Τι ήταν η «Δαμόκλειος σπάθη»;

          Λέγεται ότι ο Δαμοκλής ή Δαμόκλης ήταν ένας δουλοπρεπής αυλοκόλακας του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου. Σύμφωνα με μια μάλλον φανταστική ιστορία, κάποια στιγμή ο Διονύσιος ρώτησε τον Δαμοκλή αν ήθελε να πάρει τη θέση του, όμως, για μία μέρα μόνο και να απολαμβάνει τα προνόμια της εξουσίας. Ο Δαμοκλής δέχθηκε πρόθυμα και αφού φόρεσε την στολή του τυράννου, οδηγήθηκε στην τραπεζαρία να απολαύσει το βασιλικό γεύμα. Καθώς έτρωγε, παρατήρησε έντρομος ότι πάνω από το κεφάλι του κρεμόταν ένα μεγάλο σπαθί, που το συγκρατούσαν μόνο λίγες τρίχες αλόγου, οι οποίες ανά πάσα στιγμή θα μπορούσαν να κοπούν και το βαρύ σπαθί να πέσει στο λαιμό του. Εκφράζοντας την απορία του στον τύραννο, πήρε την απάντηση: «Το σπαθί εγώ το κρέμασα εκεί, για να μου θυμίζει να παίρνω τις σωστές αποφάσεις για το λαό και σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκεται η ζωή μου καθημερινά. Με την απάντηση αυτή ο Δαμοκλής πανικοβλήθηκε και συνειδητοποίησε πόσο διαφορετική είναι η ζωή ενός άρχοντα και πόσες ευθύνες έχει, σε σχέση με έναν απλοϊκό άνθρωπο. Αμέσως τότε παρέδωσε τον βασιλικό μανδύα στο Διονύσιο, αδιαφορώντας για τα μεγαλεία και τις τιμές και επέστρεψε στην προηγούμενη θέση του, χωρίς να μπορέσει να απολαύσει τη βασιλική ζωή ούτε για μια μέρα! Η φράση και το παράδειγμα/πάθημα του Δαμοκλή διδάσκουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν για όσους παίρνουν παράτολμες και πάνω από τις δυνάμεις τους αποφάσεις, ζηλεύοντας/ονειρευόμενοι «μεγάλη ζωή», χωρίς να έχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις και προσόντα.

------------------------------------------

Σημειώσεις:

1: Η ανάρτηση αυτή είναι «δείγμα» - «προάγγελος» εκτενούς εργασίας που θα δημοσιευτεί σύντομα στο ιστολόγιό μου.

2: Η εικόνα της ανάρτησης, από το προσωπικό μου αρχείο, είναι από τη Σικελία. Η στοά-σπήλαιο έχει σχήμα «αυτιού» και ονομάζεται «αυτί του Διονυσίου». Λέγεται πως εδώ ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος «έστηνε αυτί» ν' ακούσει τι "συνωμοτούσαν" οι κατάδικοι που εργάζονταν καταναγκαστικά και ανάλογα τους... περιποιόταν! Οι περισσότεροι κατάδικοι ήταν Αθηναίοι αιχμάλωτοι στρατιώτες του Αλκιβιάδη, ηττημένοι στον πόλεμο με τις Συρακούσες.

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 13.2.2023

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html