«Ο Θεός κι ο γείτονας»

     Πόσα, στ’ αλήθεια, νοήματα και πόσο απόσταγμα σοφίας κρύβουν οι λίγες λέξεις των λαϊκών μας παροιμιών! Στιγμές της ζωής και σε κάθε τους έκφανση διδάσκονται και διδάσκουν μέσα από τις λιγόλογες αυτές φράσεις, με κύριο σκοπό την ορμήνια.

     Μία από τις πολύ γνωστές λαϊκές παροιμίες είναι και «ο Θεός κι ο γείτονας». Πού θα προστρέξει κάθε άνθρωπος στη δύσκολη στιγμή και στη χαρά του; Το Θεό θα παρακαλέσει για την ευτυχία, π.χ. του παιδιού του που παντρεύεται, μα και η συνεισφορά του γείτονα είναι υπερ-πολύτιμη. Στην επίκληση της Θείας βοήθειας θα καταφύγει και για τη δύσκολη ώρα της αρρώστιας, μα και το γείτονά του θα πρωτοφωνάξει και στη δική του βοήθεια θα στηριχτεί.

     Στη δουλειά, πάλι μπροστάρης ο γείτονας: «Ξέλαση» για την αδύναμη οικογένεια  και την οικογένεια που δοκιμάζεται. Ξέλαση: ξένων έλευση για να δώσουν χέρι βοηθείας, πρόθυμα, αμισθί κι ανυστερόβουλα. Άγραφος νόμος, μεν, σεβαστός όμως περισσότερο κι από τον γραπτό δε!

     Πρωτοστάτης πάντα ο γείτονας και στη φιλοξενία των συγγενών και των φίλων που έρχονταν από κοντινά και μακρινά χωριά στη χαρά ή στη λύπη. Σε σπιτάκι μόλις λίγων τετραγωνικών βολεύονταν όλοι και με τον καλύτερο τρόπο!

Σπίτια πνιγμένα από δέντρα και χορτάρια στα χωριά μας, έτοιμα να καταρρεύσουν,
είχαν πάντα τις πόρτες τους ανοιχτές στην ανυστερόβουλη αλληλοβοήθεια!

     Μήπως ήταν απών και από το καλωσόρισμα του ξενιτεμένου; Όλη η γειτονιά και όλος ο μαχαλάς τον καλοδέχονταν, μα και όταν έφευγε, πάλι όλοι μαζί τον κατευόδωναν με τις ευχές τους, τα καλά τους συναισθήματα, τα δάκρυά τους και την αναμονή της επιστροφής του.

     Σήμερα, δυστυχώς, φτάσαμε να έχουμε μεγάλα σπίτια μια μικρές καρδιές! Τα πάντα έχουν εμποροποιηθεί και βιομηχανοποιηθεί και δυστυχώς αυτή τη νοοτροπία δεν την συναντά κανείς μόνο στις πόλεις, αλλά έχει μεταφερθεί και σε μικρά χωριά. Η αστυφιλία μας έδωσε ποιότητα ζωής, αν κι αυτό είναι συζητήσιμο, μας έκανε όμως ξένους και απρόσωπους και μας στέρησε στιγμές, εμπειρίες και ομορφιές ανθρώπινες και ανεκτίμητες. Πάντα στριφογυρίζουν στο μυαλό μου τα λόγια μιας γιαγιάς γειτόνισσας:

     «Μεγάλο το χωριό μας, αλλά “ωχ” να κάνει ένας στη μια άκρη, το ακούνε και τρέχουνε και οι χωριανοί από την άλλη άκρη»!   

     Στον αντίποδα οι πασίγνωστοι στίχοι του Πυθαγόρα από το τραγούδι «και η ζωή συνεχίζεται», με τον Γιάννη Καλατζή, αείμνηστοι και οι δυο:

«Δεκάξι τα πατώματα

στην πολυκατοικία,

στο τέταρτο μαλώματα

στο πέμπτο ξεφαντώματα

στο τρίτο ησυχία».

     Μεγάλο κεφάλαιο, λοιπόν, ο καλός γείτονας, γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο που πάρα πολλές παροιμίες, γνωμικά και λογοτεχνικά κείμενα, αρχαίων μεταγενέστερων και σύγχρονων προσωπικοτήτων, Ελλήνων και μη, αναφέρονται σ’ αυτόν.

                         Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος 15.11.2017