ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ! «Τρίτη Ανάσταση», του Ελευθέριου Αναστ. Τσιρώνη

     Από τις εκδόσεις «ΤΟ ΔΟΝΤΙ» (Α΄ έκδοση το 2022) κυκλοφορεί το βιβλίο του εξαιρετικού φίλου και «εξ αγχιστείας» πατριώτη Λευτέρη Τσιρώνη. Ένα βιβλίο καλογραμμένο, που εύκολα διαβάζεται και δεν κουράζει τον αναγνώστη. Πρόκειται για μια συλλογή είκοσι ενός (21) βιωματικών διηγημάτων του συγγραφέα από τα παιδικά, κυρίως, χρόνια του, που φέρνει πάμπολλες παρόμοιες ή και πανομοιότυπες αναμνήσεις, ειδικά στον «συν-πλην» συνομήλικό του αναγνώστη, από μια όμορφη, ρομαντική και νοσταλγική εποχή. Φτωχικοί, αλλά όμορφοι καιροί, που «γέμιζαν» τις ψυχές των ανθρώπων και που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.
    Το τρίτο διήγημα της συλλογής, «Τρίτη Ανάσταση», «δάνεισε» τον τίτλο του και σε όλο το βιβλίο. Και τούτο επάξια, γιατί πάντα η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης μας συνδυάζει μεγάλα συναισθήματα με τις περισσότερες και αισιόδοξες γιορτινές αναμνήσεις.
     Διαβάζοντας ένα βιβλίο-το κάθε βιβλίο-, είναι φυσικό να «στέκεσαι» περισσότερο σε κάποιες παραγράφους του, σε κάποιες σελίδες του ή σε κάποια θέματά του. Η γλαφυρή και πολύ περιγραφική πένα στιγμών και γεγονότων από τον συγγραφέα εδώ, δε σε αφήνει να εστιάσεις κάπου λιγότερο, αφού το ενδιαφέρον παραμένει πάντα υψηλό και ακέραιο. Άλλωστε, οι «εκρήξεις» συναισθημάτων είναι συνεχείς!
     Δεν λείπουν από την υπέροχη αυτή συλλογή διηγημάτων και τα μειδιάματα ή και τα δυνατά γέλια του αναγνώστη κάποιες φορές, ειδικά όταν πολύ δεξιότεχνα ο συγγραφέας περιγράφει παιδικές ζαβολιές στα παιχνίδια τους, αλλά και παγιωμένες συμπεριφορές μεγάλων, π.χ. στο διήγημα «Η κυρία “Δεσποινίς”». Άλλα πάλι, δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηριστούν και ευθυμογραφήματα, π.χ. «Η εύθυμη χήρα και ο δασονόμος».
     Πολλά και τα λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία του βιβλίου, μέσα από τα οποία ο συγγραφέας εκφράζει το θαυμασμό του και υποκλίνεται στους απλούς και αφανείς στο ευρύ κοινό αγωνιστές του τίμιου ιδρώτα και των άοκνων και σκληρών αγώνων τους, όχι μόνο για τη ζωή, αλλά και κάποιες φορές για την επιβίωση.
     Μεγάλη η ευχέρεια και η χάρη του Λευτέρη Τσιρώνη να ζωντανεύει με πανέμορφες εικόνες της εποχής τις γλαφυρές περιγραφές του. Με την ίδια αξιοθαύμαστη ευχέρεια στολίζει το έργο του και μ’ έναν αμύθητο πλούτο καλολογικών στοιχείων, από την αρχή μέχρι το τέλος. Και με τον ίδιο ακριβώς τρόπο διασώζει λέξεις και διαλόγους της Αρτινής/Ηπειρώτικης ντοπιολαλιάς, που όσο κι αν φαίνεται ότι έχουν παραμεριστεί από νεότερους, παραμένουν αναλλοίωτες και ανθοβολούν και μοσχοβολούν ακόμα από τους μεγαλύτερους, ιδίως στα χωριά μας.
     Κλείνοντας αυτή την σύντομη παρουσίαση του βιβλίου του Λευτέρη Τσιρώνη, θέλω να τον συγχαρώ θερμά και να του ευχηθώ σύντομα να έχουμε στα χέρια μας και το επόμενο πνευματικό του «παιδί», το οποίο με πολύ ενδιαφέρον περιμένουμε!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 26.9.2024

(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Κώστας Κρυστάλλης. Η ζωή του και το έργο του», του Εκπαιδευτικού Ευθύμιου Ρέντζιου

     Είναι μεγάλη η συγκίνηση, όταν κρατάς στα χέρια σου ένα «ευαγγέλιο» και το συγκεκριμένο «ευαγγέλιο» μου το χάρισε με ιδιόχειρη αφιέρωση ο πολύ αγαπητός και πολύτιμος φίλος, συγγραφέας, εκπαιδευτικός και προϊστάμενος Α/βάθμιας εκπαίδευσης Ευθύμιος Ρέντζιος, προερχόμενος από το ορεινό χωριό Ανώγειο Πρεβέζης. Πρόκειται για ένα θαυμάσιο βιβλίο-μια πολύ σπουδαία και εμπεριστατωμένη μελέτη, που αφορά τον «τραγουδιστή του βουνού και της στάνης», αυτό «το εθνικό κεφάλαιο της ποίησής μας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο συγγραφέας, τον Κώστα Κρυστάλλη.
     Ο χαρακτηρισμός «ευαγγέλιο» στη μελέτη του Ευθύμιου Ρέντζιου, δεν πρέπει να θεωρηθεί καθόλου υπερβολή. Πέρα από τη σπουδαιότητα του βιβλίου, είναι και προσωπική η σχέση μου με τον Κώστα Κρυστάλλη. Λάτρης του έργου του, μεγάλος θαυμαστής της «κρυσταλλένιας» ποίησής του, καθοδηγεί πάντα και την φτωχή και ταπεινή προσωπική μου ποιητική πένα. Στίχους του, άλλωστε, δανείζομαι συχνά στα κείμενά μου, όπως και στίχοι του έχουν γίνει μότο στην ποιητική μου συλλογή «έμμετρα»:
                          «Εδώ κι εγώ γεννήθηκα, εδώ τον ήλιο είδα
                          αυτά τα βράχια τα ψηλά έχω κι εγώ πατρίδα»
     «Εδώ», σ’ αυτόν τον τόπο και μ’ αυτές τις Αξίες.

     Να σημειώσω, ακόμα, ότι την αγάπη μου για τον ποιητή Κώστα Κρυστάλλη, μου την εμφύτευσε πρώτος ο αείμνηστος φιλόλογός μου στη Δ΄ γυμνασίου (Α΄ λυκείου) Αθανάσιος Δελκοτζάκης, από τη Βέροια. 
     Γνωρίζοντας ο αναγνώστης το συγγραφέα Ευθύμιο Ρέντζιο, είναι βέβαιος για το υψηλό επίπεδο του βιβλίου του. Όμως εδώ, ο αναγνώστης συναντάει από την πρώτη κιόλας σελίδα την έλξη του βιβλίου, τόσο με το ιδιαίτερα γλαφυρό και συγκινητικό κείμενο του συγγραφέα Βαγγέλη Κούτα που το προλογίζει, όσο και με την «κατάθεση ψυχής» του Ευθύμιου Ρέντζιου στο σημείωμα της εισαγωγής του.  
     Αναφερόμενος βιογραφία του Κώστα Κρυστάλλη ο μεγάλος θαυμαστής του Ευθύμιος Ρέντζιος, παραθέτει πολλά στοιχεία από τα πρώτα χρόνια που έζησε στο χωριό του, στο Συρράκο Ιωαννίνων, τις δυσκολίες ειδικά μετά τον πρόωρο θάνατο της μητέρας του, το διωγμό του από τους τούρκους κατακτητές εξ αιτίας των μηνυμάτων που εξέπεμπαν τα ποιήματά του και ειδικά το «Σκιαί του Άδου», αναγκάζοντας και τον μεγαλέμπορο πατέρα του να τον αποκηρύξει. Η ζωή του συνεχίστηκε με μεγάλες δυσκολίες και στερήσεις στην Αθήνα. Το τελευταίο διάστημα της ζωή του έζησε στην Κέρκυρα και στην Άρτα, όπου και πέθανε μόλις 27 χρονών, έχοντας προσβληθεί από την ανίατη τότε φυματίωση, αφήνοντας πολύ μεγάλο κενό στο έργο του. Κι αναρωτιέται εύκολα κανείς: Αν δεν έφευγε τόσο πρόωρα από τη ζωή, πόσο μεγαλύτερες παρακαταθήκες-πραγματικούς ογκόλιθους θα άφηνε στην Ελληνική λογοτεχνία!
     Στη μελέτη παρατίθενται πολλά ποιήματα ή αποσπάσματα ποιημάτων του Κώστα Κρυστάλλη, με παράλληλη αναφορά σε κριτικές συγχρόνων του ή και μεταγενέστερων μεγάλων προσωπικοτήτων των γραμμάτων που αναγνώρισαν το έργο του και βαθιά υποκλίθηκαν σ' αυτό, καθώς και βαθιές αναλύσεις του συγγραφέα Ευθύμιου Ρέντζιου. Ενδεικτικά και μόνο θα παραθέσουμε κι εμείς μερικές.
     Ι. Από αναφορές μεγάλων προσωπικοτήτων των γραμμάτων:
               α. Ο Κωστής Παλαμάς:
                          «Από την πέτρα ένας ανθός, άχρονος, λες προβάλλει,
                          μέσα στο χρόνο κι είν’ ο ανθός η εικόνα σου Κρυστάλλη
                          […]
                         Κρυστάλλη, το τραγούδι σου στέκουν το ηχολογάνε
                         και των καιρών το πέρασμα και των ωρών οι γύροι
                         και το κρατάν αχάλαστο και το κυττάν’ ως να νάναι,
                         στο κύμα απάνου του ρυθμού, της Άρτας το γιοφύρι[…]».
        β. Ο οπαδός του δημοτικισμού, φιλόλογος και συγγραφέας Περικλής Καλοδίκης:
        «[…]ζώντας στις δύσκολες συνθήκες προσφυγιάς στην Αθήνα… έκαναν να γίνει ένας από τους καλύτερους μιμητές του δημοτικού τραγουδιού και εκφραστής του πνεύματος του δημοτικισμού».
    ΙΙ. Από αναφορές του ίδιου του συγγραφέα Ευθύμιου Ρέντζιου:
     «Το έργο του Κώστα Κρυστάλλη είναι πολυσύνθετο, όπως πολυσύνθετο είναι και το ταλέντο του και η προσωπικότητά του. Λίγοι είναι οι δημιουργοί-λογοτέχνες που συνδύασαν με τέτοιο, μοναδικό τρόπο τον ποιητικό με τον πεζό λόγο[…]».
     «[…]Η θεματογραφία του έχει δυο βασικούς άξονες. Τον πατριωτικό, που έχει την αφετηρία του στα παιδικά του χρόνια, όταν βίωνε τις συνάξεις των καπεταναίων στο σπίτι του και τον βουκολικό – ειδυλλιακό, που ξεπηδάει από την αγάπη για την ύπαιθρο και τους ανθρώπους της[…]».
     «[…]Ο Κρυστάλλης το δημοτικό τραγούδι το κουβαλούσε μέσα του και αυτό σε κάθε περίσταση χαράς, λύπης ή στενοχώριας, “έβγαινε στην επιφάνεια”[…].
     Το βιβλίο του ντύνει ο συγγραφέας με φωτογραφίες προτομών του μεγάλου ποιητή από την Άρτα και από την πλατεία της Πεντέλης. Στην Πεντέλη σύχναζε ο Κώστας Κρυστάλλης, ως το βουνό που του θύμιζε τον τόπο του και τον ενέπνεε, το δε ποίημα του «Πεντέλη» είναι ένα από τις ωραιότερες και μεγαλύτερες παρακαταθήκες του. Παραθέτουμε ορισμένους στίχους (το ποίημα συμπεριλαμβάνεται και στην παρουσιαζόμενη μελέτη):
                       «[…]Νάξερες, όμορφο βουνό, τι μου θυμίζει εμένα
                       ένα κεδρί, ένας πεύκος σου, μια ρεματιά, μια βρύση!
                       […]
                       Νάξερες, όμορφο βουνό, τί ενθύμησες μου φέρνουν
                       τ’ απάτητα τα βάθητα της μαύρης λαγκαδιάς σου.
                      […]
                      Νάξερες, όμορφο βουνό τί κελαϊδεί σε μένα,                    

                      της βρύσης σου γάργαρο και δροσερό νεράκι
                     […]
                     Γι’ αυτό, βουνό μου, σ’ αγαπώ περίσσ’ απ’ όλα τ’ άλλα[…]
     Φωτογραφίες, παραθέτει επίσης ο συγγραφέας, και από το μεγάλο αρχοντικό-πατρικό σπίτι του Κώστα Κρυστάλλη στο Συρράκο, που τόσο στερήθηκε και τόσο νοστάλγησε ο ποιητής.
     Κλείνοντας, να σημειώσουμε ότι το βιβλίο εκδόθηκε το 2018, με χορηγία της γνωστής γαλακτοβιομηχανίας «ΗΠΕΙΡΟΣ ΑΕΒΕ».
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.9.2024

( Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

«Καλό αποκαλόκαιρο»: Ευχή, σημασία, πραγματικότητα και υπερβολές

   Το διαδίκτυο έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, τόσο «καλά», όσο, ίσως, κανένα άλλο «εργαλείο» του σύγχρονου πολιτισμού. Και είναι κοινή η διαπίστωση ότι κάποιοι «βαρύγδουποι» τίτλοι ειδήσεων, χωρίς και η τηλεόραση να αποτελεί εξαίρεση κάποιες φορές, επιδιώκουν να προσελκύσουν τον επισκέπτη/αναγνώστη του διαδικτύου ή και τον τηλεθεατή, για να αυξήσουν την επισκεψιμότητά τους ή την τηλεθέαση, μακριά από κάθε μέτρο. Εδώ στην πραγματικότητα ισχύει και το «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν», αν και όχι λίγες φορές ούτε και «μυν»!
     Ανέκαθεν και στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο μιλούσαν και μιλούν για επιδείνωση του καιρού, όταν έχει προβλεφθεί μια σύντομη βροχούλα, ή ακόμα και «ψιχάλα» και για «βελτίωση» όταν αυτή παρέλθει. Αν και η κλιματική αλλαγή με ακραία καιρικά φαινόμενα μπαίνει κι αυτή στη ζωή μας σε όλον τον πλανήτη, από αλόγιστες, κακές και χείριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις, η υπερβολή ορισμένων ΜΜΕ στις «προβλέψεις», ειδικά του διαδικτύου, ξεπερνούν κάθε λογική και κάθε μέτρο, μέχρι σημείου εκνευρισμού και αποστροφής: Συννεφιάζει ή πρόκειται να βρέξει λίγο το επόμενο διάστημα; «Έρχεται μεγάλη ανατροπή στον καιρό», «συναγερμός» και άλλα παρόμοια, που περιμένεις να διαβάσεις «καταστροφή»! Υποχωρεί αυτή η σύντομη «κακοκαιρία»; «Υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες»!

     Θυμούνται οι μεγαλύτεροι και όσοι τους ακολουθούμε σε ηλικία, ότι κάθε τέλος Αυγούστου, ο καιρός «γυρίζει». Θυμούνται/θυμόμαστε ακόμα, ότι ο Σεπτέμβρης ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα ζεστός μήνας. Το ίδιο θυμόμαστε ότι τα πρωτοβρόχια στις αρχές του φθινοπώρου εκδηλώνονται με μπόρες, καταιγίδες, κεραυνούς και ενισχυμένους ανέμους. Αλλά θυμόμαστε και τούτο: Προς το τέλος Σεπτέμβρη και το πρώτο δεκαήμερο του Οκτώβρη ο καιρός πισωγυρίζει και θυμίζει καλοκαίρι και όχι λίγες φορές κατακαλόκαιρο. Προερχόμενος από τα Καλάβρυτα, που είναι ορεινή περιοχή, γνωρίζω πολύ καλά ότι η ωρίμανση των σταφυλιών καθυστερεί και ο τρύγος γίνεται στο τέλος του Σεπτέμβρη, μέχρι και αρχές του Οκτώβρη εκεί, στο «μικρό καλοκαιράκι», δηλαδή, ή «αποκαλόκαιρο» ή και για ορισμένους «γαϊδουροκαλόκαιρο», με πολύ ζεστό καιρό.
     Επειδή ο χειμώνας είναι, ομολογουμένως, μια δύσκολη εποχή, με τον ερχομό του φθινοπώρου πολλοί εύχονται «καλό φθινόπωρο» ή «καλό αποκαλόκαιρο» ή και «καλό μικρό καλοκαιράκι», για να «εξευμενίσουν» τις δυσκολίες που έρχονται και να μην «πέσουμε» στο «από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι».
     Συνηθίζεται, επίσης, με το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών και την επιστροφή στις εργασίες μας/υπηρεσίες μας, πολλοί να εύχονται «καλό χειμώνα». Και δεν μπορώ να ξεχάσω, όταν το 1989 πήρα νωρίς την καλοκαιρινή μου άδεια και επέστρεψα στην υπηρεσία μου τέλος Ιουλίου. Κάποιοι συνάδελφοί μου μού εύχονταν «καλό χειμώνα»! Τότε εξέφραζα την δυσαρέσκειά μου χαριτολογώντας: Αντευχόμουν κι εγώ «καλό χειμώνα» σε όσους ξεκίναγε τότε η άδειά τους! 

     Μήπως στο ίδιο «μήκος κύματος» δεν κινούνται πολλά μέσα ενημέρωσης του διαδικτύου με τους σεισμούς; «Ισχυρός σεισμός(!) στην Ελλάδα, εντάσεως... 2.8 Ρίχτερ»! Χώρια αυτές οι... σεισμοπροβλέψεις! 

    

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 23.9.2024

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Οι δυο «φωνόγραφοι», οι «παρεγγελιές» και οι «αφιερώσεις» (διήγημα)

                                                                         Αφιερωμένο
                                                 στον ομότεχνο και φίλο Λευτέρη Τσιρώνη,
                                                           που με «ώθησε» με το βιβλίο του
                                                 «Η Τρίτη Ανάσταση» - συλλογή διηγημάτων,
                                                           στη συγγραφή αυτού του διηγήματος
 
     Ήταν ένα Κυριακάτικο απόγευμα στις αρχές του καλοκαιριού, που ξαναμαζεύτηκε σ’ ένα ταβερνάκι στην άκρη της πλατείας η παρέα, αποτελούμενη από πέντε άτομα, κάπου στα εξήντα όλοι τους σήμερα. Το συνήθιζαν και θέλεις με τον καφέ, θέλεις με το ουζάκι ή το τσιπουράκι, έλεγαν διάφορα. «Ανέλυαν» την πολιτική κατάσταση της χώρας, ανέβαζαν και κατέβαζαν κυβερνήσεις, μιλούσαν και για παγκόσμια πολιτική κατάσταση και την οικονομική κρίση, αλλά και πολύ συχνά πισωγύριζαν στα παιδικά τους χρόνια. Εκείνο το απόγευμα, ο κυρ-Απόστολος άρχισε να διηγείται μια ιστορία του από τα δικά του παιδικά χρόνια στο χωριό.
     …Ένα προπολεμικό κουρδιστό γραμμόφωνο είχαν στο σπίτι τους, στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα που γεννήθηκε και μετά απ’ αυτόν η αδελφή του. Το είχε πάρει ο πατέρας του, ο Γρηγόρης, στα χρόνια της κατοχής, όπως τους έλεγαν. Με αυτό ξεχνούσαν τα ντέρτια τους όλοι στην οικογένεια. Το χειριζόταν μόνο ο πατέρας του, απαγορεύοντας αυστηρά στα παιδιά του να το αγγίξουν, για να μην το χαλάσουν.  Μα ούτε και η μάνα τους, η Αγλαΐα, το άγγιζε, ούτε και παππούς, ούτε και η γιαγιά. Όταν ήθελαν ν’ ακούσουν κάνα τραγούδι, στον πατέρα του έδιναν τις «παραγγελιές» τους.
     Το είχε πάρει από έναν μακρινό συγγενή του στο διπλανό χωριό, ανταλλάσσοντάς το μ’ ένα σακί γεμάτο καλαμπόκι στην κατοχή. Μερακλής ο πατέρας του, είχαν και τον τρόπο τους κι εκείνη την πολύ δύσκολη εποχή δεν πολυπεινάσανε, όπως άλλοι. Το νέο του αυτό  απόκτημα το πρόσεχε καλύτερα από τα μάτια του ο πατέρας του ο Γρηγόρης.
     «Καλό το μηχάνημα, κληρονομιά από τον πατέρα μου και πονάω που το αποχωρίζομαι, αλλά το καλαμπόκι είναι καλύτερο, να φάνε τα παιδιά μου λίγο ψωμί να σταθούνε στα πόδια τους», του είπε την ώρα της ανταλλαγής των προϊόντων τους ο συγγενής του-πωλητής του. Μαζί με το «εργαλείο» του έδωσε και τρεις «πλάκες» (δίσκους) με δημοτικά τραγούδια και του έδειξε τη λειτουργία του: Το κούρδισμα, την τοποθέτηση των δίσκων, την αλλαγή της βελόνας, την προσεκτική μετακίνηση της μεμβράνης παραγωγής ήχου και την γενικότερη φροντίδα του.    
     «Ρε, που το βρήκες αυτό “φωνόγραφο”», τον ρώτησε ένας γείτονάς του με το που έμπαινε στο σπίτι του και το νέο μαθεύτηκε αστραπιαία από τη μια άκρη του χωριού στην άλλη και με αυτή την ονομασία, που και αυτή έμεινε.
     Κατοχή ήταν και οι χίλιες δυο επιφυλάξεις είχαν καθημερινή προτεραιότητα. Μα και μετά την κατοχή, ήρθε και ο εμφύλιος και οι επιφυλάξεις ήταν ακόμα μεγαλύτερες, γιατί κανείς δεν ήξερε ποιος είναι ο φίλος του και ποιος ο εχθρός του. Και τούτο, γιατί κάποιες «καλές γλώσσες» στο χωριό έλεγαν ότι «ο Γρηγόρης έχει ράδιο(!) και η ενημέρωση μέσω των ερτζιανών ήταν αυστηρά απαγορευμένη. Σαν να του είχαν φιμώσει το στόμα με ταινία ένοιωθε ο πατέρας του, αλλά δεν είχε κι άλλη επιλογή. Σπάνια το έβαζε τα βράδια πολύ χαμηλόφωνα, με τις πόρτες και τα παράθυρα του σπιτιού του ερμητικά κλειστά, για να ακούγεται μόνο «ψιθυριστά» μέσα στο σπίτι. Ήταν κι αυτό ένας λόγος που η ελάχιστη χρήση του γραμμοφώνου του παρέτεινε πολύ τη ζωή του.
     Μετά τον εμφύλιο, το γραμμόφωνο «έπαιρνε φωτιά». Αγόρασε κι άλλες «πλάκες» ο πατέρας του και πλούτισε αρκετά τη συλλογή του, που δεν την έλεγες και μικρή. Φτώχεια, πολλή φτώχεια, αλλά και «η φτώχεια θέλει καλοπέραση». Κάτι χαρούμενες και γιορτινές μέρες που τάχα άνοιγαν το σπίτι τους, αλλά και πολλά απογεύματα, όλος ο μαχαλάς μαζευόταν εκεί. Τραγούδια με το γραμμόφωνο, τραγούδια με το στόμα, κέφι, χοροί… Ένα πραγματικό πανηγύρι! Δεν υπήρχε κι άλλο «τέτοιο μηχάνημα» στο συνοικισμό τους και το σπίτι τους γινόταν το κέντρο του ενδιαφέροντος. Φτωχικά και τα κεράσματα, με κάθε νοικοκυρά που έφερνε το «κατιτίς» της, μα όλα ήταν με πολλή αγάπη. Δεν έλειπαν μερικές φορές και κάτι… μικροαψιμαχίες, που άλλα τραγούδια ήθελαν κάποιοι επισκέπτες κι άλλα κάποιοι άλλοι. Μη μπορώντας ο πατέρας του ν’ ανταποκριθεί ταυτόχρονα σε όλες τις «παραγγελιές», «άκουγε» κι αυτός κάτι «γαλλικά»!
     Περνούσαν τα χρόνια και το κουρδιστό μηχάνημα από την πολλή χρήση, το κούρδισμα εξασθενούσε γρήγορα, πριν καλά καλά τελειώσει ένα τραγούδι, και η μουσική και η φωνή του τραγουδιστή ακουγόταν «μακρόσυρτα», κάνοντας ένα χαρακτηριστικό «αααα» και «ιιιι», που όλο και γινόταν πιο αδύναμο! Τα παιδιά, ο Απόστολος με την Ελένη, ξεκαρδίζονταν από τα γέλια με αυτό! Ο πατέρας τους αμέσως το  ξανακούρδιζε και το γλέντια συνεχίζονταν σαν να μην είχαν σταματήσει, αν κι εδώ δεν έλειπαν κάποια «γαλλικά», στο «φωνόγραφο» αυτή τη φορά.
     Κατά το τέλος δεκαετίας του 1960, ο πατέρας του είχε πάει στα καμποχώρια μετά τα Χριστούγεννα, εργάτης στη συλλογή πορτοκαλιών, όπως έκανε κάθε χρόνο. Βέβαιο το αφεντικό του για την εντιμότητά του και την εργατικότητά του, τον περίμενε πάντα από τους πρώτους. Τόσα χρόνια τον ήξερε. Τέλος του Γενάρη που γύρισε σπίτι του, στο χωριό του, είχε αγοράσει ένα μικρό ραδιόφωνο με μπαταρίες, αφού το θαύμα της προόδου, το ηλεκτρικό, δεν είχε φτάσει ακόμα σε πολλές ορεινές περιοχές. Μαζί και κάμποσες ακόμα μπαταρίες, για να έχει απόθεμα. Μα και τότε το νέο μαθεύτηκε από τη μια άκρη του χωριού μέχρι την άλλη, με την ίδια ταχύτητα, όπως και με τον πρώτο «φωνόγραφο»: «Ο Γρηγόρης έφερε νέο “φωνόγραφο”, που δουλεύει χωρίς να θέλει κούρδισμα»!

