Η έννοια και η αξία της Παιδείας στην Ελευθερία: Λίγες σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο «ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ, Αγώνες και αγωνίες του για την απελευθέρωση της Ελλάδας», του κ. Νίκου Δ. Βαρμάζη, Εκδόσεις «ΓΡΑΦΗΜΑ»

     Ένα σχόλιο της καθηγήτριας Αγάθης  Βαρμάζη, σε σελίδα του χωριού μου στο facebook, ήταν η ευλογημένη ευκαιρία να γνωριστούμε με την εκπαιδευτικό και ν’ αναπτυχθεί μια ειλικρινής και αμοιβαία διαδικτυακή φιλική σχέση μεταξύ μας, η οποία αναμφισβήτητα κάποια στιγμή θα λάβει και «δια ζώσης» μορφή! Η πολύ αγαπητή μου, πλέον, Αγάθη, με τιμά ιδιαίτερα και έμπρακτα με την αποστολή ενός σπουδαίου και περισπούδαστου βιβλίου του αδελφού της Νίκου Βαρμάζη, Φιλολόγου, Εκπαιδευτικού Β/βάθμιας Εκπαίδευσης, Σχολικού Συμβούλου και Καθηγητού στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ, Αγώνες και αγωνίες του για την απελευθέρωση της Ελλάδας», με την «υποσημείωση»-μέρος του τίτλου «Από τη Γαλλική Επανάσταση ως τη δολοφονία του Καποδίστρια» και οι ευχαριστίες που εκφράζω στη φίλη Αγάθη είναι ειλικρινείς, μεγάλες και εγκάρδιες!
     Αν και δεν ήταν στις πρώτες προτεραιότητές μου να το διαβάσω, το ξεφύλλισμα με παρέσυρε και ορισμένες άλλες ενασχολήσεις μου πήραν προσωρινή αναβολή. Κάποιες προσωπικές σκέψεις που ξεπηδούσαν, όσο η ανάγνωσή του προχωρούσε, νοιώθω την ανάγκη να τις εξωτερικεύσω με βήμα το προσωπικό μου ιστολόγιο.
     Κατ’ αρχήν, θαυμάζω τον τρόπο που ο μελετητής του Έργου του Αδαμάντιου Κοραή, καθηγητής και συγγραφέας κ. Βαρμάζης, με την έκδοσή του αυτή συνεορτάζει με όλον τον Ελληνισμό τα διακοσάχρονα της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Όπως και ο ίδιος τονίζει στον πρόλογό του, «το βιβλίο είναι συνεισφορά στην επέτειο για τα 200 χρόνια από την έκρηξη της Επανάστασης των Ελλήνων κατά των Οθωμανών».
     Από τις μεγαλύτερες διακηρύξεις του Αδαμάντιου Κοραή, ήταν η παιδεία για την απόκτηση και τη διατήρηση της ελευθερίας, η οποία στα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε μοιραία εξασθενήσει και στις περισσότερες των περιπτώσεων είχε εκλείψει. Tης ίδιας αξίας και σήμερα τα «σαλπίσματά» του και εύκολα μπορούμε ν’ αναρωτηθούμε: Πόσο «ελεύθεροι» μπορούμε να νοιώθουμε από το σύγχρονο τρόπο ζωής, από το σύγχρονο τρόπο δουλείας που μας επιβάλλεται άνευ όπλων; Πόσο ελεύθεροι μπορούμε να νοιώθουμε από τον καταναλωτισμό, την τηλεόραση, το διαδίκτυο και πολλά ακόμα;…
     Δεν είναι λίγες οι φορές που διαπιστώνουμε πόσο μακριά απέχει η παιδεία από το μορφωτικό επίπεδο, που το τελευταίο όλο και περισσότερο κατακτούμε. Και πόσες φορές ακόμα συνειδητοποιούμε, πως και οι πολύ κοντινοί πρόγονοί μας δεν είχαν ιδιαίτερη (ή και καθόλου) μόρφωση, είχαν όμως παιδεία και ήξεραν να κρατάνε γερά το τιμόνι της ζωής σε καιρούς δίσεκτους. Μήπως η φιλαυτία και μόνο αυτή μάς απομακρύνει από το «εμείς» του Στρατηγού Μακρυγιάννη;
     Υπ’ αριθμόν «ένα» θεμέλιο της ύπαρξής μας και η γλώσσα μας, η πλουσιότερη γλώσσα του κόσμου, η γλώσσα των μακρινών και κοντινών προγόνων μας, που «ελαφρά τη καρδία» σήμερα ολίγον κατ’ ολίγον την παραγκωνίζουμε, υιοθετώντας  «μοντέρνους» τρόπους επικοινωνίας, όπως τα «γκρίκλις», ως και πολλούς ξενικούς όρους, π.χ. το πασίγνωστο «lockdown» που μας έχει προκύψει τελευταία.
