
     Μια όμορφη συνήθεια, ειδικά τις παραμονές και τις μέρες των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς, που τείνει κι αυτή να εκλείψει, αν δεν έχει ήδη εκλείψει, όπως και πολλές ακόμα, είναι η ευχετήρια κάρτα που έστελναν ταχυδρομικώς οι ξενιτεμένοι στους δικούς τους στο γενέθλιο τόπο και αντίστροφα, όπως και σε άλλους φίλους και συγγενείς. Η κάρτα αυτή «επείχε θέσιν» ερχομού/συνάντησης των ξενιτεμένων και παρ’ όλο που το κείμενο των ευχών ήταν ολιγόλογο, τύπου τηλεγραφήματος, την περίμεναν με μεγάλη λαχτάρα, πολύ περισσότερο από το γράμμα, ιδίως οι γονείς από τα παιδιά τους! Απερίγραπτη η χαρά και η συγκίνηση με το που την έπαιρναν από τα χέρια του ταχυδρόμου. Δεν ήταν λίγες οι φορές που την αγκάλιαζαν, τη φιλούσαν, την γέμιζαν δάκρυα, όπως ακριβώς θα έκαναν αν έρχονταν τα ίδια τα αγαπημένα τους πρόσωπα! Μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη ένοιωθαν, ακόμα, όταν οι ευχές προέρχονταν από συγγενείς ή φίλους με τους οποίους δεν είχαν τακτική αλληλογραφία. Οι λέξεις «μας θυμήθηκαν», έβγαιναν αυθόρμητα τότε και με την καρδιά τους τότε! 

     Η αναζήτηση και η επιλογή της κατάλληλης/καλύτερης κάρτας, που θα κέρδιζε και τις εντυπώσεις, ήταν μία ακόμα παράμετρος της διαδικασίας. Ιδιαίτερα μεγάλο το φόρτο εργασίας είχαν τις μέρες αυτές και τα ταχυδρομεία, που σε ορισμένα υποκαταστήματα οι ανακοινώσεις για «έγκαιρη αποστολή της αλληλογραφίας» ήταν σε πολύ εμφανή σημεία.
     Μια ακόμα συνηθισμένη χειρονομία που συνόδευε τις ευχές, ήταν και κάποιο χαρτονόμισμα για τον παραλήπτη, και μάλιστα όχι μικρής αξίας, που εσωκλειόταν στο φάκελο μαζί με την κάρτα. Ήταν ο πρωτοχρονιάτικος μποναμάς, τον οποίο πολλοί είχαν δεδομένο, είτε ως αποστολείς, είτε ως παραλήπτες των ευχών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και όχι λίγες, οι κάρτες αυτές συμπλήρωναν και το στολισμό του χριστουγεννιάτικου δέντρου. 
     Ίσως η ευχετήρια κάρτα να έφτασε στο απόγειό της, όταν «εξελίχθηκε» σε «μουσική». Με το που άνοιγε ακουγόταν μουσική, π.χ. τα κάλαντα ή άλλα Χριστουγεννιάτικα τραγούδια και με το κλείσιμο σταματούσε. Παράλληλα, απέκτησαν μεγάλη προβολή και διακίνηση και οι κάρτες μεγάλων οργανώσεων και συλλόγων, όπως της unicef, της Εταιρίας Προστασίας Σπαστικών κλπ.   
     Οι σύγχρονοι τρόποι επικοινωνίας και δικτύωσης έχουν περιθωριοποιήσει τη ρομαντική εποχή της παραδοσιακής ευχετήριας κάρτας και πέρα από το ότι οι ευχές στέλνονται και λαμβάνονται με την ταχύτητα του φωτός και ψυχρά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου μέσω του διαδικτύου, στέλνονται με τον ίδιο τρόπο μεταξύ φίλων και συγγενών ακόμα και σε απόσταση λίγων… εκατοστών!  
     Πρωταγωνιστής της «γιορτής» αυτής ο ταχυδρόμος, που όργωνε δρόμους, μονοπάτια, περνώντας βουνά, ρέματα και λαγκάδια για να φράσει έγκαιρα σε κάθε παραλήπτη και να μεταφέρει την χαρά των αγαπημένων του.  

     Οι στίχοι του τραγουδιού «ηλεκτρονική εποχή» αποδεικνύουν ότι ο στιχουργός του (Δημήτρης Κωνσταντάρας) και η ερμηνεύτριά του (Μπέσσυ Αργυράκη), ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους, όταν πρωτοτραγουδήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, αφού τη σκυτάλη στις μέρες μας έλαβε το ψυχρό «ηλεκτρονικό ταχυδρομείο». 

«Την εποχή μας τη λένε ηλεκτρονική

κι ένα κουμπί ρυθμίζει τη ζωή μας.

Σαν μαριονέτες μας κατευθύνει μια κλωστή

κι άμα κοπεί ικέτες θα βρεθούμε

στο τέλος του ονείρου…»

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 18.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο (διήγημα)

    «Αύριο και μεθαύριο, παιδιά, δεν θα κάνουμε μάθημα! Θα στολίσουμε το χριστουγεννιάτικο δέντρο της τάξης μας κι αμέσως μετά το μεγάλο χριστουγεννιάτικο δέντρο στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου μας, με τα παιδιά και τους δασκάλους όλων των άλλων τάξεων! Θα πούμε τα κάλαντα, θα τραγουδήσουμε και μεθαύριο θα κάνουμε τη χριστουγεννιάτικη σχολική γιορτή! Θα περάσουμε πολύ ωραία!...», είπε με πλατύ χαμόγελο η δασκάλα, η κυρία Ασπασία,  λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα στα παιδιά της τάξης της, της πρώτης δημοτικού.
     Ο Στελλάκης δεν κατάλαβε και πολλά πράγματα. Δεν ήξερε τί είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο και πρώτη φορά άκουγε γι’ αυτό! Κοίταξε γύρω του να δει τις αντιδράσεις των άλλων παιδιών, αρκετά από τα οποία ένοιωσε πως είχαν κι αυτά την ίδια απορία, ενώ ελάχιστα ήταν εκείνα που άφησαν να φύγει ένα δυνατό και παρατεταμένο «ωωω!» ενθουσιασμού από το στόμα τους. Στα φτωχόσπιτα του χωριού τους το έθιμο αυτό ήταν ασυνήθιστο έως άγνωστο. Οι προτεραιότητες δίνονταν σε θέματα επιβίωσης και οι εργασίες των γονιών τους ξεκίναγαν από το χάραμα και τέλειωναν αργά το βράδυ.
     Την άλλη μέρα ξεκίνησε για το σχολείο ο Στελάκης, με μόνο περιεχόμενο στη σχολική του τσάντα λίγο ψωμί και λίγες ελιές για το κολατσιό. Η νηστεία των Χριστουγέννων, ειδικά την τελευταία βδομάδα, ήταν αυστηρή και αδιαπραγμάτευτη, για μικρούς και μεγάλους.
     Με το που μπήκαν στην τάξη, μετά την πρωινή προσευχή και την έπαρση της σημαίας, τα κορίτσια - οι συμμαθήτριές του - άρχισαν να στολίζουν το δέντρο, με τη βοήθεια της δασκάλας τους. Ήταν ένα μικρομεσαίο κλωνάρι έλατου, στο οποίο στηριζόταν σε σανιδένια βάση που είχε φτιάξει ένας ξυλουργός, γείτονας του σχολείου. Ο Στελλάκης και αρκετά άλλα παιδιά παρακολουθούσαν με έκσταση. Οι μπάλες, τ’ αστέρια, τ’ αγγελάκια, τα φαναράκια κι όλα τ’ άλλα στολίδια, ήταν πρωτόγνωρα γι’ αυτούς και μάλιστα πάνω σ’ ένα κλωνάρι έλατου!
     Τα αγόρια επιδόθηκαν στο φούσκωμα μπαλονιών και στη χαρτοκοπτική, κόβοντας αστέρια από χρυσόχαρτα και ασημόχαρτα, που είχαν αγοραστεί από το ταμείο του σχολικού συνεταιρισμού. Η δασκάλα επέβλεπε και τις δυο «ομάδες εργασίας», παρεμβαίνοντας όπου χρειαζόταν. Ως πρωτόγνωρη εργασία για τα περισσότερα, τα έκανε και αδέξια. Λίγο αργότερα, το δέντρο ήταν έτοιμο σ’ ένα από τα παράθυρα της τάξης, για να φαίνεται κι απέξω, ενώ τα τζάμια των άλλων παραθύρων είχαν γεμίσει πολύχρωμα αστέρια, κολλημένα με διάφανη αυτοκόλλητη ταινία. Τα κάλαντα και κάποια χριστουγεννιάτικα τραγούδια, όπως το «χιόνια στο καμπαναριό» και «στη γωνιά μας κόκκινο τ’ αναμμένο τζάκι», που τους είχε μάθει η κυρία Ασπασία λίγες μέρες πριν, επισφράγισαν την εορταστική ατμόσφαιρα.
     Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο μαγευτική. Στη μεγάλη αίθουσα του σχολείου, που ήταν μόνιμα στημένη και η σκηνή για τις εορταστικές εκδηλώσεις, δύο άλλες δασκάλες του σχολείου στόλισαν με τη βοήθεια μαθητριών των τελευταίων τάξεων το μεγάλο χριστουγεννιάτικο δέντρο: Μια κορυφή έλατου, ίσα με δυο φορές το μπόι ενός ανθρώπου, κατάλληλα στερεωμένη σε βάση. Δίπλα ακριβώς ήταν μια σκάλα, απαραίτητη για το στολισμό των ψηλών σημείων. Οι μαθητές και οι μαθήτριες των μικρών τάξεων συμμετείχαν με τραγούδια και κάλαντα, καθισμένοι στα θρανία και υπό την επίβλεψη της κυρίας Ασπασίας. Δεν καταλάβαιναν, όμως, γιατί η δασκάλα τους μάλωσε τα μεγάλα αγόρια, όταν προσπάθησαν να κρύψουν τα πονηρά χαμόγελά τους, όταν κάποιο από τα κορίτσια ανέβηκε στη σκάλα να στολίσει!
     Μια ακόμα εικόνα που παραμένει για πάντα ολοζώντανη στα μάτια του Στελάκη, είναι όταν η κυρία Ασπασία άνοιξε ένα κουτί που μέσα είχε κεριά, σαν αυτά της εκκλησίας, κι ένα-ένα τα έδενε όρθια, με χάρη και χρωματιστές κορδελίτσες στο δέντρο! Ο πολιτισμός του ηλεκτρικού ρεύματος ήταν ακόμα άγνωστος για το χωριό τους.
     Την άλλη μέρα, όταν άρχισε η χριστουγεννιάτικη σχολική γιορτή, με προσκεκλημένους γονείς, κηδεμόνες και τις αρχές του χωριού, μια μαθήτρια μεγάλης τάξης άναψε τα κεριά αυτά και στεκόταν συνέχεια δίπλα στο δέντρο και τα παρακολουθούσε. Το φως τους στο μισοσκόταδο από τα κλειστά παράθυρα, έδινε μια παραδεισένια εικόνα και ομορφιά, με Θείο δέος μαζί!
    Μετά το τέλος της γιορτής, άκουσε χωρίς να θέλει ο Στελάκης τη χαμηλόφωνη κουβέντα που είχαν δυο μεγαλύτερες μαθήτριες στο προαύλιο: 
     «Να μαζέψουμε καραμελόχαρτα και σοκολατόχαρτα, να τυλίξουμε με αυτά φελλούς και να στολίσουμε δέντρο στο σπίτι μας…», είπε η μία στην άλλη.
     Τα λόγια της μεγαλύτερης μαθήτριας στριφογύρισαν για λίγο στη σκέψη του και μόλις λίγο αργότερα έφτασε σπίτι, είχε ολοκληρώσει το σχέδιό του στο μυαλό του. Χωρίς αναστολές, ζήτησε τη βοήθεια της κατά ένα χρόνο μικρότερης αδελφής του, της Φωτεινής, που κι αυτή ενθουσιάστηκε πολύ, με τη συμφωνία αυτό να είναι το μυστικό τους, για να κάνουν ευχάριστη έκπληξη στους γονείς τους!
     Όλα έγιναν αθόρυβα και με τη συμφωνημένη μυστικότητα των δύο παιδιών το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων. Τα πολύχρωμα χαρτάκια από κάποιες καραμέλες έγιναν όμορφο και προσεγμένο περιτύλιγμα σε μικρά ξυλάκια και λίγους φελλούς που βρήκαν στο ντουλάπι. Ένα μικρό κλωνάρι από κέδρο που έκοψε ο Στελλάκης από το κοντινό δάσος, στήθηκε γρήγορα-γρήγορα όσο οι γονείς και η γιαγιά έλειπαν σε μια γωνιά του σπιτιού, που μπαίνοντας έπεφτε αμέσως το βλέμμα επάνω του. Από τις μικρές κλωστές, με τις οποίες είχαν δέσει τα πρωτότυπα στολίδια τους, τα κρέμασαν στο χριστουγεννιάτικο δέντρο τους. Μια κάρτα με ευχές για τις ημέρες του θείου Γιώργου από την Αθήνα, έγινε η φάτνη στη «ρίζα» του και το λίγο βαμβάκι από το πρόχειρο φαρμακείο που είχε πάντα ο πατέρας μέσα στο μεγάλο ντουλάπι, έκανε το «χιόνι» στα κλαδιά του κέδρου. Ένα φύλλο από τετράδιο που το έκαναν «χωνί» και το χρωμάτισαν με διάφορα χρώματα το έβαλαν στην κορυφή του. Ο στολισμός είχε τελειώσει! Αμέσως κάθισαν πλάι-πλάι στα σκαμνάκι τους και το καμάρωναν, διορθώνοντας κάποιες μικροατέλειες και αναμένοντας την αντίδραση των γονιών και της γιαγιάς, με το που θα έμπαιναν στο σπίτι!
     Η στιγμή αυτή δεν άργησε! Το «ωωωω!» του θαυμασμού της μητέρας ακούστηκε πρώτο, με το που μπήκε μέσα κι έμεινε ακίνητη με το στόμα ανοιχτό κι ένα φαρδύ χαμόγελο στο πρόσωπο, θαυμάζοντας το χριστουγεννιάτικο δέντρο, που πρώτη φορά στόλισε το σπίτι τους!
     Υπερήφανα, χαρούμενα και τρισευτιχισμένα ο Στέλιος και η Φωτεινή δέχθηκαν τα φιλιά, τα πολλά «μπράβο» και τις ευχές των γονιών και της γιαγιάς τους που τα έσφιξαν στην αγκαλιά τους, ρωτώντας τα παράλληλα πώς το σκέφθηκαν κα πού βρήκαν όλα αυτά τα όμορφα στολίδια.
     Οι επισκέπτες τους την άλλη μέρα, στη γιορτή του πατέρα, θαύμασαν κι αυτοί το έργο και την εφευρετικότητα των παιδιών και τα «μπράβο» περίσσεψαν. Κανένας μα κανένας δεν κατάλαβε ότι τα στολίδια ήταν από τα ίδια τους τα χέρια! Η χαρά τους ήταν ανείπωτη και οι σκέψεις τους για το επόμενο χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν πολύ φιλόδοξες.     
     Όλες τις μέρες του δωδεκαημέρου, το μικρό κλωνάρι αυτό του κέδρου καμάρωνε στην περίοπτη θέση του, απολαμβάνοντας τη θαλπωρή του σπιτιού και προστατευμένο από τις κακές καιρικές συνθήκες που ταλάνιζαν τ’ αδέρφια του στο δάσος. Κλείνοντας, όμως, ο κύκλος των γιορτών, ξεστολίστηκε και κάηκε ταπεινωμένο στο τζάκι! Πού να μπορούσε να φανταστεί πριν πλησιάσει τις αδηφάγες φλόγες, πως η δόξα και η λάμψη των τελευταίων ημερών θα είχε τόσο τραγική κατάληξη για το ίδιο! Τα στολίδια του όμως φυλάχθηκαν προσεκτικά σ’ ένα χάρτινο κουτί, για «και του χρόνου»!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 17.12.2021

 (Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

Αφιέρωμα στον μεγάλο Ευεργέτη του Λειβαρτζίου και των Καλαβρύτων Κωνσταντίνο Β. Κωνσταντίνου (1901-1983)

Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου σε νεαρή ηλικία

                      «Χάριν λαβών μέμνησο»

(αν δεχτείς μια χάρη, να τη θυμάσαι)

Μένανδρος  

 
     Από τις πλέον εμβληματικές μορφές Μεγάλων Ευεργετών του Λειβαρτζίου και των Καλαβρύτων είναι και ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε στο Λειβάρτζι το 1901. Δεξιοτέχνης Ηπειρώτης μάστορας-κτίστης ο πατέρας του, από τα μπουλούκια των Ηπειρωτών μαστόρων που "όργωναν" την Ελλάδα, έμεινε στο Λειβάρτζι και παντρεύτηκε την Ερασμία, χήρα σε νέα ηλικία του Ιατρού Μπρίμη. Επιδιώκοντας ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους ο «Μαστροβασίλης», τον Κωνσταντίνο (Ντίνο), τον Θεόδωρο (Λάκη) και τον Παναγιώτη, επιστρέφοντας από τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, που κι εκεί δούλεψε, έφυγε για την Αμερική. Με την από εκεί οικονομική βοήθεια, ο Ντίνος σπούδασε στη Γερμανία και ειδικεύθηκε σε λιμενικά έργα. Ο Θόδωρος σπούδασε Θεολόγος-καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης. Υπηρέτησε σε πολλά σχολεία της χώρας μας και στο Σχολαρχείο Λειβαρτζίου που λειτουργούσε και ήταν στην ακμή του τότε, τη βιβλιοθήκη του οποίου πλούτισε με πολλούς τόμους σπάνιων βιβλίων. Εκτός από καθηγητής, ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία, γράφοντας πολλά αξιόλογα βιβλία, συμβάλλοντας σημαντικά στην Ελληνική Γραμματολογία. Για τα βιβλία του «Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης» και «Εκκλησιαστική Ιστορία», που διδάσκονταν και στη Μέση Εκπαίδευση, βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας. Ο τρίτος γιος του «Μαστροβασίλη» και της Ερασμίας, ο Παναγιώτης, έγινε γιατρός.

Οι αδελφοί Κωνσταντίνου
Από αριστερά προς δεξιά: Θεόδωρος, Κωνσταντίνος, Παναγιώτης

     Ως μηχανικός-λιμενιολόγος ο Κωνσταντίνος, διέπρεψε ιδρύοντας την κατασκευαστική εταιρία «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ», με πολλά και μεγάλα έργα στο ενεργητικό της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μερικά από αυτά είναι στην Κρήτη, στην Ηγουμενίτσα, στην Τρίπολη της Λιβύης, τμήμα στο λιμάνι του Πειραιά, το λιμάνι Αστακού Αιτωλοακαρνανίας, άλλα λιμάνια στη Μέση Ανατολή, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία της χώρας μας.
     Στη γενέτειρά του, το Λειβάρτζι, κεφαλοχώρι των Καλαβρύτων, έκανε πολλές γενναιόδωρες προσφορές, όπως χρηματοδότηση έργων συντήρησης και επισκευής στο ηγουμενείο της ιστορικής μονής Αγίας Τριάδος και στο σχολείο. Εξ ίσου αξιόλογες και οι δωρεές στο χιονοδρομικό Κέντρο και στο γηροκομείο Καλαβρύτων, τμήμα δε της Δημοτικής βιβλιοθήκης της πόλης φέρει το όνομά του. Στην ιστορική μονή της Αγίας Λαύρας, έχει προσφέρει συλλογή με αρχαιολογικά ευρήματα και νομίσματα της περιοχής της Αρχαίας Ψωφίδος (ευχαριστώ τον συγγραφέα-λογοτέχνη Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη για την πληροφορία αυτή).

Η συντήρηση του επιβλητικού πύργου του ηγουμενείου 
της ιστορικής μονής Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου
φέρει την υπογραφή του Μεγάλου Ευεργέτη

     Η μεγάλη αυτή ευεργεσία, όμως, που άγγιξε περισσότερο την καρδούλα κάθε φτωχού «Λειβαρτζινόπουλου» και που πάντα θυμόμαστε με πολλή νοσταλγία και απέραντη ευγνωμοσύνη, είναι τα δώρα του κάθε χρόνο στους μαθητές των σχολείων Λειβαρτζίου και Λειβαρτζινού: Ένα ολοκαίνουργιο κοστουμάκι ή ένα ζευγάρι παπούτσια στα αγόρια, τα μοναδικά καινούργια που είχαμε οι περισσότεροι, και μια σχολική ποδιά στο κορίτσια. Τα δώρα του αυτά ήταν πάντα Χριστουγεννιάτικα, αφού έφταναν στα χέρια μας λίγες μέρες πριν τις σχολικές διακοπές των Χριστουγέννων.

Το σπίτι των Κωνσταντίνου στο Λειβάρτζι

     Η μεγάλη αυτή προσφορά ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, σε μια εποχή, δηλαδή, που η οικονομική κατάσταση των σπιτιών μας δεν ήταν και στα καλύτερά της, ειδικά μετά τα όσα άφησε πίσω του ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος και ο εμφύλιος που ακολούθησε. Κι αν αναλογιστεί κανείς ότι κάθε οικογένεια είχε τρία και τέσσερα και πέντε παιδιά στο σχολείο, μπορεί εύκολα να καταλάβει την οικονομική ανακούφιση που δινόταν στα φτωχά νοικοκυριά μας. Κι αν ακόμα αναλογιστεί ότι τα σχολεία Λειβαρτζίου και Λειβαρτζινού αριθμούσαν πάνω από 250 παιδιά, μπορεί κι εδώ να καταλάβει την οικονομική βαθειά ανάσα όλου του χωριού.

     Μετά το θάνατο του Κωνσταντίνου το 1983, την προσφορά αυτή στους μαθητές συνέχισαν οι συγγενείς του, μέχρι την ημέρα που το σχολείο έκλεισε, τον Ιούνιο του 2012.
     Τα δώρα αυτά του αείμνηστου Μεγάλου Ευεργέτου μας, πάντα «στα μέτρα μας», που όπως προαναφέρθηκε ήταν και τα μοναδικά μας καινούργια, τα προσέχαμε ως κόρην οφθαλμού! Τα φοράγαμε στην εκκλησία, τις επίσημες ημέρες, στις παρελάσεις, όταν περιμέναμε τον επιθεωρητή. Πέρα από την ομοιομορφία, εκπέμπαμε και αξιοπρέπεια. «Πάλιωναν» μόνο όταν δεν μας… χωρούσαν πλέον, αλλά τίποτα δεν πετιόταν! Τα δίναμε σε μικρότερα παιδιά!
     Νοιώθοντας απέραντη την ευγνωμοσύνη στους γονείς του, ο Μεγάλος Ευεργέτης Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, αφιέρωσε στο ιστορικό μοναστήρι του χωριού, την Αγία Τριάδα, λείψανα τριών αγίων, ως αιώνιο μνημόσυνο σε αυτούς: Του αγίου Τρύφωνα, του αγίου Στυλιανού και του αγίου Αντωνίου. Στη χάλκινη λειψανοθήκη έχουν χαραχθεί οι λέξεις: «ΕΙΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΡΑΣΜΙΑΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΟΥ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ».
     Υπηρετώντας πιστά τις Αξίες και τους σκοπούς του Συλλόγου Λειβαρζινών Αθήνας και το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο, υπό την προεδρία του κ. Παναγιώτη Φράγκου, σε συνέχεια παρόμοιων προηγούμενων εξαιρετικών και πολύ αξιέπαινων δραστηριοτήτων του, ετοιμάζει αναθηματική στήλη προς τιμή και μνημόσυνο εις τους αιώνες του Μεγάλου Ευεργέτη, η οποία σύντομα θα λάβει τη θέση της στο σχολείο. Να σημειωθεί ακόμα εδώ, πως η μεγάλη βιβλιοθήκη του σχολείου, πρότυπο Κέντρο Λαογραφίας και Λειβαρτζινής Παράδοσης (ΚΕ.ΛΑ.ΛΕΙ.ΠΑ.) σήμερα, ιδρυθείσα και αυτή από το Σύλλογο και με τις άοκνές φροντίδες, την προσωπική εργασία και συντονισμό του κ. Φράγκου, έχει το όνομα του καθηγητή και συγγραφέα Θεοδώρου Β. Κωνσταντίνου.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 15.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Προσωπικές αποτιμήσεις από την προβολή/πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «Δικαίωση 3368»

     H αγάπη μου για τον ιστορικό και μαρτυρικό γενέθλιο τόπο των Καλαβρύτων, αλλά και η προσωπική-τιμητική πρόσκληση από τη σκηνοθέτιδα Ισμήνη Σακελλαροπούλου, δεν επέτρεπαν την απουσία μου από την προβολή του δικού της δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Δικαίωση 3368» και με θέμα το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, στις 13 του Δεκέμβρη του 1943 από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Έτσι, φτάνοντας στην είσοδο του κινηματογράφου «STUDIO new star art cinema» στο κέντρο της Αθήνας, το βράδυ της Τετάρτης 8 Δεκεμβρίου 2021, γνώρισα και προσωπικά την Ισμήνη (μέχρι εκείνη τη στιγμή η γνωριμία μας ήταν μόνο διαδικτυακή), αλλά και η θεά Τύχη μου επεφύλασσε μια ακόμα ευχάριστη έκπληξη: Να συναντήσω εκεί και τον αδελφικό μου φίλο, συμμαθητή στα γυμνασιακά θρανία, συντοπίτη-συνδημότη, Συγγραφέα-Λογοτέχνη, τ. Αντιδήμαρχο Πολιτισμού του Καποδιστριακού Δήμου Αροανίας και πνευματικό συνοδοιπόρο Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη, που λαμβάνει μέρος και στο ντοκιμαντέρ, το οποίο παρακολουθήσαμε πλάι-πλάι, όπως και ως συγκαθήμενοι στα θρανία του γυμνασίου στα μαθητικά χρόνια.
     Της ταινίας προηγήθηκαν ομιλίες, εύστοχες και καίριες τοποθετήσεις διακριμένων πνευματικών προσωπικοτήτων και συντελεστών της: Της σκηνοθέτιδος και σεναριογράφου κ. Ισμήνης Σακελλαροπούλου, του διασωθέντος του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος Γεωργίου Δημόπουλου 13 χρόνων τότε, του κ. Χαρίλαου Ερμείδη προέδρου της Ένωσης Θυμάτων Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, του ηθοποιού και αφηγητή του έργου κ. Κώστα Αρτζόγλου, του κ. Αριστομένη Συγγελάκη διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών και Συγγραματέως του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και του κ. Βελισσάριου Κοσσυφάκη διανομέα της ταινίας «Δικαίωση 3368»
     Τόσο οι ομιλητές, όσο και παράγοντες που έλαβαν μέρος στην ταινία, επικεντρώθηκαν και στο θέμα «παιδεία», για την αντιμετώπιση της ιστορικής λήθης. Χαρακτηριστικές οι τοποθετήσεις των κ. Πέτρου Ευθυμίου, τ. υπουργού Παιδείας και Γεωργίου Δημόπουλου, βιώσαντος και διασωθέντος του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος. Ο μεν πρώτος μίλησε για βιωματική παιδεία στα σχολεία, ο δε δεύτερος είπε χαρακτηριστικά:  «Στην Ελλάδα κάποτε μας καλούσαν σε σχολεία να διδαχθούν τα παιδιά από εμάς τους ίδιους τους επιζήσαντες» και συνέχισε: «Στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια διδάσκονται τα παιδιά για τις θηριωδίες του ναζισμού, χωρίς να συμβαίνει πάντα κάτι ανάλογο και στην Ελλάδα». Στο ίδιο μήκος κύματος και η επιγραμματική παραίνεση του ήρωα Μανώλη Γλέζου: «Κι εσύ που θα ζήσεις, μην ξεχάσεις».
     Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει εξιστόρηση του ιστορικού της σφαγής, με μαρτυρίες επιζώντων, μαρτυρίες απογόνων επιζώντων, τοποθετήσεις ειδικών (π.χ. Νομικών) στο θέμα των 3368 διεκδικήσεων που έχουν κατατεθεί από το 1995 σε τέσσερις ογκωδέστατους τόμους στο δικαστήρια και ζητούν «δικαίωση». Περιλαμβάνει ακόμα φωτογραφικό υλικό, καθώς και άλλα εκθέματα του «Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος». Προς το τέλος ενσωματώνεται ταινία μικρού μήκους, στην οποία καταξιωμένοι ηθοποιοί αναπαριστούν με αριστοτεχνικό τρόπο δίκη των απαιτήσεων των γερμανικών αποζημιώσεων. Σε πολλά σημεία του ντοκιμαντέρ δε, σκιαγραφείται η υπεκφυγή της Γερμανίας, αλλά και η χαλαρή αντιμετώπιση του θέματος από Ελληνικής πλευράς.
     Για τη θηριωδία αυτή, όπως και για όλες τις άλλες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στην Ελλάδα, έχουν ειπωθεί, λέγονται και θα συνεχίσουν να λέγονται πολλά, γιατί έγιναν πολλά, τα οποία δεν έχουν βρει ακόμα δικαίωση. Η σκηνοθέτις Ισμήνη Σακελλαροπούλου θέτει «τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων» και γίνεται η φωνή του δικαίου, γίνεται η φωνή όλων μας. Ο δε δήμαρχος της μαρτυρικής πόλης των Καλαβρύτων κ. Θανάσης Παπαδόπουλος, δίνει το στίγμα των διεκδικήσεων πολύ επιγραμματικά, αλλά καίρια: «Το θέμα δεν είναι τί χρηματικές αποζημιώσεις θα πάρουμε, αλλά να μάθουν οι λαοί για τις ναζιστικές θηριωδίες και παρόμοιες να μην επαναληφθούν».
     Τελειώνοντας αυτή την προσωπική μου, πολύ σύντομη και ταπεινή αποτίμηση για την ταινία ντοκιμαντέρ, σημειώνω τούτο: Η νεαρή σκηνοθέτις Ισμήνη Σακελλαροπούλου, κόρη του Περικλή Σακελλαρόπουλου, ενός  από τους δικηγόρους που συνέταξαν τις απαιτήσεις γερμανικών αποζημιώσεων για το δικαστήριο, έβαλε όλη της την ψυχή. Χωρίς χρηματοδοτήσεις από κινηματογραφικούς οργανισμούς, παρά μόνο με την αγάπη της συνεχίζει μέσα από την τέχνη το νομικό έργο του πατέρα της με τρόπο θαυμαστό και καλό θα είναι το έργο της αυτό να το δει κάθε Καλαβρυτινός, κάθε Έλληνας και κάθε άνθρωπος που θέλει να λέγεται πολίτης της γης. Πέρα από τα θερμά μου συγχαρητήρια στην ίδια για το έργο της αυτό, την προσωπική μου ευχή να διαπρέψει σε ό,τι αγαπάει, εύχομαι η δύναμη του ντοκιμαντέρ της να αποδειχθεί μεγαλύτερη της δύναμης της πολιτικής!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 9.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Το καλάμι (σατυρικό ποίημα)

Τί σου είναι το καλάμι!

         Πέργολες, καλάθια φτιάχνει          

και το ψάρεμα αν σ’ αρέσει,

πάλι θα σου χρησιμεύσει. 

 

Ελαφρύ, μακρύ και ίσιο,

χωρίς απόσταμα περίσσιο,

πολύ εύκολα σου φτάνει

πιο ψηλά κι απ’ το ταβάνι.

 

Έπιπλα, διακοσμήσεις

και πολλές ακόμα λύσεις.

Χίλια δυο μπορεί να κάμεις

με το ταπεινό καλάμι.

 

Κι αν δυο τρύπες του ανοίξεις

και με τέχνη το φυσήξεις,

ω! τί έκπληξη και πάλι!

Θα σου φτιάξει ένα σουραύλι!

 

Μ’ αν του κάνεις λάθος χρήσεις

και πολύ το καβαλήσεις,

μεγαλείο για να νοιώσεις…

πρόσεχε… μη μετανιώσεις!

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 10.3.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Στο άνθινο ρολόι της Πάτρας

     Μια ημερήσια εκδρομή στα πρώτα χρόνια της γυμνασιακής ζωής, είχε στο πρόγραμμα και την επίσκεψη στο άνθινο ρολόι της Πάτρας εκείνο το Μάιο, όπως μας ανακοίνωσε ο γυμνασιάρχης. Πρώτη φορά ακούγαμε πως υπήρχε κάτι τέτοιο και, πραγματικά, αδημονούσαμε να το δούμε. Αν, μάλιστα, σκεφθεί κανείς πως ελάχιστοι τότε είχαμε τη δυνατότητα να «φοράμε ρολόι στο χέρι», που κι αυτό ήταν δώρο από κάποιον κάπως ευκατάστατο θείο, εκείνο το «άνθινο», μάλλον μας φάνταζε παραμυθένιο!
     Στα διαλείμματα η κουβέντα άναβε στα πηγαδάκια μας και καθένας το «περιέγραφε» κατά πώς το φανταζόταν, αφού κανείς μας δεν το είχε δει. Άλλος έλεγε ότι θα είναι ένα μεγάλο ρολόι σε κάποιο καμπαναριό, στολισμένο με λουλούδια. Άλλος πως θα βρισκόταν στην είσοδο ή κάποια πλευρά μεγάλου κτιρίου, επίσης στολισμένο με λουλούδια κι άλλος πως θα ήταν ορατό από κάθε σημείο της πόλης. Ο μόνος που «κάτι είχε ακούσει», χωρίς κι αυτός να το είχε δει,  ήταν ο Γρηγόρης, που το περιέγραψε πολύ μεγάλο και με τους δείκτες του να έμοιαζαν με έλικες ελικοπτέρου, αν και το ελικόπτερο μάς ήταν γνωστό μόνο από πτήσεις του πάνω από τα χωριά μας. Οι περισσότεροι τον κοιτάξαμε με γκριμάτσες αμφιβολίας, θεωρώντας απίθανο ότι μπορεί να είναι πραγματικότητα κάτι τέτοιο.
     Η μεγάλη ημερήσια εκδρομή, λοιπόν, με «λεωφορείο» και εκτός των ορίων της επαρχίας Καλαβρύτων, έφτασε! Χαράς ευαγγέλια για όσους μπορέσαμε να μαζέψουμε «σπυρί-σπυρί» το απαιτούμενο χρηματικό ποσό της συμμετοχής μας. Για τους λιγότερους που δεν ακολούθησαν, ήταν απλά μια μέρα «αργίας». Πολλές και μεγάλες οι οικονομικές δυσκολίες στα παιδικά μας χρόνια και όλοι σχεδόν οι γονείς έδιναν προτεραιότητες σε ζωτικότερης σημασίας ανάγκες, θεωρώντας, ίσως, μια τέτοια εκδρομή ένα περιττό έξοδο, ίσως και υπερβολή.  
     Συναντηθήκαμε στο σημείο εκκίνησης, με το γεύμα του έτοιμο σε κάποιο τσαντάκι από το σπίτι του ο καθένας, όπως συνηθιζόταν τότε. Κάποιες δραχμούλες παραπάνω καλά φυλαγμένες στην τσέπη, συνήθως χαρτζιλίκι των γονιών μας, προοριζόταν για το… επιδόρπιό μας: κάποιο αναψυκτικό ή στην καλύτερη ένα παγωτό.

Σύνηθες γεύμα εκδρομής της εποχής!

     Πολύ γρήγορα μετά  την εκκίνηση, άρχισε το γνωστό «ξεσάλωμα» μέσα στο λεωφορείο, με τους περισσότερους να χορεύουν στο διάδρομο, είτε και από τη θέση τους και άλλους να χειροκροτούν με το ρυθμό της μουσικής και να επιδοκιμάζουν τους χορευτές. Καθήμενοι στις πρώτες θέσεις οι καθηγητές μας, συνέχεια έστεφαν προς τα πίσω, για να έχουν συνεχή οπτική επαφή, ειδικά με τους περισσότερο ζωηρούς συμμαθητές μας.
      Μετά το προσκύνημα στη μεγαλοπρεπέστατη εκκλησία του Αγίου  Ανδρέα, κατευθυνθήκαμε από τον παραλιακό δρόμο κεντρικότερα της πόλης, πεζή και με τάξη, όπως επιβαλλόταν σ’ ένα γυμνάσιο για την εποχή. Η ανοιξιάτικη αύρα της θάλασσας χάιδευε ευχάριστα το πρόσωπό μας και η μυρωδιά του ιωδίου μάς προκαλούσε σε βαθιές εισπνοές. Παιδιά του χωριού εμείς, με διαφορετικές ομορφιές και προκλήσεις της φύσης, νοιώθαμε καλωσόρισμα της Αχαϊκής πρωτεύουσας τα πρωινά αυτά δώρα της.
     Σε λίγο φτάσαμε στην πλατεία Τριών Συμμάχων, όπως μας ενημέρωσαν οι καθηγητές μας, και μας οδήγησαν στο κέντρο της, στο άνθινο ρολόι. Σχηματίσαμε ένα μεγάλο κύκλο γύρω του και τα επιφωνήματα θαυμασμού γέμιζαν τον αέρα. Κινηθήκαμε περιμετρικά του, με κατεύθυνση προς και αντίθετη μ’ εκείνη των δεικτών του, για να το δούμε και να το απολαύσουμε καλύτερα. Οι άνθινοι αριθμοί του και η πανδαισία των ανοιξιάτικων χρωμάτων τους, τέλεια όλα φροντισμένα από αριστοτέχνες της κηπουρικής, μας μαγνήτισαν και κρατούσαν καθηλωμένα τα βλέμματα επάνω του.
    Κοιτάξαμε τα ρολόγια μας, οι λίγοι που φοράγαμε στο χέρι, κι έδειχνε κι εκείνο την ακριβή ώρα. Ένα σίδερο σε σχήμα και μέγεθος σωλήνας νερού, κάπου δυο μέτρων ο λεπτοδείκτης, έκανε μια περιστροφική κίνηση κάθε λεπτό, ενώ δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη προσοχή να παρατηρήσει κανείς και την αργή κίνηση του μεγάλου δείκτη.
     Το πώς πέρασε ένα εικοσάλεπτο απολαμβάνοντας το αριστοτέχνημα της τεχνολογίας και της κηπουρικής, κανείς μας δεν κατάλαβε. Το σφύριγμα του γυμνασιάρχη ισοδυναμούσε με «τέλος χρόνου». Με το γεύμα ανά χείρας, ανεβήκαμε στην Άνω Πόλη από τις σκάλες της οδού Αγίου Νικολάου κι από εκεί μπήκαμε στο Κάστρο, όπου γευματίσαμε κάτω από τα πεύκα, για να συνεχίσουμε την εκδρομή μας.

 

Το άνθινο ρολόι της Πάτρας:
Η «πλάκα» του διαμορφώνεται-στολίζεται ανάλογα την εποχή!
Φωτογραφίες: Διαδίκτυο

     Απομακρυνόμενοι από το ξεχωριστό αυτό στολίδι της πόλης, επιβραβεύαμε το Γρηγόρη, άλλοτε με επαινετικά λόγια και άλλοτε πειράζοντάς τον καλοπροαίρετα, που ήταν περισσότερο «προφητικός» απ’ όλους μας, αφού οι δείκτες του άνθινου ρολογιού είχαν μια κάποια ομοιότητα με έλικες ελικοπτέρου!
 
Ιστορικά στοιχεία
 
     Έργο του ωρολογοποιού Δημήτρη Δρακόπουλου το άνθινο ρολόι της πλατείας Τριών Συμμάχων της Πάτρας, πραγματικό στολίδι για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης. Ήταν, επίσης, το και το ευχάριστο καλωσόρισμα για τους τουρίστες που κατέβαιναν από το καράβι στο παλιό λιμάνι. Η ονομασία της πλατείας έχει δοθεί προς τιμήν των τριών συμμαχικών δυνάμεων της Ελλάδας, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, για τη συμβολή τους στην Απελευθέρωση από του τουρκικό ζυγό.
     Στις δεκαετίες 1970 και 1980, το άνθινο ρολόι απετέλεσε αγαπημένο θέμα των Πατρινών καρτ ποστάλ και δεν είναι υπερβολικό να χαρακτηριστεί μνημείο της φύσης και της τέχνης. Ως μνημείο, δεν απετέλεσε εξαίρεση απ’ όλα τ’ άλλα, που πολύ συχνά γίνονται στόχος βανδαλιστών, κάτι που συνέβη και πρόσφατα.
     Άνθινο ρολόι, τέλος, είχαν ή έχουν κι άλλες πόλεις, όπως η Ρόδος, η Γαστούνη, η Αλεξανδρούπολη, η Θεσσαλονίκη.

--------------------------------

Πηγή: Διαδίκτυο

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 2.12.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Βιβλιοπαρουσίαση: «Ψηφίδες», της Παναγιώτας Π. Λάμπρη

     Μια ακόμα μεγάλη και περίτεχνη «ψηφίδα» έρχεται να προστεθεί στο πνευματικό πολυώροφο μέγαρο της διακεκριμένης και πολυβραβευμένης εκπαιδευτικού, ερευνήτριας, συγγραφέως, ποιήτριας, λαογράφου Παναγιώτας Π. Λάμπρη. Εκτός των πολλών έντυπων εκδόσεών της, οι «ψηφίδες» είναι το έβδομο στη σειρά ηλεκτρονικό βιβλίο, που μοιράζεται απλόχερα μέσω του προσωπικού της ιστότοπου με τους φίλους της και το αναγνωστικό της κοινό. Μέσα από τις σαράντα οκτώ αυτές «ψηφίδες» της, η Παναγιώτα Λάμπρη στέλνει τα μηνύματά της, πολλά εκ των οποίων είναι «κραυγή αγωνίας», οδηγώντας στην αυτοκριτική, που στις μέρες μας δεν είναι και τόσο γνωστή αυτή έννοια εν πολλοίς.
     Είτε από τις προσωπικές τηλεφωνικές και διαδικτυακές μας συνομιλίες με την Παναγιώτα Λάμπρη, είτε από τις εκ του σύνεγγυς συναντήσεις μας και ανταλλαγές απόψεων και θέσεων, είτε, πολύ περισσότερο, μέσα από το μεγάλο και ανεκτίμητο πνευματικό έργο της, μετά βεβαιότητος λέω ότι την γνωρίζω πολύ καλά. Γι’ αυτό και τη θαυμάζω, τόσο για το επίπεδο της παιδείας της, όσο και για το επίπεδο των ανησυχιών της, αλλά και για το επίπεδο της προσφοράς της. Στις μέρες μας, που οι άνθρωποι «επιλεκτικά λησμονούν» και η «ολοφάνερη αλλαγή στα ήθη» οδηγεί πολλές Αξίες στον ευτελισμό, οι πνευματικές της δημιουργίες έχουν τη δύναμη να «ταρακουνήσουν», ν’ αφυπνίσουν, να μας «ανακαλέσουν εις την τάξιν». Καλοτυχίζω όλους εμάς που την έχουμε γνωρίσει και διδασκόμαστε από έργο της, πρωτίστως, όμως, καλοτυχίζω τους μαθητές της, στους οποίους έχει δώσει πολλά ποιοτικά εφόδια για τη ζωή. Προσωπικά την ευχαριστώ και της εύχομαι καλή δύναμη, για την δεδομένη καλή συνέχεια! 
     Κρίνοντας απαραίτητη μια πρώτη επαφή του αναγνώστη της παρούσας βιβλιοπαρουσίασης με το έργο της Παναγιώτας Λάμπρη, ενδεικτικά και μόνο παραθέτω στίχους από τις «Ψηφίδες» της:
 

Από το ποίημα της «Ακόμα», σελ. 8:

 

«Κι όμως κάποιοι,

χορτάτοι από γεννησιμιού,

ακόμα να κορέσουνε

την άπληστη αχορτασιιά τους».

*** 

Από το ποίημα «Κακοποίηση», σελ. 16:

 

«Αλλά ο κόσμος μας μικρός

κι εμείς ταξιδευτές του εφήμεροι,

γι’ αυτό πιο γρηγορούσα

η κοιμισμένη μας συνείδηση

για τα παιδάκια πρέπει να ’ναι.

Τι, όταν κακοποιείται ένα παιδί,

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ επί της γης

μοιάζει να μην υπάρχει».

***

Από το ποίημα «Τα προσωπεία», σελ. 25-26:

 

«Όσα, λοιπόν, χρόνια του έμειναν,

δεν αναλώθηκε σε χρήση προσωπείων,

Είχε στοιβάξει μέσα του τόσα πολλά

που κι ένα ακόμα την ψυχή του ήθελε να πνίξει.

Και στον μακρό το βίο του, πρώτη φορά,

αναγνώριζε πως θέλει δύναμη πολλή

να ζει ο άνθρωπος χωρίς κανένα προσωπείο.

Πλέον, μακριά από τον παλιό του εαυτό,

της νιότης του τα οράματα ξανασυνάντησε – τι ευδαιμονία άφατη! –

 τις έζησε χωρίς φενακισμό κανέναν».

***

«Κανονικότητα», σελ. 37 – όλο το ποίημα:

 

«Μετά από τον επιβεβλημένο εγκλεισμό

οι άνθρωποι, μεγάλοι και μικροί,

ποθούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα.

Επιθυμία καθ’ όλα λογική,

που όπως πλήθος υποσημειώσεων θέτει.

Διότι, αν λάβανε το μάθημα,

πλείστα για το μέλλον ευοίωνα γεννιούνται,

αν πάλι αδίδακτοι από την εμπειρία βγουν,

δυσοίωνα πολλά προβλέπονται

για τον πλανήτη και τους ίδιους». 

Επιστροφή στην ποθητή κανονικότητα,

αλλά…

***

Από το ποίημα «Ελάτε και πάλι», σελ. 68:

 

«Των κυμάτων δαμαστή,

θεέ της πολυκύμαντης θάλασσας,

πελαγίσιε Ποσειδώνα,

Νηρηίδες, νύμφες των υδάτων πανέμορφες

[…]

σε ποιών ωκεανών το μάκρος αρμενίζετε

και μείναν οι θάλασσές μας ακυβέρνητες

στα χέρια κείνων

που κανένα σεβασμό δεν δείχνουνε,

στ’ άγια νερά τα ψαροθρόφα;

     Όλο το έργο «Ψηφίδες»,  μπορεί να διαβαστεί-μελετηθεί ΕΔΩ
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 28.11.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

«Αύριο κλαίνε»… Διδακτικό παραμυθάκι για τους μικρούς μας φίλους (και όχι μόνο)

     Μια φορά κι ένα καιρό, ένας δραγάτης¹ έσκαβε ένα μικρό λάκκο σ’ ένα αμπέλι, για να στήσει το δόκανο². Μια αλεπού που πέρασε από εκεί εκείνη την ώρα, τον ρώτησε:

     «Γιατί σκάβεις εκεί, μπάρμπα-δραγάτη;»
     «Θάβω ένα παιδάκι που πέθανε, κυρά-Μάρω³…».
     «Α, το καημένο… Και δεν κλαίει;».
     «Αύριο κλαίνε, κυρά-Μάρω μου, της απάντησε ο δραγάτης».
     Τη άλλη μέρα, που πέρασε ο δραγάτης από τα αμπέλια, άκουσε τις φωνές και τα κλάματα της αλεπούς:
     «Μπάρμπα-δραγάτη, Βοήθειαααα! Έλα σώσε με, σε παρακαλώ! Πιάστηκα στο δόκανο!».
     «Θυμάσαι που χθες σου είπα “αύριο κλαίνε”; Δεν με άκουσες και ήσουν απρόσεκτη!... Έτσι την παθαίνει όποιος δεν προσέχει!...».
-----------------------------------------------------
 

¹ Εποχιακός φύλακας των αμπελιών, όταν ωριμάζουν τα σταφύλια.
² Μεγάλη φάκα για ζώα του δάσους, π.χ. αλεπούδες, λύκους, ασβούς κλπ.
3 Συνηθισμένο όνομα της αλεπούς στα παραμύθια.

    Αν και δεν τελειώνει αυτό το παραμύθι με το «και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα», έχει πολλά να διδάξει και είναι από «τα μικρά» που μου έλεγε ο πατέρας μου.
 

Ν.Π., 25.11.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

 
 

Βιβλιοπαρουσίαση «Λενάκι - Δυο φωτιές και δυο κατάρες»

Δοκίμιο του Δημήτρη Ινδαρέ
Εκδόσεις: «Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Ι. Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑΣ», 2021

 

     «Αρχή των δεινών του Τρωικού πολέμου ήταν ο παράνομος έρωτας του Πάρι και της Ελένης. Κατ’ αναλογίαν ο έρωτας του Ελμάζ και της Ελένης, της Λειβαρτζινής, θα μπορούσε να σταθεί σαν αφετηρία της δικής μας ιστορίας , κι ας επρόκειτο για μια αρπαγή από εστία πατρική και όχι από συζυγική κλίνη. Θα μπορούσαμε ν’ αποδώσουμε το «κακό» στην ομορφιά ή στην ακαταμάχητη δύναμη του έρωτα, στη γοητεία του ανοίκειου και του ξένου, στην απληστία του κατακτητή ή ακόμα και στην ελαφρομυαλιά της Ελένης[…]».

     Αυτό είναι το σημείωμα του Δημήτρη Ινδαρέ, λίγο μετά τη μέση του βιβλίου του, στη σελίδα 133, που πολύ πρόσφατα εκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Ι. Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑ». Μέχρι το σημείο εκείνο, έχει ήδη αρκετά εντρυφήσει ο αναγνώστης στο θέμα του συγγραφέα από τα προηγούμενα κεφάλαια, που πραγματικά καθηλώνουν χωρίς καθόλου να κουράζουν.

     Η εστίαση για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού είναι σε τρία σημεία: Το πρώτο, που ο Δημήτρης Ινδαρές είναι απόγονος των πρωταγωνιστών του έργου του, το δεύτερο τα χειρόγραφα που βρήκε στο πατρικό του σπίτι στην Πάτρα, όπως και ο ίδιος αναφέρει, και το τρίτο η πολυτραγουσιμένη Ελένη του Λειβαρτζίου.

     Το «Λενάκι» είναι ένα μεγάλο άνοιγμα σε έρευνα και σε συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα του Λειβαρτζίου των Καλαβρύτων, κεφαλοχώρι από την εποχή της τουρκοκρατίας και έδρα του Δήμου Ψωφίδος μεταγενέστερα. Και βέβαια, η προσέγγιση στα γεγονότα αυτά, με αφορμή το «παράνομο» ειδύλλιο της Ελένης Παπαδοπούλου και την εκούσια απαγωγή από τον τοπικό Ελμάζ αγά ή Λιμάζαγα-ανοσιούργημα για την εποχή, που έφερε την εκδίκηση-, δεν περιορίζεται μόνο στο Λειβάρτζι, αλλά και στη γύρω περιοχή μέχρι τα Καλάβρυτα,  την Πάτρα, τη Μοστενίτσα (σημερινή Ορεινή) και το Λάλα Ηλείας, μέχρι και τη Μακεδονία και τον Πόντο.