     Σπουδαίο και το νέο αυτό απόκτημα του σπιτιού, με φειδώ όμως η χρήση του, για να μην τελειώνουν γρήγορα οι μπαταρίες! Χειριστής πάντα ο πατέρας του, όπως δασκαλεύτηκε από το μαγαζί που το πήρε. Δειλά δειλά δασκάλεψε και τη μάνα του. Τα παιδιά τους, ο Απόστολος με την Ελένη, δεν χρειάστηκαν «ιδιαίτερα μαθήματα»: Παρακολουθώντας διακριτικά, αλλά με πολλή προσοχή τους γονείς τους, έμαθαν κι ανακάλυψαν πολλά περισσότερα στη λειτουργία του από αυτούς!
     Κάπως ή και αρκετά προβληματική η λήψη του νέου «φωνόγραφου» στο απομακρυσμένο από την πόλη χωριό, ιδιαίτερα όταν είχε κακοκαιρία. Ο παππούς συνέχεια έκανε παρατηρήσεις, να μην το ανοίγουν άλλες ώρες, παρά το βράδυ μόνο, στην εκπομπή «τα χρονικά της ημέρας» στο «ενόπλων», για να μαθαίνουν τα νέα. Μα όλη την ημέρα που έλειπε με το κοπάδι, το ραδιόφωνο έπαιζε ασταμάτητα και οι παρατηρήσεις της μητέρας για τον ίδιο λόγο με του παππού ήταν συνεχείς. Η γιαγιά ήθελε μόνο τις Κυριακές να ακούει τη Λειτουργία, αφού η ανημπόρια της δεν της επέτρεπε να εκκλησιαστεί. Χαιρόταν να «λειτουργιέται» το σπίτι! Μόνο ο πατέρας δεν τους έλεγε τίποτα, αφού του άρεσαν πολύ τα τραγούδια και πάντα συγοσυνόδευε, όταν ήταν σπίτι. Είχε πλέον βεβαιωθεί και για την επιδεξιότητα του χειρισμού του από τα παιδιά του και συγκρατούσε και τη γυναίκα του:
     «Άστα να  το απολαύσουνε!... Τι σε πειράζουνε;… Σάμπως έχουνε τίποτ’ άλλο να διασκεδάσουνε;…».
     Το «άστα να το απολαύσουνε», έκρυβε και τις δικές του λαχτάρες για ακούσματα! Πολλές φορές, μάλιστα, το έπαιρνε μαζί του στις δουλειές στα χωράφια. Το έβαζε κάπου κοντά του εκεί που δούλευε και η δουλειά ήταν «μετά μουσικής»! Πραγματικά το απολάμβανε! «Μετά μουσικής» ήταν και το πήγαινε και το έλα, πρωί και βράδυ στα χωράφια: Μέσα στο ταγάρι και φορτωμένο στο γάιδαρο το «νέο φωνόγραφο», ψυχαγωγούσε τον ίδιον κι άλλους ακόμα που βάδιζαν μαζί! Στεναχωρημένα και θυμωμένα έμεναν στο σπίτι τα παιδιά τότε κι έλεγαν το ένα στο άλλο το «απωθημένο» τους: «Όταν μεγαλώσουμε θα πάρουμε δικό μας και πολύ καλύτερο ράδιο κι αυτό δεν θα το έχουμε ανάγκη»!
     Λίγοι οι σταθμοί και πολλά τα παράσιτα, όμως ο «ραδιοφωνικός σταθμός της ιεράς κι ενδόξου πόλεως Μεσολογγίου», με την πολύ ζεστή της εκφωνήτριας, «έπιανε» καλά. Μα και πάλι, αν η λήψη ήταν προβληματική, σήκωναν την κεραία κι αυτό κάπως βοηθούσε. «Βρε, να μην είναι λίγο μεγαλύτερη, να πιάνει καλύτερα», έλεγαν με κάποια αγανάκτηση. Και όχι μόνο αυτό, αλλά πολύ γρήγορα ο Απόστολος ανακάλυψε και μια πολύ σπουδαία εκπομπή στο σταθμό αυτό: Την «ώρα των ακροατών»! Από κάθε γωνιά των περιοχών που «έπιαναν» Μεσολόγγι, τρεις ολόκληρες ώρες το πρωί και άλλες δύο το απόγευμα, ακροατές αφιέρωναν σε άλλους ακροατές – φίλους, γείτονες, συγγενείς, ξενιτεμένους – αγαπημένα τους τραγούδια. Ο Απόστολος δεν ξεκόλλαγε πάνω από ραδιόφωνο τις ώρες εκείνες, ειδικά τα καλοκαίρια, το Πάσχα και τα Χριστούγεννα, που το σχολείο έκλεινε.
     Ακούγοντας την εκφωνήτρια, γρήγορα έμαθε με ποιόν τρόπο κι αυτός να κάνει τις δικές του αφιερώσεις: Γράφοντας στο ραδιοφωνικό σταθμό τους τίτλους των τραγουδιών που επιθυμούσε και εσωκλείοντας στο φάκελο το «αντίτιμο» κάθε τραγουδιού σε γραμματόσημα: Για κάθε τραγούδι, γραμματόσημο των τεσσάρων δραχμών! Σε λίγες μέρες η κάθε του επιθυμία ακουγόταν από την εκφωνήτρια και με τ’ όνομά του και το όνομα στο οποίο ήταν αφιερωμένη κι αμέσως ακολουθούσε το τραγούδι της επιλογής του! Ειδικά την πρώτη φορά, ένοιωσε πως βρισκόταν στ’ αστέρια!
    Ανείπωτη πάντα η χαρά του Απόστολου και της αδελφής του, πρωτίστως του Απόστολου όμως! Κάθε του χαρτζιλίκι γινόταν γραμματόσημα που στέλνονταν στο Μεσολόγγι, για τις αφιερώσεις σε αγαπημένα του πρόσωπα, συγγενείς του, γείτονες, φίλους συγχωριανούς του, μα περισσότερο στον εαυτό του και στην αδελφή του! Μα και πόσο χαιρόταν όταν εκείνοι τον συναντούσαν και του έλεγαν πως την άκουσαν και τον ευχαριστούσαν! Ήταν και η χρυσή εποχή του λαϊκού τραγουδιού κι αυτό έκανε την απόλαυση πολύ μεγαλύτερη. Σίγουρα, όμως, αρκετά από τα αγαπημένα του εκείνα πρόσωπα δεν τις άκουγαν! Τον έφτανε μόνο που τις άκουγε ο ίδιος!
     Δεν χρειάστηκε και πολλή σκέψη: Αντιγράφοντας την τακτική του πατέρα του, κάποιες φορές το έπαιρνε μαζί του στις δουλειές που τον βοηθούσε στα χωράφια και κάποιες άλλες στο βουνό με τον παππού του στα πρόβατα, παρά τη «γκρίνια» τους να μην του πέσει και σπάσει. Δεν ήθελε να χάσει εκπομπή για εκπομπή, αφιέρωση για αφιέρωση, τραγούδι για τραγούδι. Μα και πώς να ξεχάσει εκείνη την «αποφράδα» Τρίτη, που του έπεσε το ραδιόφωνο μέσα στο αυλάκι με το νερό που πότιζε το περιβόλι! Κόντεψε να σκάσει από τη στενοχώρια του. Στενοχώρια για το ραδιόφωνο που χάλασε, στενοχώρια για το τι θα άκουγε από τους δικούς του. Στην απόγνωσή του και στην απελπισία του, το άνοιξε με προσοχή μ’ ένα αιχμηρό μαχαίρι που χρησιμοποίησε για κατσαβίδι και το άφησε αρκετή ώρα στον καυτό ήλιο να στεγνώσει. Όταν το «ξαναέδεσε» και του έβαλε τις μπαταρίες, ώ, του θαύματος! «Ούτε γάτα, ούτε ζημιά»!

