Καλλιγραφία: Το πάλαι ποτέ μάθημα στα σχολεία

Καλλιτεχνικά γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου και αριθμοί
Εικόνα: Διαδίκτυο

     Πολύ πριν καταργηθούν το πολυτονικό σύστημα, βασικοί κανόνες γραμματικής και πολλά ακόμα που σταδιακά περιθωριοποιήθηκαν ως «περιττά» ή «άχρηστα» στα σχολεία, είχε προηγηθεί η κατάργηση του μαθήματος της καλλιγραφίας. Το χειρόγραφο έπαψε να είναι έργο τέχνης και έγινε απλά μέθοδος μετάδοσης πληροφοριών. Η καλλιγραφία ήταν ένα ειδικό μάθημα, στο οποίο ο μαθητής με τη βοήθεια του δασκάλου του στο δημοτικό σχολείο μάθαινε να γράφει σε ειδικό τετράδιο τα γράμματα ομοιόμορφα και με καλλιτεχνικό τρόπο. Τα απαραίτητα μέσα για το μάθημα αυτό, ήταν, εκτός από το τετράδιο, ο κοντυλοφόρος, το μελάνι σε μελανοδοχείο και η πένα. Αργότερα, με την ευρεία κυκλοφορία του στιλού, το μάθημα συνεχίστηκε με την νέα αυτή "τεχνολογία", αλλά είχε αρχίσει να χαλαρώνει. Ειδικά σήμερα, που το πληκτρολόγιο του υπολογιστή έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό και το χειρόγραφο, ίσως η καλλιγραφία να είναι κάτι τελείως άγνωστο στους περισσότερους.
     Ο καλός τρόπος γραφής είναι προσόν και καθρέφτης του μαθητή και κατά τη γνώμη των ειδικών τού δίνει πολύ σημαντικές δεξιότητες, δυναμική και εφόδια για τη ζωή. Τον βοηθάει ν' αποκτήσει αυτοπεποίθηση, τόσο ως μαθητής, όσο και ως πολίτης. Ποιός δεν θυμάται τους δασκάλους μας και τους καθηγητές μας, που και στο παρελθόν και σήμερα πάντα τόνιζαν και τονίζουν ότι η καλή εικόνα ενός γραπτού βαθμολογείται καλύτερα, ακόμα κι αν έχει ορθογραφικά λάθη ή λάθη στη σύνταξη. Μήπως δεν γίνεται το ίδιο και στην αξιολόγηση διαγωνισμού, π.χ. προσλήψεων; Κατά τους ειδικούς, επίσης, η καλλιγραφία, ή έστω η καλή γραφή, ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που ευθύνονται για την κατανόηση, τη μνήμη, τη σκέψη, τη νοημοσύνη, τη φαντασία.
     Ο τελευταίος καλλιτέχνης γραφής που συνάντησα στη ζωή μου, ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος, ο αείμνηστος Αναστάσιος Παναγόπουλος, από τις Σειρές Καλαβρύτων. Για του λόγου το αληθές παραθέτω αντίγραφο επιστολής του προς τη μεγάλη μου κόρη, το 2001, τότε μαθήτρια δημοτικού.

Χειρόγραφη επιστολή του αείμνηστου πρώτου δασκάλου μου,
του Αναστάσιου Παναγόπουλου

     Αξιοθαύμαστη, πραγματικά, καλλιτεχνική γραφή, τέλος, συναντάμε συχνά σε βυζαντινά χειρόγραφα, π.χ., Ευαγγέλια και άλλα εκκλησιαστικά βιβλία, που εκτίθενται σε προθήκες μουσείων μοναστηριών.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 12.9.2022

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html