     Το ίδιο ενδιαφέρουσα και καθηλωτική η συνέχεια του βιβλίου μετά την 133 σελίδα, που επικεντρώνεται κυρίως στην τύχη των ηρώων του την προεπαναστατική, επαναστατική  και μετεπαναστατική περίοδο. Αν και «πολύ μπερδεμένο το κουβάρι» της Ελένης, την παρακολουθεί από πολλές πλευρές-πανταχόθεν, όπως τη ζωή και των άλλων πρωταγωνιστών του έργου του, επικαλούμενος πλήθος ιστορικών στοιχείων, που κάνει το έργο αξιοθαύμαστο. Ο πολύ μεγάλος αριθμός παραπομπών και τα αυτούσια αποσπάσματα από ιστορικές πηγές, δίνουν μια επιστημονική διάσταση στο έργο και, όχι μόνο δεν κουράζουν τον αναγνώστη, αλλά του δίνουν τη δυνατότητα να  αντλήσει πολλά πληροφοριακά στοιχεία και να πλουτίσει τις γνώσεις του.

     Το πολύ αξιόλογο αυτό βιβλίο, που ο συγγραφέας αφιερώνει στον πατέρα του, έχει συνολικά 200 σελίδες, τις οποίες ντύνει με την εικονογράφησή της η κ. Λυδία Βενιέρη. Στο τέλος δεν παραλείπει να ευχαριστήσει όλους όσους συνέβαλαν στη συγγραφή του. Σε όλο το έργο του παραμένει αταλάντευτα πιστός στον ορισμό του δοκιμίου. Δεν εξαντλεί το θέμα του, εκφράζει πολύ συχνά προσωπικές σκέψεις και απορίες, δίνοντας έτσι τη λαβή και στον αναγνώστη να δημιουργήσει τις δικές του και να τον βοηθήσει/ωθήσει, ίσως, να ερευνήσει και ο ίδιος τα θέματά του, αφού πολλά σημεία βρίσκονται «στο αχαρτογράφητο πέλαγος του σκότους» και η αναμενόμενη «άφεση» δεν έχει έλθει.

     Αξιοπρόσεκτη είναι, επίσης, και η λογοτεχνική ευχέρεια ή μάλλον πληρότητα/δεινότητα του πνευματικού δημιουργού. Κι ακόμα, οι συχνές και οι μεγάλες διεισδύσεις του σε λαογραφικά στοιχεία, δίνουν μια επιπλέον διάσταση της τοπικής (και όχι μόνο) ιστορίας.

 

Λίγα λόγια για το συγγραφέα (από το βιογραφικό του σημείωμα στο βιβλίο):

 

     Ο Δημήτρης Ινδαρές γεννήθηκε στην Πάτρα και σπούδασε πολιτικές επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου. Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη κοντά στους Παντελή Βούλγαρη, Φρίντα Λιάππα, Διαγόρα Χρονόπουλο και Νίκο Περάκη. Ο ίδιος έχει σκηνοθετήσει τις ταινίες «Ο Τσαλαπετεινός» του Wyoming και «Γαμήλια Νάρκη», που απέσπασαν διακρίσεις, όπως επίσης ντοκιμαντέρ, διαφημιστικές ταινίες και ταινίες μικρού μήκους. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και έχει διδάξει σκηνοθεσία στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ.

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 18.11.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

 

Μικρά και απλά πράγματα που άλλοτε έκαναν τη διαφορά στη ζωή μας

     Η εποχή μας βομβαρδίζεται συνεχώς με τις νέες προόδους και τα επιτεύγματα της τεχνολογίας. Αρκετά πριν την ανατολή του 21^ου αιώνα, η ζωή άρχισε να χάνει το «φυσικό χρώμα» της και να μπαίνει σε άλλα, «νέα πλαίσια», σύμφωνα με τις επιταγές της «νέας τάξης πραγμάτων». Η ζεστασιά μεταξύ των ανθρώπων σταδιακά χανόταν με γοργούς ρυθμούς και είχαν αρχίσει να κυριαρχούν τα «οξύμωρο σχήματα». Χαρακτηριστικότερο όλων, ίσως, η όλο και μεγαλύτερη επαφή και επικοινωνία, αλλά και η ταυτόχρονη απομάκρυνση μεταξύ μας. Όσο κι αν ακούγεται παράφωνο, όλοι παραδέχονται και όλοι μιλάνε για την πληθώρα «παραγωγής» και τη ροπή προς την  υπερκατανάλωση, που μαζί έφεραν τον κορεσμό και ο κορεσμός την «ανοσμία» και «αγευσία».
     Η κοινωνικοποίηση ξεκίναγε από την ομαδικότητα των παιδιών στις γειτονιές και τα σοκάκια, με ματωμένα γόνατα, με εξαρθρώσεις και κάποιες φορές με κατάγματα, γιατί οι κανόνες απαιτούσαν να ήμαστε δοσμένοι στο παιχνίδι. Κι αργότερα, που το εμπορικό παιχνίδι έμπαινε σιγά-σιγά στη ζωή μας, πάλι η παράβαση των φυσικών νόμων επέφερε συνέπειες: «Πρόσεχε, γιατί αν το χαλάσεις, δεν έχει άλλο»!
    Στην εποχή της συνεχούς επικοινωνίας, όλο και περισσότερο ομολογούν ότι νοιώθουν μοναξιά. Μεγάλη η μοναξιά και στις πυκνοκατοικημένες πόλεις κι ας «σκοντάφτει» συνεχώς ο ένας πάνω στον άλλον. Πολύ περισσότερες οι γνωριμίες από άλλοτε, αλλά απρόσωπες και παρά τις κοντινές αποστάσεις, λείπει η ψυχική επαφή. Ιδιαίτερα απεικονιστική και η φράση του Αντώνη Σαμαράκη, που είχε τεθεί και ως θέμα έκθεσης σε πανελλήνιες εξετάσεις: «Ποτέ οι στέγες των σπιτιών δεν ήταν τόσο κοντά και οι καρδιές των ανθρώπων τόσο μακριά, όσο σήμερα».
     Κι αν θέλουμε να μιλήσουμε με παραδείγματα του παρελθόντος, πόσο έκδηλη ήταν η χαρά των ανθρώπων και πόσο απλόχερα τη μοιράζονταν με τους κοντινούς τους συγγενείς, γείτονες και φίλους, όταν έφτανε το γράμμα των ξενιτεμένων τους και μάθαιναν νέα για την υγεία τους, τη δουλειά τους, τις προόδους τους κι ας ήταν γραμμένο δέκα, δεκαπέντε ή και πολύ περισσότερες μέρες πριν.     
     Τα συγκοινωνιακά μέσα που σήμερα συχνά περιφρονούμε, κύριος και μοναδικός τρόπος μετακίνησης για μεγάλες αποστάσεις για όλους τότε, ήταν πάντα ασφυκτικά γεμάτα και όχι μόνο αυτό: Γίνονταν χώροι συναντήσεων που συνέβαλαν στις δια ζώσης γνωριμίες και αναπτύσσονταν κοινωνικές σχέσεις, δημιουργούνταν φιλίες, ακόμα και συγγένειες συνάπτονταν!  
     Μήπως δεν ήταν ελάχιστες οι φορές το χρόνο που είχαμε κρέας στο τραπέζι και ξεχώριζε έτσι η γιορτή ή η «γιορτινή» μέρα; Το λίγο στο κάθε τι δεν ήταν μόνο πολύ περισσότερο από το τίποτα. Ήταν πλούτος, σε σχέση με το σήμερα που δεν ξέρουμε τι θα πει να είμαστε ολιγαρκείς.
     Πόσοι δεν έχουμε αξεθώριαστη μπροστά μας και την εικόνα του χωριού ή της γειτονιάς, που ελάχιστα μόνο «αρχοντόσπιτα» είχαν τηλεόραση και όλοι μαζεύονταν σ’ αυτά για να δούνε κάποια εκπομπή, τις περισσότερες φορές με πολλά προβλήματα στη λήψη. Μήπως κάτι ανάλογο δεν συνέβαινε και με το ραδιόφωνο με μπαταρίες νωρίτερα, αφού η ηλεκτροδότηση δεν είχε φτάσει παντού. Ποιος μπορεί να ξεχάσει «το θέατρο της Δευτέρας», στο ραδιόφωνο πάντα, που περιμέναμε εναγωνίως όλη τη βδομάδα; Η ίδια αναμονή και η ίδια χαρά και ο Καραγκιόζης για τα παιδιά. Μήπως δεν γινόταν το ίδιο και με την «ελληνική ταινία» στην τηλεόραση το βράδυ του Σαββάτου; Κι αν πάμε λίγο πιο πίσω, θα θυμηθούμε το γραμμόφωνο και το φωνόγραφο. Και όμως, παντού έβλεπες το χαμόγελο, την καλή διάθεση και την αισιοδοξία ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων.
     Απλά πράγματα και θέματα, λοιπόν, παρωχημένα και αναχρονιστικά σήμερα που χρωμάτιζαν και ομόρφαιναν τη ζωή μας. Μεγάλα για τους λίγους, τότε, που ονειρεύονταν οι πολλοί. Τελικά, ούτε η υπερκατανάλωση ούτε η ευμάρεια έφεραν ευτυχία. Αντίθετα, διαπιστώνουμε ότι ως ολιγαρκείς ήμαστε περισσότερο ευχαριστημένοι και ότι «ζητείται ελπίς» περισσότερο τώρα, από τότε. Θα βρεθεί, όμως;…
-------------------------------------------------
 
Σημείωση: Η ανάρτηση είναι αφιερωμένη στη φίλη Ξένια Παπαδοπούλου, που ο διαδικτυακός διάλογος μαζί της μου έδωσε την αφορμή για τη συγγραφή του θέματος.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 5.11.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Τιμώντας τους ήρωες (επετειακό διήγημα)

     Έκανε αρκετές επισκέψεις στη θεία του την Αποστολία, στο γηροκομείο της πόλης ο Χαρίλαος. Αν και κάπως μακρινή η συγγένειά τους – τριτοξαδέρφη του πατέρα του –, είχε νοιώσει με πολύ έκδηλο τρόπο τη στοργή της και τη αγάπη της στα παιδικά του χρόνια. Μετά τον πρόωρο χαμό της μητέρας του, τελειώνοντας ο ίδιος το δημοτικό, σχεδόν καθημερινά τους φρόντιζε, τόσο τον ίδιο και τον αδελφό του, όσο και τον πατέρα τους, αφού και τα σπίτια τους ήταν πολύ κοντά. Η σχέση αγάπης αυτή δεν ξεθώριασε, παρ’ όλο που η θεία είχε περάσει τα ενενήντα και ο Χαρίλαος τα πενήντα πέντε. Ήταν δωρήτρια του γηροκομείου και μετά το ξενιτεμό των τριών παιδιών της και την απώλεια του άντρα της, η αίτησή της να συμπεριληφθεί στους τρόφιμους έγινε άμεσα δεκτή από τη διοίκηση του ιδρύματος.
     Ο Χαρίλαος είχε γνωριστεί με όλο σχεδόν το προσωπικό του γηροκομείου και κάθε φορά που θα επισκεπτόταν τη θεία του, τους πήγαινε και κάποιο συμβολικό κέρασμα, «σαν μικρό αντίδωρο» για τη φροντίδα που της παρείχαν, όπως συνήθιζε να λέει ο ίδιος.
     Σε μία από τις επισκέψεις του, λίγες μέρες πριν την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, και κατόπιν ενημέρωσης και θετικής απάντησης του προσωπικού, ανέβηκε στον όροφο του ιδρύματος, όπου ήταν οι άνδρες τρόφιμοι. Είχε διαβάσει ότι σε έναν  από τους θαλάμους του είχε βρει καταφύγιο ένας ανάπηρος πολέμου. Οδηγούμενος εκεί από μία εργαζόμενη, έφτασαν στην ανοιχτή πόρτα του μονόκλινου δωματίου του. Ο συγκεκριμένος τρόφιμος κοιμόταν εκείνη τη στιγμή και η υπάλληλος αποχώρησε.
     O Χαρίλαος έμεινε εκεί και διακριτικά από την ανοιχτή πόρτα θαύμαζε το εσωτερικό δωματίου: Η γαλανόλευκη σε περίοπτη θέση και αριστερά της μια μεγάλη κορνίζα με τα παράσημά του, καρφιτσωμένα σε ακριβό ύφασμα. Δεξιά της σημαίας το «χρυσούν μετάλλιον ανδρείας», που με δυσκολία λόγω της αποστάσεως μπόρεσε να διαβάσει «εις τον επί τιμή συνταγματάρχην». Δεξιότερα και μια φωτογραφία του σε νεαρή ηλικία, με στρατιωτική στολή και το βαθμό του υπολοχαγού.
     Ταυτόχρονα με την κίνηση του χεριού του ο τρόφιμος άνοιξε τα μάτια του και είδε τον απροσδόκητο επισκέπτη, που θεώρησε να κοιτάζει αδιάκριτα το χώρο του.
     «Θέλετε τίποτα, κύριε;», ρώτησε ενοχλημένος και σε αυστηρό τόνο.
     «Συγχωρήστε με, κύριε συνταγματάρχα… Διάβασα πρόσφατα για εσάς στον Τύπο και ήθελα να σας επισκεφθώ, να σας γνωρίσω  και να σας εκφράσω το θαυμασμό μου και την ευγνωμοσύνη μου για την ελευθερία που μας έχετε χαρίσει…», ήταν η απάντησή του, νοιώθοντας προσβεβλημένος από τα λόγια του συνταγματάρχη.
     «Σ’ ευχαριστώ, νεαρέ μου, όμως είναι αγένεια εκ μέρους σου αυτό που κάνεις», τον παρατήρησε, και μετά από λίγα δευτερόλεπτα συμπλήρωσε: «Έλα μέσα... Τι ακριβώς θέλεις;»
     Με διστακτικά βήματα ο Χαρίλαος έφτασε μέχρι την πόρτα του θαλάμου.        
     «Σας ζητώ και πάλι συγνώμη, κύριε συνταγματάρχα… Μου επιτρέπετε να σας ασπαστώ τα χέρια που πολέμησαν για τις Αξίες μας;», τον ρώτησε κι ένα δάκρυ συγκίνησης συνόδευσε την παλλόμενη φωνή του.
     «Έλα μέσα, παιδί μου, έλα μέσα», του ξαναείπε και φάνηκε να χαλαρώνει.
     Πλησιάζοντας, παρατήρησε μια μεγάλη ουλή στην αριστερή παρειά του, κάτι που τον δυσκόλευε και στην ομιλία. Σε λίγο που, μάλλον με δισταγμό, του έδωσε τα χέρια του να τα ασπαστεί, είδε ότι από το ένα έλειπαν τα τρία δάχτυλα. Σε επόμενη επίσκεψή του ο συνταγματάρχης του αποκάλυψε ότι είχε ακρωτηριαστεί από σφαίρα στο δεξί του πόδι, στη μέση του μηρού. Αυτό δεν ήταν ορατό, αφού ήταν σκεπασμένος με μια ελαφριά κουβέρτα.
     Η πρώτη αυτή γνωριμία εξελίχθηκε σταδιακά σε μια αμοιβαία και ειλικρινή σχέση φιλίας σε επόμενες επισκέψεις, ο δε Χαρίλαος εκδήλωνε με κάθε τρόπο το σεβασμό του και το θαυμασμό του στον ήρωα. Αχόρταγα άκουγε και από το στόμα του ένδοξες ιστορίες που γράφτηκαν κατά την εισβολή των Ιταλών στην Ελλάδα, στις 28 του Οκτώβρη του 1940.
    Ένα πρωί, χτύπησε το τηλέφωνο του Χαρίλαου, πριν ακόμα φύγει για τη δουλειά του. Η κλήση ήταν από το γηροκομείο και η καρδιά του χτύπησε δυνατά και γρήγορα, φοβούμενος ότι κάτι σοβαρό είχε συμβεί στη θεία του. Όμως, η γυναικεία φωνή που τον καλούσε, του ανακοίνωσε το θάνατο του συνταγματάρχη. Ο ίδιος είχε δώσει το τηλέφωνό του στο προσωπικό του ιδρύματος και είχε παρακαλέσει να τον ενημερώσουν, αν κάτι του συμβεί.
     Ο Χαρίλαος ήταν από τους λίγους που συνόδευσαν τον ήρωα στην τελευταία του κατοικία, αφού ο ίδιος δεν είχε δημιουργήσει οικογένεια και οι συγγενείς του που τον επισκέπτονταν ήταν ελάχιστοι. Μεταξύ αυτών και δύο νοσοκόμες του γηροκομείου. Ανάμεσα στα λίγα στεφάνια της τελετής, ήταν και αυτό του υπουργού εθνικής αμύνης, χωρίς ο ίδιος να παρίσταται. Το φέρετρο ήταν τυλιγμένο με τη σημαία, ενώ μέχρι τον τάφο προηγούνταν τα παράσημά του, καρφιτσωμένα σ' ένα τετράγωνο μαξιλάρι με πράσινο κάλυμα τσόχας. Τα κρατούσε με ευλάβεια ένας νεαρός άνδρας, ίσως του γραφείου τελετών, ίσως υπάλληλος του γηροκομείου. Ένας σύντομος επικήδειος λόγος που εκφωνήθηκε από εκπρόσωπο του οικείου νομάρχη, επικεντρώθηκε στην ηρωική δράση του συνταγματάρχη το 1940. 
     Σαν τελευταία πράξη μνήμης προς τον εκλιπόντα, ο Χαρίλαος κατέθεσε λίγες μέρες μετά ένα σεβαστό χρηματικό ποσό στο γηροκομείο της πόλης.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 26.10.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html