     Με τον ίδιο τρόπο και με την ίδια χαρά δεχόταν κι αυτός αφιερώσεις που του έκαναν φίλοι του! Αφιερώσεις, που σημάδεψαν με όμορφα συναισθήματα και αναμνήσεις τα χρόνια της νιότης του. Μεγαλώνοντας και πλησιάζοντας στα χρόνια του στρατού, η στενή αυτή επαφή με το ραδιόφωνο σιγά-σιγά χάθηκε, όπως χάθηκαν και οι αφιερώσεις. Γεννήθηκαν, όμως, άλλα μεγαλύτερα και πολύ σπουδαιότερα ενδιαφέροντα. Μετά το στρατό, είκοσι οκτώ μήνες θητεία τότε, πολλά είχαν αλλάξει. Η ζωή, στην πόλη πλέον, του έδινε πολλά άλλα πλεονεκτήματα και ενδιαφέροντα και οι «αφιερώσεις» γίνονταν στις ντισκοτέκ, στις παμπ και σε νεανικές συγκεντρώσεις σε σπίτια και σε πλατείες με βερμούτ. Τη χάρη, όμως, τη νοσταλγία και τα συναισθήματα που του έχουν αφήσει οι πρώτες εκείνες αφιερώσεις, μέσω του «ραδιοφωνικού σταθμού της ιεράς κι ενδόξου πόλεως Μεσολογγίου», τις θεωρεί πάντα κάτι «πολύ δικό του» και ούτε θα τις ξεχάσει ποτέ, αλλά ούτε βρήκε, ούτε και θα βρει καλύτερες, όπως και όλοι μας.
--------------------------------
Πηγές εικόνων ανάρτησης:
https://koukouvagiaki.gr/product/
και
https://www.did.ie/products/lloytron-fm-am-rechargeable-portable-vintage-radio-wood-effect-pp6403
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 21.9.2024

(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

Καλό σας ταξίδι!

                                                       

                                Καλό ταξίδι, φίλοι μας, αγαπημένοι φίλοι!
                                Σε επαγγελίας γη η τύχη να σας στείλει!
                                Tα σύρματα πεντάγραμμο και οι φωνές σας νότες,
                                σαν μουσικός χαιρετισμός, μεγάλοι ταξιδιώτες!
                                Και στην αρχή της άνοιξης, σ’ αυλές και σε μπαλκόνια,
                                θα σας καλωσορίζουμε, καλά μας χελιδόνια!
------------------------------------------
Πηγή εικόνας ανάρτησης:  https://olympiobima.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%87%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1/ 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 19.9.2024

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Βιβλιοπαρουσίαση: «ΑΝΩΓΕΙΟ, η αετοφωλιά του Ξηροβουνίου», αυτοέκδοση του Ευθύμιου Θ. Ρέντζιου, εκπαιδευτικού

     Ήταν μεγάλη ευλογία τα εγκαίνια του Λαογραφικού Μουσείου Γυμνοτόπου Πρεβέζης, στις αρχές του Αυγούστου του 2022 και μάλιστα για τρεις λόγους: Ο πρώτος, για την δημιουργία και έναρξη λειτουργίας ενός αξιόλογου Λαογραφικού Μουσείου. Ο δεύτερος, για την κατά κοινή ομολογία πολύ μεγάλη επιτυχία της εκδήλωσης και ο τρίτος, γιατί εκεί γνώρισα, μεταξύ άλλων, και τον πολύ αξιόλογο και άριστα καταρτισμένο δάσκαλο Ευθύμιο Ρέντζιο, συνομιλητή στην εκδήλωση, ο οποίος ανέπτυξε και το θέμα της ομιλίας του με θαυμαστό τρόπο. (Για ένα σύντομο πισωγύρισμα στα εγκαίνια του Λαογραφικού Μουσείου Γυμνοτόπου, δείτε  ΕΔΩ).
     Πρόσφατα ο πολύτιμος φίλος πλέον, Ευθύμιος Ρέντζιος, μου προσέφερε με ιδιόχειρη αφιέρωσή του και με λόγια εκτίμησης και σεβασμού στο άτομό μου, το βιβλίο του «ΑΝΩΓΕΙΟ, η αετοφωλιά του Ξηροβουνίου», ένα πολύ αξιόλογο πνευματικό έργο-δώρο, που πραγματικά με έχει ενθουσιάσει. Η αξία του έργου αυτού του Ευθύμιου, γίνεται ορατή από τους προλόγους των πρώτων σελίδων, που προϊδεάζουν τον αναγνώστη για πραγματικό μεγαλείο, κι αυτό δεν είναι καθόλου υπερβολή! Ο αναγνώστης καθηλώνεται στις σελίδες του, μα και ταυτόχρονα περπατάει μέσα στους δρόμους και στα δρομάκια του χωριού, μαθαίνει την ιστορία του, αγναντεύει από ψηλά όλη την γύρω περιοχή που μαγεύει, κάθεται στο καφενείο, συναντιέται με τους χωριανούς στις εκκλησίες και στα πανηγύρια, ξεναγείται σε ιστορικά κτίρια, γνωρίζει απλούς, ντόμπρους και φιλόξενους Ανωγειάτες με σιωπηλή αλλά σημαντική δραστηριότητα για τον τόπο τους, μα και σημαίνοντα πρόσωπα που έχουν παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αξιοθαύμαστη ακμή του χωριού τους και πολλά ακόμα.
     Ένα ακόμα μεγάλο και πολύ αξιόλογο μέρος του βιβλίου, είναι οι λαογραφικές καταγραφές.  Εξαιρετικές, ολοζώντανες και με λεπτομέρειες κι εδώ οι περιγραφές του συγγραφέα, αναφέρονται σε κάθε πτυχή του τρόπου ζωής των κατοίκων του Ανωγείου, από την καθημερινή ζωή ως την παραγωγή τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, ως και κάθε αξιοθαύμαστη δραστηριότητα, που σε νεότερους μπορεί και να φαντάζουν ως «παραμύθια».  Μα οι στιγμές αυτές είναι τόσο κοντά μας χρονικά και τόσο ολοζώντανες στη μνήμη των μεγαλύτερων. Ειδική αναφορά και στη ζωή των γυναικών, που πάντα σιωπηλή, αλλά με κρυφή και ήρεμη δύναμη η συμβολή τους.
     Εμφανής, εμφανέστατη και διαρκής η αγωνία του συγγραφέα για τις Αξίες, τα έθιμα και τις συνήθειες που έχουν χαλαρώσει ή χαθεί και για άλλες που συνεχίζουν να χάνονται στις μέρες μας, η μία μετά την άλλη. Εκφράζει με πόνο τα κενά δημιουργεί ο σύγχρονος πολιτισμός και ο επίσης σύγχρονος τρόπος ζωής, χρησιμοποιώντας για μότο στίχους του Κωστή Παλαμά, στην αρχή του δευτέρου μέρους του βιβλίου του:

«Χρωστάμε σ’ όσους ήρθαν,

πέρασαν, θα ’ρθούνε, θα περάσουν.

Κριτές θα μας δικάσουν

οι αγέννητοι, οι ΝΕΚΡΟΙ»

     Η αγάπη για τον γενέθλιο τόπο - την πατρική γη του συγγραφέα, το Ανώγειο Πρεβέζης, Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Ζηρού (Φιλιππιάδας), όπλισαν την πένα του να γράψει αυτό το βιβλίο. Την «πιάνεις» την «ακουμπάς», σε «ταρακουνάει» αυτή η πατριδολατρία και αποτυπώνεται ανάγλυφα στις σελίδες του βιβλίου και με την παράθεση ιστορικών φωτογραφιών, χειρογράφων και χαρτών. Μια ατόφια παρακαταθήκη!
     Στο δεύτερο κεφάλαιο του έργου του ο συγγραφέας, αναφέρεται στις ρίζες που συνδέουν του Αθαμάνες με τον βασιλιά Αθάμα και στους Ρεντζαίους του Ορχομενού του Βοιωτίας. Κλείνει δε, το 272 σελίδων βιβλίο του, παραθέτοντας την πολύ πλούσια βιβλιογραφία και τις πηγές στις οποίες ανέτρεξε για τη συγγραφή του, κάτι που μαρτυρεί την πολυετή και επισταμένη έρευνα και την ανυπολόγιστη αφιέρωση χρόνου.
     Είναι και κάτι ακόμα, που θεωρώ απαραίτητο να ειπωθεί σ’ αυτή την σύντομη βιβλιοπαρουσίαση, και μάλιστα σε δεύτερο πρόσωπο, αγαπητέ Ευθύμιε: Το βιβλίο σου, «ΑΝΩΓΕΙΟ η αετοφωλιά του Ξηροβουνίου», έχει εξαντληθεί. Για να το προσφέρεις/αφιερώσεις στην ελαχιστότατα μου, φωτοτύπησες το τελευταίο αντίτυπο που έχεις και μου το παρέδωσες επιμελώς βιβλιοδετημένο! Η κίνησή σου και η χειρονομία σου αυτή καταδεικνύουν την εκτίμησή σου και το σεβασμό σου στο άτομό μου, αισθήματα για τα οποία Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ, βεβαιώνοντάς σε ότι είναι ΑΜΟΙΒΑΙΑ! Και, ναι! Με το βιβλίο σου αυτό, μου μίλησες με τον πιο όμορφο τρόπο για ό,τι κι εγώ αγαπάω!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 10.9.2024

(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ).

