Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2020

Αλήθειες για τις πρώτες μετακατοχικές γενιές (των δεκαετιών 1950-1060)

     Οι πρώτες μετακατοχικές γενιές γνωρίσαμε πολλές δυσκολίες. Ειδικά, όμως, για όσους γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε σε χωριά και σε ορεινές περιοχές, οι δυσκολίες ήταν ακόμα μεγαλύτερες. Η «λίστα» των δυσκολιών αυτών που παραθέτουμε, έχει σαν σκοπό να γνωρίσουν και να συγκρίνουν οι μεταγενέστεροι τη ζωή του τότε και του τώρα. Σε κάποιες στατιστικές, σύμφωνα με τις οποίες πολλοί από εμάς «δεν θα έπρεπε να είχαμε επιζήσει»(!), αντιπαρατίθεται η θέληση-το πείσμα για τη ζωή και την πρόοδο.
 
-  Οι περισσότεροι γεννηθήκαμε στα βουνά και στα χωράφια.
-  Ταξιδέψαμε μεγάλες αποστάσεις με τα πόδια και με τα ζώα.
-  Μεγαλώσαμε με ένα φαγητό στο τραπέζι κι αυτό πολλές φορές λιγοστό.
-  Η πρώτη μας «παιδική κρέμα» ήταν ο τραχανάς.
-  Η πρώτη μας κούνια και το πρώτο μας κρεβάτι, ίσως να ήταν φτιαγμένο από τα χέρια του πατέρα μας. Το ίδιο και το στρώμα από φύλλα καλαμποκιού [μπούσ(ι)α] ή με μαλλί προβάτου».
-  Το κρέας στη διατροφή μας ήταν λίγες φορές το χρόνο. Ίσως και λιγότερες από δέκα.
-  Τα σχολικά συσσίτια ήταν μια μεγάλη ανακούφιση για την οικονομία μας, ειδικά των πολύτεκνων οικογενειών.
-  Τα περισσότερα παιχνίδια μας ήταν ομαδικά, που πραγματικά τα ευχαριστηθήκαμε.
-  Δεν χορτάσαμε το βιομηχανικό-εμπορικό παιχνίδι, λόγω οικονομικών δυσχερειών.
-  Τα περισσότερο γνωστά «φάρμακα» για τις αρρώστιες ήταν τα ξόρκια.
-  Τρέχαμε σχεδόν πάντα πίσω από τα αυτοκίνητα. Όχι σπάνια, ανεβαίναμε στην σκάλα του λεωφορείου, αφού έτρεχε με μικρή ταχύτητα στο χωματόδρομο και το «φτάναμε».
-  Δεν ξέραμε στα πρώτα παιδικά μας χρόνια τί είναι ο κινηματογράφος και τί είναι η τηλεόραση.
-  Τα γόνατά μας ήταν σχεδόν μόνιμα τραυματισμένα. Συχνά και τα κεφάλια «ανοιγμένα».
-  Ακούσαμε πρώτη φορά ραδιόφωνο σε κάποιο καφενείο-παντοπωλείο του χωριού.
-  Τα βάζα με το γλυκό κουταλιού της μητέρας και της γιαγιάς στο ντουλάπι, άδειαζαν πολύ γρήγορα και κρυφά.
- Ρολόι στο χέρι δεν φορέσαμε πριν το γυμνάσιο, εκτός ελαχίστων. Αν φορέσαμε, αυτό ήταν ψεύτικο.
-  Τα πολύ μεγάλα (και σπάνια) ταξίδια μας ήταν μόνο με λεωφορείο και τραίνο.
-  Πολλοί από εμάς περπατούσαμε καθημερινά μεγάλες αποστάσεις για το σχολείο, μπορεί και 2-3 ώρες το πρωί για να πάμε και άλλες τόσες το μεσημέρι να γυρίσουμε. 
-  Τα σχολεία δεν σταματούσαν να λειτουργούν, ακόμα και με πολύ χιόνι (π.χ. 30 εκατοστά) και με χιονοθύελλες.
-  Μετά το σχολείο δεν είχε ούτε διάβασμα, ούτε ξεκούραση. Μας περίμεναν οι δουλειές στο χωράφι ή το κοπάδι. Διάβασμα το βράδυ με τη λάμπα πετρελαίου.
-  Το πρώτο βιβλίο που πολλοί «πιάσαμε» στα χέρια μας, ήταν το σχολικό (το «αλφαβητάριο») κι αυτό αγορασμένο με τις οικονομίες των γονιών μας. Η «δωρεάν παιδεία» ήταν ακόμα άγνωστη.
-  Το αεροπλάνο το ξέραμε μόνο επειδή το βλέπαμε να περνάει πολύ ψηλά.
-  Η πειθαρχία και στο σχολείο και εκτός σχολείου ήταν στρατιωτική και μάλιστα αυστηρά στρατιωτική.
-  Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη παιδαγωγική «μέθοδος» πολλών δασκάλων ήταν το ξύλο.
-  Μαθητής γυμνασίου-λυκείου που θα έπεφτε στην αντίληψη του καθηγητή ότι κάπνιζε, είχε εξασφαλίσει την αποβολή.
-  Σε ηλικία δέκα ετών και βάλε είδαμε πολλοί για πρώτη φορά ηλεκτρικό ψυγείο.
-  Δεν ξέραμε τί είναι το παγωτό και, φυσικά, αν υπάρχει.
-  Οι πόρτες των σπιτιών δεν κλείδωναν το βράδια. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά ήταν ανοιχτές μέρα και νύχτα για κάθε περαστικό, ακόμα και τελείως άγνωστο.
-  Στο γειτονικό-φιλικό σπίτι μπαίναμε χωρίς να χτυπήσουμε την πόρτα.
-  Ποδήλατο μάθαμε μεγάλοι, κάπου στα δεκαπέντε, που κι αυτό ήταν ξένο (π.χ. κάποιου φίλου μας).
-  Οι οικονομικές δυσχέρειες μας έκαναν ν’ αποκτήσουμε το «κατοχικό σύνδρομο». Συχνά οι μεγαλύτεροι μας έλεγαν: «Κανείς δεν πέθανε από το φαΐ. Από την πείνα πέθαναν πολλοί στην κατοχή».
-  Σε πολλές υγειονομικές υπηρεσίες είχαν αναρτηθεί αφίσες με τροφές πλούσιες σε λιπαρά, όχι προς αποφυγή, αλλά προς προτίμηση. 
-  Το πρώτο μας αυτοκίνητο ήταν «σαραβαλάκι». «Καλό» αυτοκίνητο αποκτήσαμε κάπου στα σαράντα ή και αργότερα.
-  Τα νέα των ξενιτεμένων τα μαθαίναμε αρκετά ετεροχρονισμένα, με την ταχυδρομική αλληλογραφία.
-  Το πρώτο κινητό μας τηλέφωνο δεν το θεωρούσαμε πολύ απαραίτητο κι όταν το αποκτήσαμε (μετά τα σαράντα-σαρανταπέντε), τις περισσότερες ώρες το είχαμε κλειστό.
-  Σε μεγάλη ηλικία αποκτήσαμε ηλεκτρονικό υπολογιστή και «μπήκαμε» στο ίντερνετ, γι’ αυτό και σε γενικές γραμμές είμαστε ηλεκτρονικά αναλφάβητοι.
 
…Και ίσως πολλά ακόμα…

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 29.9.2020

 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου