Το σπαθί του Νικηταρά

Το ηρωικό σπαθί του Νικηταρά, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

 Ως ελάχιστη απότιση φόρου τιμής στη μνήμη του ΗΡΩΑ,
που πέθανε σαν σήμερα, 25 Σεπτεμβρίου 1849 

     Μυημένος στη Φιλική Εταιρία από το 1818 ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ο αγώνας του για την Ελευθερία ήταν τίμιος και ανιδιοτελής. Έλαβε μέρος σε όλες, σχεδόν, τις μάχες στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, πολλές φορές στο πλευρό του Θ. Κολοκοτρώνη, του οποίου ήταν ανιψιός. Το θρυλικό σπαθί του, με το οποίο «έφαγε» πολλούς τούρκους στα Δερβενάκια και από τότε έλαβε το προσωνύμιο «Νικηταράς ο τουρκοφάγος», βρίσκεται και εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Έχει κι αυτό τη  δική του ιστορία, όμως, πέραν αυτής της μάχης στα Δερβενάκια:
     Το 1823, στην πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου, όταν ο εχθρός ερχόταν δια θαλάσσης και η Ελλάδα στερείτο πολεμοφοδίων, πολλοί Έλληνες, πλούσιοι και φτωχοί, προσέφεραν ό,τι μπορούσε ο καθένας για τον αγώνα. Τότε ο Νικηταράς, μη έχοντας τίποτ’ άλλο να δώσει, προσέφερε το σπαθί του. Το έστειλε στο Μιαούλη με γραπτό μήνυμα να το πουλήσει, για να πάρει μπαρουτόβολα. Ο Μιαούλης του το επέστρεψε με ευλάβεια και σεβασμό.
     Ήταν τέτοια η ανιδιοτέλεια και η τιμιότητα του ΗΡΩΑ, που όταν τον ρώτησε ο Τερτσέτης γιατί έμεινε φτωχός και δεν πήρε ποτέ του λάφυρα από πολλές τις νικητήριες μάχες που έλαβε μέρος, ο Νικηταράς απάντησε: «Δεν ήμουνα πραματευτής. Η μοίρα μου το θέλησε να γίνω καπετάνιος. Μα δε θα ήτανε σωστό να κάμω πραμάτεια το καπετανιλίκι μου για να καζαντίσω»!

     Πέθανε τυφλός και πάμφτωχος σαν σήμερα, 25 Σεπτεμβρίου του 1849. Η Ελληνική Πολιτεία για τις υπηρεσίες του, του είχε δώσει... άδεια επαιτείας(!) και επαιτούσε (ζητιάνευε) συνήθως έξω από τον ναό της Ευαγγελιστρίας στον Πειραιά.

Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ

Επιμέλεια: Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.9.2020