     Μια άλλη σκέψη που συχνά-μόνιμα με απασχολεί, είναι τί είδους πρότυπα προβάλλονται σήμερα στις νεότερες γενιές από τα ΜΜΕ και δη από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Το πολύ ανησυχητικό, όμως, δεν είναι τί προβάλλεται, αλλά τί ζητείται να προβληθεί. Σε ρόλο «καταστήματος» πολλές φορές η τηλεόραση και ως «κατάστημα» διακινεί ό,τι ζητείται από τους πελάτες. Βλέπουμε, έτσι, εκπομπές υψηλού πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου, απλά να μένουν στα «αζήτητα». Αντίθετα, άλλες εκπομπές με αμφιλεγόμενο επίπεδο, σημειώνουν μεγάλα ποσοστά τηλεθέασης.
     Ένας άλλος προβληματισμός που ξεπηδά μέσα από τις σελίδες του βιβλίου και με αφορμή τη στάση των ευνοημένων τους τουρκοκρατίας, των γνωστών κοτζαμπάσηδων, το πρώτο χρονικό διάστημα μετά την Απελευθέρωση, όταν ένοιωθαν ότι έχαναν τα «κεκτημένα» τους, είναι και τούτος: Πόσοι από τους σύγχρονους Έλληνες που «ακολουθούν» ένα πολιτικό κόμμα, το ακολουθούν για τα πιστεύω του και τις διακηρύξεις του; Μήπως οι λόγοι σε ορισμένες περιπτώσεις είναι κάπως διαφορετικοί, γιατί εκεί έχουν τις «γνωριμίες» τους και τις διασυνδέσεις τους, άρα κάπου εκεί βρίσκονται και τα συμφέροντά τους; 
     Ειδικοί υποστηρίζουν ότι η χαλάρωση από τις παραδοσιακές μας Αξίες έφερε και την οικονομική κρίση, ένα ακόμα είδος σύγχρονης δουλείας, που αόπλως μας επιβάλλεται. Όχι απλά ανοιχτές, αλλά ολάνοιχτες κερκόπορτες όλα αυτά, με αποτέλεσμα να συνειδητοποιούμε ότι Αξίες που κρατήθηκαν από τους προγόνους μας αλώβητες 400 χρόνια τουρκοκρατίας, απεμπολούνται σε καιρούς ευημερίας και μάλιστα σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα!
     Εν κατακλείδι του παρόντος σύντομου κειμένου και όχι εν κατακλείδι των σκέψεων που προκύπτουν διαβάζοντας το συγκεκριμένο βιβλίο (στις σκέψεις δεν μπορεί να υπάρχει κατακλείς), «για τη διαφύλαξη των αγαθών απαιτούνται άλλου είδους αρετές» και καλά θα κάνουμε να μας απασχολήσει όλους το ερώτημα του Δασκάλου του Γένους Αδαμάντιου Κοραή: «Τί συμφέρει κατά το παρόν να κάμωμεν;». Και πρέπει να μας απασχολήσει αυτό για δύο πρωτεύοντες λόγους: Ο πρώτος για τις παραδοσιακές μας Αξίες, που βλέπουμε ολοένα να εκφυλίζονται. Ο δεύτερος θα έλεγα ότι έχει δύο σκέλη: Το ένα για τη διαχείριση των δοκιμασιών της πανδημίας που προσδοκούμε σύντομα να μας απαλλάξει της παρουσίας της και το άλλο, στενής συγγένειας με αυτό, για την διαχείριση των δοκιμασιών της οικονομικής κρίσης που «τρέχει» και από την οποία δεν θα απελευθερωθούμε πολύ εύκολα.
     Ευχαριστώ τον καθηγητή κ. Νίκο Δ. Βαρμάζη, που με το πολύ αξιόλογο βιβλίο του με ώθησε να εξωτερικεύσω σκέψεις που πάντα με απασχολούν. Ιδιαιτέρως ευχαριστώ τη φίλη Αγάθη Βαρμάζη, που από την αρχή της γνωριμίας μας διέγνωσε τις ευαισθησίες και ανησυχίες μου και μού έστειλε το συγκεκριμένο βιβλίο, με ιδιόχειρη αφιέρωσή της. Την ευχαριστώ ακόμα περισσότερο, που μέσα από τη γνωριμία μας γνωρίζει και το χωριό μου, για το οποίο εκφράζει μεγάλο θαυμασμό! 
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 20.5.2021

https://nikolpapak.blogspot.com/2017/05/blog-post_22.html