Βραδινές και νυχτερινές προλήψεις

     Είτε είμαστε προληπτικοί, είτε όχι, κάποιες φορές που ακούμε ότι επιδρούν υπερφυσικές δυνάμεις, λίγο-πολύ επηρεαζόμαστε. Ειδικά, όμως, όταν οι αναφορές γίνονται για νυχτερινές ώρες ή για απόκρημνα και απομακρυσμένα μέρη, που από μόνα τους προκαλούν δέος, τότε η αδρεναλίνη… υπερχειλίζει!

     Παρ’ όλο που πολλοί «φτύνουν τον κόρφο τους», ως έναν από τους τρόπους εξορκισμού του κακού, ίσως η φαντασία να παρουσιάζεται ως πραγματικότητα. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι η δημιουργία φόβητρων έχει σκοπό να αποτρέψει τα παιδιά, ειδικά τα παιδιά, από την έκθεση σε κινδύνους. Ποιος μπορεί, π.χ., να ξεχάσει  το «μπαμπούλα» ή το «δράκο» που κρύβεται στο (απόκρημνο) ρέμα! Και ποιος μπορεί  να ξεχάσει την απαγόρευση της εξόδου από το σπίτι μετά το βραδινό λούσιμο, επειδή τότε ο «οξαποδώ»... καραδοκεί! Ίσως το θέμα να μην είναι ότι «καραδοκεί» ο οξαποδώ, καραδοκεί όμως το κρυολόγημα, που μετά το μπάνιο είναι πολύ πιθανό. Αλλά και ο κάθε «κακός λύκος» δεν απέχει πολύ, ως φόβητρο, που θα «παρουσιαστεί» να «τιμωρήσει» τα άτακτα παιδιά!

     Χρονική περίοδος που προκαλεί δέος, λοιπόν, η νύχτα κι ας θυμηθούμε ορισμένες από τις προλήψεις της:

-  Δεν βγαίνουμε μετά το βραδινό λούσιμο από το σπίτι, για να μην εκτεθούμε στον «οξαποδώ».
-  Αν το βράδυ μετρήσουμε αστέρια στον ουρανό, θα βγάλουμε μπαρνταβίτσες (μυρμηγκιές) στα χέρια.

-  Δεν αφήνουμε τα ρούχα του μωρού και της λεχώνας πριν σαραντίσουν έξω, μετά τη δύση του ηλίου. Αυστηρός είναι και ο «νόμος» που απαγορεύει και στην ίδια τη λεχώνα να βγει από το σπίτι, ειδικά «περασμένη ώρα». Αν επιτακτικές ανάγκες, όμως, το επιβάλλουν, πρέπει οπωσδήποτε  να έχει μαζί της φυλαχτό.

-  Μετά τη δύση του ηλίου και μέχρι την ανατολή του την άλλη μέρα το πρωί, επίσης:

    α. Δεν πετάμε τη στάχτη από το τζάκι, για να μη φεύγει «φεύγει ο πλούτος από το σπίτι».

    β. Δεν τινάζουμε το τραπεζομάντηλο μετά το βραδινό φαγητό, για τον ίδιο λόγο .

    γ. Δεν πρέπει να βγουν αυγά από το σπίτι και να τα «δουν» τ’ αστέρια, επίσης για τον ίδιο λόγο.

     δ. Για τον ίδιο λόγο, ακόμα, η νοικοκυρά δεν δίνει/δεν δανείζει προζύμι σε άλλο σπίτι.

-  Αποφεύγουμε αν περνάμε από μέρη που «κρατάνε», ειδικά τη νύχτα. Αν αυτό δεν μπορεί ν’ αποφευχθεί, τότε πρέπει απαραίτητα να έχουμε μαζί μας φυλαχτό ή έστω λίγο ψωμί ή λιβάνι και να κάνουμε συνεχώς το σταυρό μας. Αν σε μέρος που «κρατάει» ακούσουμε φωνή ή, πολύ περισσότερο κάποιον να μας καλεί με τ' όνομά μας, να μην γυρίσουμε προς το μέρος του και προ πάντων να μην απαντήσουμε, γιατί μπορεί να μας πάρει τη φωνή (να μουγγαθούμε). («Κρατάει» ή «κρατεί»: σημείο-περιοχή όπου κατά το παρελθόν έχει συμβεί κάτι δυσάρεστο σε άλλους. Συνήθως «κρατάνε» τα σημεία όπου έχει προηγηθεί κάποιο κακό, π.χ. φόνος, θανατηφόρο ατύχημα, αυτοκτονία, κλπ). 

-  Δεν πρέπει να κοιτάζονται στον καθρέφτη, ειδικά τα παιδιά, για να μην... πεθάνει η μητέρα τους.
- Επίσης, τα παιδιά δεν πρέπει να πιάνουν φωτιές (π.χ. αναμμένα ξυλάκια από το τζάκι), γιατί τη νύχτα θα κατουρηθούν!

-  Το λάλημα της κουκουβάγιας τη νύχτα θεωρείται κακός οιωνός για το σπίτι και τη γειτονιά.

-  Κακός οιωνός θεωρείται και το λάλημα της κότας, ειδικά τις νυχτερινές ώρες. (Λάλημα κότας: όταν με τη φωνή της μιμείται τον κόκορα).

-  Το λάλημα του κόκορα αποβραδίς ή τη νύχτα, πριν το ξημέρωμα, σημαίνει αλλαγή του καιρού.

-  Δεν περνάμε έξω από νεκροταφείο, γιατί... ξυπνάνε οι νεκροί και θέλουνε κουβέντα!

-  Ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα στις προλήψεις έχουν και τα νυχτερινά όνειρα από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Μην μας διαφεύγει καθόλου ότι πολλά και μεγάλα βιβλία με την πιθανή ερμηνεία των ονείρων («ονειροκρίτες») έχουν γραφεί. Πιστεύεται, τέλος, ότι το όνειρο της Κυριακής επαληθεύεται μέχρι το μεσημέρι, σύμφωνα και με την παροιμία: «της Κυριακής το όνειρο το γιόμα ξεδιλυένει» (ξεδιαλύνει).

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 11.11.2019

( Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ )