Τί είναι το «κοκολόι»;

 

     Μήνας συγκομιδής του καρυδιού ο Οκτώβρης και το «κοκολόι» έχει κι αυτό την… τιμητική του. Τί είναι όμως το κοκολόι;
     Ο άγραφος, αλλά και ο γραπτός ο νόμος¹ ορίζει ότι ο νοικοκύρης-ιδιοκτήτης κάθε παραγωγής, είναι και ο δικαιούχος της συγκομιδής. Σχεδόν πάντα, όμως, μετά από κάθε συγκομιδή, μένουν στα χωράφια ή στα δέντρα μικρές ποσότητες των προϊόντων τους. Αυτές τις μικροποσότητες, τις μαζεύει ο νοικοκύρης λίγο αργότερα, σε «δεύτερη δόση» κι αυτό είναι το λεγόμενο κοκολόι. Εδώ όμως, ο άγραφος νόμος ορίζει ότι μπορεί να μπει στο χωράφι και οποιοσδήποτε άλλος και να «μαζέψει», μετά τη συλλογή από το νοικοκύρη. Αυτό ισχύει για κάθε προϊόν, π.χ. για το καλαμπόκι, τα σταφύλια, τα σύκα, κλπ, φυσικά και για τα καρύδια. Για τα καρύδια, όμως, το «κοκολόι» είναι πολύ εύκολο και περισσότερο συνηθισμένο, αφού εκείνα που μένουν στις ψηλές κορυφές του δέντρου, θα πέσουν αργότερα με τον αέρα και τη βροχή. Άλλωστε, το πολύτιμο αυτό προϊόν του φθινοπώρου, μπορεί να παραμείνει στο έδαφος μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να αλλοιωθεί, ακόμη κι ένα χρόνο!
   Στον προφορικό λόγο, το παράγωγο ρήμα είναι «κοκολογάω» και δεν συνηθίζεται συνηρημένο. Διαφοροποίηση υπάρχει σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου, που η κατάληξη των ρημάτων με χαρακτήρα² φωνήεν είναι «ου», αντί «ω» (π.χ. λέου, κλαίου, μιλάου κλπ) και το συναντάμε «κοκολογάου».
     Εδώ όμως πρέπει να διαχωρίσουμε το μέσο-παθητικό ρήμα, που ενώ φαίνεται να έχει την ίδια ρίζα, δεν είναι έτσι. Το ρήμα «κοκολογοέμαι», σημαίνει πως μιμούμαι τη φωνή της κότας, από το «κο, κο κο». Ο όρος «κοκολογιέμαι», έχει και μεταφορική έννοια: την αρχή κάποιου ειδυλλίου μεταξύ δύο ετερόφυλων ανθρώπων. Κάτι παρόμοιο, δηλαδή, με το χαρακτηριστικό-«τρυφερό» «κο, κο, κο» του κόκορα που επιδιώκει να «φέρει βόλτα» την κότα!
--------------------------------------------  
¹ Ο νόμος αυτός, είτε γραπτός είτε άγραφος, συχνά παραβιάζεται, με αποτέλεσμα «νόμος» να γίνεται η κλοπή μεγάλου μέρους της σοδιάς, ακόμα και από συγγενείς και από γείτονες!
² Χαρακτήρας: το τελευταίο γράμμα του θέματος.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 12.10.2020

https://nikolpapak.blogspot.com/2017/05/blog-post_22.html