Οι βελιότες της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως

     Σε πολλά χωριά το Σάββατο, παραμονή της Γ΄ Κυριακής Νηστειών, της Σταυροπροσκυνήσεως, τα παιδιά -κυρίως τα κορίτσια-  ξεχύνονται στους αγρούς. Από τα λουλούδια που έχουν ανθίσει τις πρώτες μέρες της άνοιξης, είναι και οι βελιότες, κατά την τοπική Καλαβρυτινή ονομασία, κάτι μικρά μοβ μανουσάκια. Με δεδομένο το συναγωνισμό για το ποια θα έχει περισσότερα, τα μαζεύουν προσεκτικά στα καλαθάκια τους και την επόμενη μέρα (ή και το ίδιο βράδυ στον εσπερινό) τα πάνε στην εκκλησία. Εκεί, ο παπάς τα μεταφέρει από το ιερό με πομπή στο κέντρο του ναού, όπου  τελείται η ακολουθία της Σταυροπροσκυνήσεως, όπως ορίζει το τυπικό. Στη συνέχεια, ή μετά το σχόλασμα, περνούν ένας-ένας οι πιστοί, ασπάζονται το Σταυρό και παίρνουν λίγες «διαβασμένες» βελιότες για το σπίτι, που τις ξέρουμε και ως Σταυρολούλουδα. Στις εκκλησίες των πόλεων το «Σταυρολούλουδο» είναι, συνήθως, το δεντρολίβανο. Στο σπίτι η θέση τους είναι στο εικόνισμα, όπως τα λουλούδια και των άλλων μεγάλων γιορτών, του Επιταφίου και της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Με αυτά θυμιάζουν για την αρρώστια, τα άρρωστα ζώα να γίνουν καλά, για τη βασκανία, το σπόρο για την καλή σοδειά, τη νέα σοδειά που θα μπει στο σπίτι, για την υποχώρηση της κακοκαιρίας και για πολλά ακόμα, όπως ακριβώς και με το λιβάνι. Είναι πολύ συνηθισμένο, επίσης, πηγαίνοντας την ίδια μέρα στο νεκροταφείο για να βάλουν ένα κερί και ν' ανάψουν το καντήλι στα αγαπημένα πρόσωπα που έχουν φύγει, να αφήνουν και στους τάφους Σταυρολούλουδα.

     Να σημειωθεί, τέλος, πως η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης είναι μεγάλη Δεσποτική γιορτή, σε ανάμνηση της ευρέσεως του Τιμίου σταυρού από την αγία Ελένη. Ο συμβολισμός της ημέρας είναι που οι Χριστιανοί ατενίζουν και προσκυνούν το Σταυρό, για να ενισχυθούν και να συνεχίσουν τη νηστεία και τον πνευματικό αγώνα μέχρι το Πάσχα, αφού η Κυριακή αυτή είναι στη μέση της μεγάλης σαρακοστής.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 21.3.2020

 (Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ )