Σύγχρονες κερκόπορτες

     Όπως γνωρίζουμε από το σχολείο, σ’ ένα σημείο των απόρθητων τειχών της Κωνσταντινουπόλεως, υπήρχε μια μικρή πόρτα, η λεγόμενη κερκόπορτα. Κατά μία εκδοχή, οδηγούσε σε κάποιον ιππόδρομο, τον «ξυλόκερκο». Κατά άλλη εκδοχή ήταν δρύινη, απ’ όπου και η ονομασία της (λατινικά quercus=δρυς). Από εκείνη την ξεχασμένη πόρτα, σύμφωνα με την παράδοση, εισήλθε μικρός αριθμός τούρκων πολεμιστών στις 29 Μαΐου 1453 και διέσπασαν την άμυνα των εντός των τειχών υπερασπιστών της Πόλης.

     Αν και στη μεγάλη πλειοψηφία τους οι σύγχρονοι ιστορικοί της αλώσεως δεν αναφέρουν την ύπαρξη κερκόπορτας, εν τούτοις η λαϊκή παράδοση της έδωσε διαστάσεις μύθου, μη θέλοντας δεχθεί την με άλλο τρόπο πτώση της Πόλης. Στη σημερινή εποχή, η «ανοιχτή κερκόπρτα» χρησιμοποιείται μεταφορικά και στις περισσότερες περιπτώσεις ως παροιμιώδης έκφραση, όταν θέλουμε να τονίσουμε κάποια «αδύναμα σημεία» ενός ανθρώπου, μιας κοινωνίας, ενός λαού, που η χαλάρωση των παραδοσιακών ηθών και των αξιών μπορεί να γίνει αιτία «εισβολής νέων ηθών». Χρησιμοποιείται ακόμα και ως παραβίαση «θυρών» με ύπουλη πράξη.

     Ο σύγχρονος «εκπολιτισμός» (ο όρος εντός και εκτός εισαγωγικών), θεωρείται ότι έχει ανοίξει μεγάλες κερκόπορτες. Η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας που έφερε μεγάλη ευμάρεια, η οποία άρχισε να διαφαίνεται σχεδόν αμέσως τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και συνεχώς διευρύνεται σε πολλά κράτη της υφηλίου, σίγουρα πρέπει να θεωρείται μία απ’ αυτές. Φτάσαμε, λοιπόν, ακόμα και οι ασθενέστερες οικονομικές τάξεις, να μπορούμε, π.χ., να αποκτήσουμε ένα ακριβό αυτοκίνητο (ή και περισσότερα!), με… την ίδια ευκολία που πηγαίναμε στο περίπτερο για ένα κουτί σπίρτα! Το ίδιο κι ένα, δύο ή και πολλά περισσότερα πανάκριβα κινητά τηλέφωνα κλπ, κλπ. Εδώ συνέβαλε/συμβάλλει και η κατά κόρον διαφήμιση, που ήταν/είναι μέρος του σχεδίου συμφερόντων, των αγορών και των κρατούντων τις τύχες των λαών (προσωπική πάντα η εκτίμηση), για να μπορέσουν ν’ ανοίξουν κερκόπρτες η μία μετά την άλλη και μάλιστα χωρίς «βαρύ οπλισμό», χωρίς καν οπλισμό. Ούτε και ο βομβαρδισμός που ανηλεώς δεχθήκαμε πρόσφατα για εορτοδάνεια, διακοποδάνεια και άλλα συναφή δάνεια μπορεί να μείνει έξω από παρόμοιες σκέψεις. Ναι, όλους μας δελεάζουν τα προϊόντα αυτά, όμως στον καλπασμό μας ν’ αφήσουμε πίσω τις ανυπέρβλητες δυσκολίες της προ τεχνολογίας εποχής, να περάσουμε στην «άλλη μεριά» και να τα αποκτήσουμε, ίσως κάπου στη διαδρομή αυτή δεν ισορροπήσαμε σωστά και χάσαμε το μέτρο.

     Οι αντιστάσεις μας χαλάρωσαν και συνεχώς χαλαρώνουν και όσο χαλαρώνουν, οι κερκόπορτες ανοίγουν όλο και πιο πολύ, όλο και πιο επικίνδυνα. Οι παραδοσιακές μας Αξίες, που κράτησαν τη φλόγα της ελπίδας αναμμένη στις καρδιές των προγόνων μας για τετρακόσια χρόνια δουλείας, ίσως να κινδυνεύουν τώρα, σε καιρό ευμάρειας, πολύ περισσότερο από τότε! Για κρίση Αξιών μιλάνε συνεχώς οι ειδικοί και στο χέρι μας είναι ο δρόμος που θα επιλέξουμε, έχοντας πάντα στο νου μας και τον Ηρακλή, όταν βρέθηκε μπροστά στους δύο δρόμους και χρειάστηκε να βασανίσει το μυαλό του ποιόν θα ακολουθήσει.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 28.5.2020

https://nikolpapak.blogspot.com/2017/05/blog-post_22.html