Η καφετζού (σατιρικό ποίημα)

                         Κουτσομπολιά της γειτονιάς τρέχει για να μαθαίνει,
                         πρέπει για τους «πελάτες» της να είναι «διαβασμένη»!

                         Φωνάζει την «πραμάτεια» της: «Όλα εγώ τα βρίσκω!

                         Όλα τα λέει ο καφές, την τύχη σας θ’ αγγίξω»!
                         Και τρέχουνε οι αφελείς να δούνε στο φλιτζάνι
                         το τι τους γράφει η ζωή, τι λέει το «κοράνι».
                         Θέλει να δείχνει πειστική πάντοτε στις «δουλειές» της,
                         μα το δικό της ριζικό δεν βλέπει στον καφέ της!
                         Κι αν δεν μπορείς την τύχη σου εσύ να την κοιτάξεις,
                         γιατί σε άλλη καφετζού δεν πας να στη «διαβάσει»;
-------------------------------------
Εικόνα θέματος: Η αξέχαστη Γεωργία Βασιλειάδου στο ρόλο της «καφετζούς», από την ομώνυμη Ελληνική ταινία. Πηγή: https://netakias.com/2021/07/23/to-proto-kafemanteio-tis-athinas-einai-gegonos-ti-ypiresies-prosferei-vinteo/
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 9.9.2024

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.htm

Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης «ΟΡΦΕΑΣ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ» στη Σερβία: Μια πνευματική πανδαισία! (Κείμενο, φωτογραφίες, βίντεο)

       

Σαν σύντομη εισαγωγή…

     Αν κι έχει πολύ προβληθεί, συνεχίζει και θα συνεχίσει να προβάλλεται το θέμα - ξεχωριστή εμπειρία και της Ελληνικής τετραμελούς ομάδας στο 13^ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης «Ορφέας του Δούναβη» στη Σερβία, θεωρώ «αναγκαία» μια λεπτομερέστερη καταγραφή της σπουδαίας τριήμερης αυτής πολιτιστικής εκδήλωσης (23-25 Αυγούστου 2024), από το «Α» ως το «Ω», είτε ως αφορμή ανάμνησης, είτε ως παρακαταθήκη. Και τούτο, γιατί η αναφορά-καταγραφή αυτή σαν πρωταρχικό σκοπό έχει να ευχαριστήσει και να εκφράσει την ευγνωμοσύνη μας στην πολυβραβευμένη ποιήτρια της Σερβίας - Πρόεδρο της Λέσχης Βιβλιόφιλων της πόλης Κόστολακ «Majdan» - υπεύθυνη του Φεaστιβάλ «Ορφέας του Δούναβη» - φίλη της Ελλάδος και των Καλαβρύτων και προσωπική μας αδελφική φίλη τη, Slavica Pejovic, σε όλους όσους μας υποδέχθηκαν με πολλή αγάπη, όλη τη Σερβία και στους νέους φίλους ποιητές που συναντήσαμε και γνωριστήκαμε εκεί.
     Η παρούσα «καταγραφή»  είναι κάπως μακροσκελής-επτά σελίδες «Α4» (δεν μπορούσε να «πιεστεί» περισσότερο), με επιπλέον μεγάλο αριθμό φωτογραφιών και βίντεο, απαραίτητα για την πληρέστερη ενημέρωση των αναγνωστών του αφιερώματος.

*** 

     Όλα ξεκίνησαν από τότε που γνώρισα έναν υπέροχο άνθρωπο: Την καταξιωμένη και πολυβραβευμένη ποιήτρια και σκηνοθέτιδα Παρασκευή (Βούλα) Μέμου. Την γνώρισα στο χωριό της, στο Σκεπαστό Καλαβρύτων, σε μια πολιτιστική εκδήλωση που παρευρέθηκα με τη σύζυγό μου, τον Αύγουστο του 2017. Η γνωριμία μας έγινε φιλία και η φιλία αδελφική φιλία, φυσικά και πνευματική συνοδοιπορία. Οι σχέσεις μας αυτές με την Βούλα, μας έφεραν κοντά σ’ έναν ακόμα υπέροχο άνθρωπο, την επίσης καταξιωμένη και πολυβραβευμένη ποιήτρια Slavica Pejovic, από τη Σερβία. Στο Σκεπαστό έγινε γνωριμία μας και με την Slavica Pejovic, τον Μάρτιο του 2023, επίσης σε πολιτιστική εκδήλωση: Στη συνάντηση ποιητών απ’ όλον τον κόσμο στο πανέμορφο αυτό χωριό των Καλαβρύτων! (Για την συνάντηση αυτή δείτε/διαβάστε ΕΔΩ). Όπως και με την Βούλα, έτσι και η φιλία μας με τη Slavica μεγάλωσε κι έγινε αδελφική. Το διαδίκτυο είναι κι αυτό ένα μεγάλο μέσο επικοινωνίας σήμερα και η σωστή χρήση του έχει κι αυτά τα θαυμαστά αποτελέσματα.
     Η κοινή και αδελφική πλέον φίλη μας, μας προσκάλεσε με την Βούλα κι έναν ακόμα εξαιρετικό φίλο μας, τον Πάνο Κούρβα, επίσης καταξιωμένο ποιητή, στην Διεθνή Συνάντηση Ποιητών, που διοργανώνεται με πολύ μεγάλη επιτυχία και για 13^η χρονιά στη Σερβία, με την ονομασία «Ορφέας του Δούναβη»! Πολύ μεγάλη η τιμή, πολύ μεγάλη και η χαρά και τα όποια εμπόδια που προέκυπταν, έπρεπε να ξεπεραστούν. Σε συνεχή επικοινωνία με την Βούλα και τον Πάνο συναντηθήκαμε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», μαζί και η σύζυγός μου Ελένη Γάλλιου, η οποία συνόδευσε τιμητικά και με πολλή αγάπη κι εμένα και όλη την ομάδα.

Η πρόσκληση

     Νοιώσαμε ιδιαίτερη τιμή και για την υποδοχή μας στο αεροδρόμιο του Βελιγραδίου, από την ίδια την Slavica Pejovic, η οποία κατοικεί στην πόλη Ποζάρεβακ, κάπου εκατό χιλιόμετρα μακριά και ήρθε ως εκεί. Ξεφωνητά ενθουσιασμού, σφιχταγκαλιάσματα, φιλοφρονήσεις, ασπασμοί με το που συναντηθήκαμε στην αίθουσα του αεροδρομίου, μέχρι που άλλοι ταξιδιώτες σταμάτησαν να «δουν τί γίνεται»!

Υποδοχή στο αεροδρόμιο του Βελιγραδίου!

     Η διαδρομή μας ως το Ποζάρεβακ ήταν με συνεχή κουβέντα και έκδηλα συναισθήματα, αγνοώντας τη ζέστη του μεσημεριού και τις συνεχείς καθυστερήσεις λόγω μεγάλης κίνησης στο δρόμο. Η Slavica μας οδήγησε στο ξενοδοχείο που η ίδια είχε φροντίσει για την διαμονή μας και λίγες ώρες αργότερα - κοντά στο δειλινό, βρεθήκαμε στον ανοιχτό χώρο των εκδηλώσεων της πρώτης ημέρας, στην πόλη Κόστολακ.
     Φανταστική η έναρξη εκεί του τριημέρου φεστιβάλ, με παραδοσιακά σέρβικα τραγούδια και χορούς, από μικρούς και μεγαλύτερους χορευτές με εθνικές ενδυμασίες και άψογο συγχρονισμό. 

Παιδικό χορευτικό

(Για να "μεγαλώσει" το βίντεο, κάντε διπλό "κλικ" επάνω σ' αυτό)

Ακολούθησαν καλωσορίσματα και χαιρετισμοί εκπροσώπων φορέων και συλλόγων και μια σύντομη ομιλία της διοργανώτριας προέδρου Slavica Pejovic. Τον λόγο πήραν οι απαγγελίες ποιημάτων από διάφορες χώρες του πλανήτη, με μεγαλύτερη συμμετοχή της Σερβίας και όλης της Ευρώπης. Προσωπική μου, πρώτη απαγγελία, από τις έντεκα στο τριήμερο φεστιβάλ, ήταν ένα ποίημα που γράφηκε το τελευταίο χρονικό διάστημα, ειδικά για τη συνάντηση αυτή και το οποίο παραθέτω και εδώ:
 

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΑ-ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΟΙ

 
                                     Ένας θεός, ο ίδιος θεός.
                                     Ίδια πίστη. Η Ορθόδοξη.
                                     Ιστορία λαμπρή.
                                     Παραδόσεις αδελφές.
                                     Μία αυλή.
                                     Ίδια γειτονιά.
                                     Ποτέ εχθροί.
                                     Για την Ελευθερία,
                                     αγώνες μεγάλοι.
                                     Αίμα ποταμοί.
                                     Τόπος φωτιάς το Ποζάρεβακ, η Σερβία.
                                     Τόπος φωτιάς τα Καλάβρυτα, η Ελλάδα.
                                     Κολοκοτρωναίοι και Καραγιώργηδες σμίγουν.
                                     Έλληνες και Σέρβοι
                                     μυήθηκαν Φιλική Εταιρία. Μαζί.
                                     Και πάντα κάποιος Μαρίνος Ριτσούδης
                                     και κάποιος Γκόραν Μπέργκοβιτς
                                     να στέλνουν ηχηρά μηνύματα Ελευθερίας.
                                     Ελλάδα και Σερβία, βίοι παράλληλοι.
                                     Έλληνες και Σέρβοι ποιητές,
                                     χέρι με χέρι
                                     με τους ποιητές όλου του κόσμου
                                     ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ!
 
     Ακολούθησε συνεστίαση των συμμετεχόντων σε μεγάλο εστιατόριο της πόλης Ποζάρεβακ, με πολύ κέφι. Νέες απαγγελίες και  γνωριμίες εκεί, νέοι φίλοι και με τέτοια οικειότητα, λες και γνωριζόμαστε χρόνια!

     Την επόμενη μέρα το πρωί, Σάββατο, 24 Αυγούστου, το φεστιβάλ συνεχίστηκε με κάθε επισημότητα σε μεγάλο Πολιτιστικό Κέντρο της πόλης Κόστολακ, παρουσία του τοπικού δημάρχου, ο οποίος μετά τον σύντομο καλωσόρισμα και χαιρετισμό του στους προσκεκλημένους ποιητές, απένειμε σε καθέναν το βραβείο του, μαζί με αναμνηστικό αγαλματίδιο.

Απονομή τίτλου και αναμνηστικού αγαλματιδίου από τον δήμαρχο Κοστάλακ 

Παρασκευή (Βούλα) Μέμου και Πάνος Κούρβας, μετά από απαγγελία τους

                                        

Αναμνηστικό αγαλματίδιο, με επιγραφή στη βάση του

     Η φιλοξενία μας Αβραμιαία το μεσημέρι, σε μεγάλο εστιατόριο στις όχθες του Δούναβη. Εκεί, εκτός από τα πλούσια και πολύ νόστιμα εδέσματα, στα οποία κυριαρχούσε το ψάρι από τον Δούναβη, όλη την Ελληνική αποστολή μας εξέπληξε και μας γέμισε νοσταλγίες μια μικρή λεπτομέρεια: Το ψωμί, που όχι μόνο θύμιζε, αλλά είχε και την ίδια ακριβώς γεύση με την παραδοσιακή «κουλούρα», ιδιαίτερα γνωστή και νοσταλγική σε όσους μεγαλώσαμε σε χωριά, που την έψηναν οι γιαγιές και οι μανάδες μας στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο, κάθε φορά που ζύμωναν και την τρώγαμε ζεστή-καυτή(!) με σπιτικό τυρί, πολύ πριν βγουν τα ταψιά με το ψωμί!

Η νοσταλγική μας, πεντανόστιμη και απολαυστική "κουλούρα"!

     Όπως και κάθε συνεστίαση των ποιητών στη Σερβία, έτσι και εδώ πλαισιωνόταν από απαγγελίες και τραγούδια. Ακολούθησαν μέχρι αργά το απόγευμα νέες απαγγελίες σε μεγάλη αίθουσα του εστιατορίου, ειδικά διαμορφωμένη. Ενδιάμεσα παρεμβάλλονταν σέρβικα τραγούδια από νεαρή τραγουδίστρια με σμιλεμένη φωνή, χωρίς μουσικά όργανα, αλλά με πολύ μεγάλη επιτυχία!

                                                 "Μουσικό διάλειμμα" ενδιάμεσα των απαγγελιών του φεστιβάλ!

                                                         (Για να "μεγαλώσει" το βίντεο, κάντε διπλό "κλικ" επάνω)

Η Ελληνική ομάδα στο Δούναβη

Φροντισμένος κήπος στο Ποζάρεβακ!

     Εξ ίσου λαμπρή και η τρίτη ημέρα τρό ναό του αγίου Μαξίμου του Ποζάρεβακ. Χοροστάτησε ο μητροπολίτης Ιγνάτιος, ένας πολύ απλός και ταπεινός ιεράρχης. Αρκετοί ψαλμοί της Λειτουργίας ήταν και στα Ελληνικά(!), τόσο από τον ίδιο τον ιεράρχη, όσο και από την χορωδία των ιεροψαλτών, που συμμετείχαν και γυναίκες με σμιλεμένες φωνές. Εδώ πραγματικά θαυμάσαμε και τον στολισμό και το κέντημα που είχε το πρόσφορο, ένα πραγματικά έργο τέχνης! 

     Παράλειψη αν δεν αναφερθεί το τελετουργικό», πριν αρχίσει η Θεία Λειτουργία: Όλοι οι εκκλησιαζόμενοι τον υποδέχονται στον αύλειο χώρο, εισέρχεται πρώτος στο ναό, ακολουθούν οι ιερείς και το εκκλησίασμα και κατόπιν αρχίζει η Λειτουργία! Να σημειωθεί ακόμα, ότι ο μητροπολίτης Ιγνάτιος έχει σπουδάσει Θεολογία στην Αθήνα και μιλά άπταιστα τα Ελληνικά, ενώ είναι και καθηγητής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου.

Θεία Λειτουργία στο ναό του αγίου Μαξίμου του Ποζάρεβακ

Πρόσφορο, έργο τέχνης!

     Μετά τη Θεία Λειτουργία, ο δεσπότης Ιγνάτιος παρέθεσε μεγάλη δεξίωση στους ποιητές και στους άλλους εκκλησιαζόμενους, στο πνευματικό κέντρο του ναού. Εκεί σε μια πολύ συγκινητική στιγμή, η εκ Σκεπαστού Καλαβρύτων ποιήτρια Παρασκευή (Βούλα) Μέμου, μιλώντας με θερμά λόγια για την προσωπικότητά του, την ιστορική Ελληνοσερβική φιλία και αναφερόμενη στα μαρτυρικά Καλάβρυτα, απένειμε, τιμής ένεκεν, εκ μέρους της Ελληνικής αποστολής μετάλλιο, με το περιστέρι της ειρήνης στον μητροπολίτη Ιγνάτιο. Δεν παρέλειψε η πολύ αγαπητή Βούλα Μέμου να εκφράσει και τις θερμές της ευχαριστίες στη Σερβία, για την πολύτιμη βοήθειά της στην κατάσβεση των πυρκαγιών στην Ελλάδα στο πρόσφατο παρελθόν.

Δεξίωση του Μητροπολίτη Ιγνάτιου στο Πνευματικό Κέντρο του ναού του αγίου Μαξίμου

Η Slavica Pejovic και η Ελληνική ομάδα, με τον Μητροπολίτη Ιγνάτιο

     Στην αντιφώνησή του ο ταπεινός ιεράρχης ευχαρίστησε την Ελληνική αποστολή και αναφέρθηκε και ο ίδιος στην Ελληνοσερβική φιλία και στα μαρτυρικά Καλάβρυτα. Δείτε το σχετικό βίντεο που έχει αναρτηθεί στο youtube, εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=Mwy3FSnfYLA

     Να υπενθυμιστεί στο σημείο αυτό ότι η Διεθνής Οργάνωση ποιητών «Ποιητές για την Ειρήνη», τίμησε στις 23 Μαρτίου 2023 στην Αθήνα και τρεις μέρες μετά στο Σκεπαστό Καλαβρύτων την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου) και ταυτόχρονα την Εθνική μας Παλιγγενεσία. Στις εκδηλώσεις αυτές συμμετείχε και Σερβική αντιπροσωπεία, επικεφαλής της οποίας είχε τεθεί Slavica Pejovic (βλ. την παραπομπή στην πρώτη παράγραφο του κειμένου).

     Μετά το μεσημέρι της Κυριακής, 25 Αυγούστου 2024, το φεστιβάλ συνεχίστηκε σε μουσικό σχολείο της πόλης, το οποίο έχει μετατραπεί σε μουσείο. Μετά την ξενάγησή μας, συνεχίστηκαν και εκεί οι απαγγελίες ποιημάτων κι αμέσως μετά ακολούθησε περίπατος και ξενάγηση των ποιητών σε ιστορικά κτίρια, αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία στο Ποζάρεβακ. Στη συνέχεια οδηγηθήκαμε σε μεγάλο θέατρο, όπου εκεί μας υποδέχθηκε ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της πόλης Miroljub Manojlović. Ο καθηγητής Miroljub Manojlović, που μιλάει πολύ καλά τα Ελληνικά, αναφέρθηκε και αυτός στην Ελληνοσερβική φιλία και στους Έλληνες που ζουν στο Ποζάρεβακ. Έχει γράψει, μάλιστα, και έχει εκδώσει δύο βιβλία για την ζωή και την ιστορία των Ελλήνων στη Σερβία, στην Ελληνική γλώσσα!
     Αμέσως πριν την απαγγελία του ποιήματός της η Βούλα Μέμου, σε μια εξ ίσου συγκινητική ατμόσφαιρα με αυτή της απονομής του μεταλλίου στον μητροπολίτη Ιγνάτιο, απένειμε μετάλλιο και στον καθηγητή, ο οποίος δήλωσε κατασυγκινημένος, τόσο με τη γλώσσα του σώματος, όσο και στην αντιφώνησή του. Γνώστης και θαυμαστής της Ελληνική γλώσσας, μετάφραζε στα Σέρβικα τα λεγόμενα της Βούλας Μέμου, αποφεύγοντας να μεταφράζει τα όσα έλεγε τιμητικά η Ελληνίδα ποιήτρια για τον ίδιο! Δείτε το σχετικό ερασιτεχνικό βίντεο που έχει αναρτηθεί στο youtube, εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=EbDmVMAzxpI
     Μετάλλια με το περιστέρι της ειρήνης, απενεμήθησαν εμ μέρους της Ελληνικής αποστολής, ακόμα, και στον αντιπρόεδρο της λέσχης Majdan Dragan Radosavljevic και στην καθηγήτρια του πανεπιστημίου και πρόεδρο της Ένωσης ποιητών του Μαυροβουνίου Slavka Klikovac.

Το μετάλλιο που απενεμήθη εκ μέρους της Ελληνικής αποστολής,
με το περιστέρι της ειρήνης και τη λέξη "ειρήνη"

     Μπορείτε να δείτε και την απαγγελία του ποιήματός μου «ελπίδα». Τον χαιρετισμό μου μεταφράζει στα Σέρβικα ο καθηγητής Miroljub Manojlović κι αμέσως μετά την απαγγελία μου, το ποίημα μου απαγγέλλεται και στη Σερβική γλώσσα, από το βιβλίο «ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΔΟΥΝΑΒΗ», στο οποίο έχει συμπεριληφθεί, μαζί με πολλά άλλα (δείτε στο youtube, εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=DvGZoyertP0  

     Όλο το τριήμερο φεστιβάλ ήταν μια πραγματική γιορτή, μια γιορτή με ηχηρά μηνύματα αγάπης, ειρήνης και αδελφοσύνης, μα η λήξη του την Κυριακή το βράδυ είχε έντονο και το στοιχείο του Ελληνικού γλεντιού! Πλούσιο, πολύ πλούσιο το τραπέζι, με όλα τα εδέσματα εξόχως φροντισμένα και με εξαιρετικό σέρβις, πολύ νόστιμα και ευρέως γνωστά και συνηθισμένα και στην Ελληνική κουζίνα! Άφθονα και τα ποτά, έδιναν κι αυτά τη δική τους «παρουσία» στο κέφι! Στο μεγάλο και πολυτελές αυτό εστιατόριο του Ποζάρεβακ, η ποίηση εναλλασσόταν με τη μουσική και το χορό! Πολύ αυθόρμητα τραγουδούσαμε και χορεύαμε όλοι μαζί Σέρβικα, Ελληνικά, Πορτογαλέζικα, Ισπανικά και άλλα τραγούδια! Ίσως αυτόν ήταν και το πλέον ηχηρό και «ζωντανό» μήνυμα αγάπης, ειρήνης και φιλίας των λαών! Δείτε το συρτάκι από το youtube, εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=xaNJKbe4Ixs

     Επιστρέφοντας την Δευτέρα το πρωί (26.8) στο Βελιγράδι για την πτήση προς Αθήνα, η ομάδα μας δεν άφησε ανεκμετάλλευτο το χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας. Έτσι, τον περίπατό μας στην πόλη συνδυάσαμε και με προσκύνημα στον μεγαλοπρεπέστατο ναό του αγίου Σάββα.

Ο μεγαλοπρεπέστατος ιερός ναός του αγίου Σάββα στο Βελιγράδι

 

     Ανάμικτα τα συναισθήματα με την απογείωση του αεροπλάνου: Η νοσταλγία είχε κάνει την «εμφάνισή» της, αλλά οι εμπειρίες και τα βιώματα υπερτερούσαν και θα πρωταγωνιστούν ισόβια και μέσα μας και στις μεταξύ μας συναντήσεις που θα ακολουθήσουν!

     Θα ήταν παράλειψη, αν δεν επισημαίναμε και τις μεγάλες διαστάσεις που έλαβε το 13^ο Φεστιβάλ «Ορφέας του Δούναβη» στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο της φίλης γειτονικής χώρας, χώρια οι πολλές εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες αναφορές που γίνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης! Παράλειψη θα ήταν ακόμα, αν δεν αναφέραμε ότι οι αξέχαστες συνεστιάσεις και οι μετακινήσεις των προσκεκλημένων, ήταν χορηγία του οικείου Δήμου. 

Σελίδα έντυπης εφημερίδας Σερβικού Τύπου (φωτογραφία Slavica Pejovic)

                                                           

     Ίσως είναι εύλογη η απορία, πώς γινόταν/γίνεται κατανοητή η ποίηση, αφού κάθε ποιητής απήγγειλε στη γλώσσα του. Η κίνηση, η «γλώσσα του σώματος», οι εκφράσεις του προσώπου, ο τόνος της φωνής, μπορεί και να λύνουν την απορία. Πολλοί, μάλιστα. υποστηρίζουν ότι «η ποίηση είναι κοινή γλώσσα σε όλους του λαούς». Άλλωστε, το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης «ΟΡΦΕΑΣ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ» είχε ως θέμα του την αγάπη, την αδελφοσύνη και την ειρήνη των λαών!
     Ευχαριστούμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας, Slavica Pejovic, ευχαριστούμε «Ορφέα του Δούναβη», ευχαριστούμε «Majdan», ευχαριστούμε Σερβία, ευχαριστούμε νέοι καλοί κι αγαπημένοι φίλοι μας, όλοι ΑΝΘΡΩΠΟΙ πάνω απ’ όλα με κεφαλαία γράμματα που σας γνωρίσαμε εκεί! Πραγματικά, κοινωνήσαμε το Φεστιβάλ σας!  Και βέβαια, τιμή ιδιαίτερη για όλους μας, που πολλά ποιήματά μας έχουν μεταφραστεί και συμπεριλαμβάνονται στην έντυπη-πολυτελή έκδοση, με τίτλο «ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΔΟΥΝΑΒΗ» και απαγγέλλονταν και στα Σέρβικα μετά τις δικές μας απαγγελίες!

Το βιβλίο "ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΔΟΥΝΑΒΗ"

     Ευχή όλων μας να ξανασυναντηθούμε!
 

Εκ μέρους της Ελληνικής αποστολής:

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 2.9.2024

(Σύντομο βιογραφικό δείτε ΕΔΩ)