Ταξίδια του παλιού καιρού

     Σήμερα ο κόσμος ταξιδεύει και ταξιδεύει πολύ. Μεγάλες αποστάσεις διανύονται μέσα σε ελάχιστο χρόνο και με ασύλληπτες για άλλες αποχές ταχύτητες, με μικρά και με μεγάλα οχήματα. Πώς ταξίδευαν, όμως, οι άνθρωποι στο πρόσφατο παρελθόν;

     Ένα μικρό για τα σημερινά δεδομένα ταξίδι, π.χ. δύο ή τριών ωρών με ιδιωτικό μέσο μετακίνησης, παλιότερα ίσως να διαρκούσε δέκα και δώδεκα ώρες, μπορεί μία και μιάμιση μέρα! Κι αυτό, γιατί οι ταχύτητες ήταν μικρές λόγω της κατάστασης των δρόμων και της κατώτερης της σημερινής τεχνολογίας οχημάτων. Η πολύ μεγάλη καθυστέρηση, όμως, οφειλόταν στην πολύωρη αναμονή για την διέλευση του επόμενου οχήματος (λεωφορείου ή τραίνου), η γνωστή ανταπόκριση στο σταθμό μετεπιβίβασης. Μεγάλος ήταν και χρόνος φορτοεκφόρτωσης από τον εισπράκτορα του λεωφορείου, που εκτελούσε και χρέη φορτοεκφορτωτή: Ανέβαινε στην οροφή του οχήματος από τη σκάλα που ήταν στο πίσω μέρος και πραγματικά «κρεμασμένος» από την σχάρα, παραλάμβανε τις αποσκευές από τους επιβάτες, τις οποίες έδενε και σκέπαζε με αδιάβροχο μουσαμά. Στο τέρμα της διαδρομής του ή και στις ενδιάμεσες στάσεις, ο καθένας τις έπαιρνε με την ίδια διαδικασία. 

     Η κατάσταση των δρόμων επέτεινε την ταλαιπωρία των ταξιδιωτών, και ειδικά εκείνους που τους «έπιανε» το αυτοκίνητο, η γνωστή ναυτία των ταξιδιωτών. Η επώδυνη συνήθως αυτή δοκιμασία αντιμετωπιζόταν όχι με δραμαμίνες, αλλά με πρακτικά μέσα, όπως η μυρωδιά της κολόνιας, η γεύση της φλοίδας του λεμονιού και του πορτοκαλιού, λίγο ψωμί και πολλά άλλα, ανάλογα με το τι ανακούφιζε τον καθέναν.
     H δροσιά τους καλοκαιρινούς μήνες έμπαινε από τα ανοιχτά παράθυρα του αυτοκινήτου, συνοδευόμενη από τη σκόνη των χωματόδρομων, που όμως δεν ενοχλούσε γιατί ήταν συνηθισμένη! Ο κλιματισμός ήταν, φυσικά, άγνωστος.

     Το λεωφορείο δεν έφτανε σε κάθε χωριό. Πέρναγε από τον κεντρικό δρόμο, όπου το περίμεναν οι επιβάτες, με τις όποιες καιρικές συνθήκες και χωρίς απαραίτητα στέγαστρο για στοιχειώδη προστασία. Φυσικά, εκεί έφταναν ύστερα από αρκετό ποδαρόδρομο από το χωριό τους, ίσως και ώρες(!), συνοδευόμενοι από τους συγγενείς τους για τον αποχαιρετισμό, αλλά και την απαραίτητη βοήθεια με τις αποσκευές φορτωμένες στα ζώα.

     Οι στιγμές αποχαιρετισμού στο χώρο εκείνο ήταν πολύ φορτισμένες συναισθηματικά, αφού ήξεραν πως το συντομότερο που θα ξανάσμιγαν θα ήταν αρκετοί μήνες ή και χρόνια αργότερα! Τα συναισθήματα γίνονταν τελείως αντίθετα στο ίδιο σημείο, τη στιγμή της επιστροφής. Γιορτινά στρωμένα και τα σαμάρια των ζώων, με πολύχρωμα απλάδια σε φανταχτερά χρώματα, για τη άνετη και καλά φροντισμένη μεταφορά του ταξιδιώτη. Τη δουλειά αυτή αναλάμβαναν σε κάποιες περιπτώσεις και αμειβόμενοι αγωγιάτες.

     Τυχεροί ήταν και όσοι θα έκαναν ένα σύντομο ταξίδι στην πόλη. Αν αυτό γινόταν «για να δουν τους δικούς τους» και όχι για δουλειές, ήταν μια πραγματική απόδραση από το χωριό, ίσως και όνειρο ζωής! Γι’ αυτό και κάποιες φορές συγκέντρωναν τα πειράγματα των συγχωριανών τους, όχι οπωσδήποτε καλοπροαίρετα! Γενικά όμως, έστω κι ένα ολιγοήμερο ταξίδι στην πόλη, ήταν μια πραγματική καταξίωση, αφού η ποιότητα ζωής εκεί ήταν πολύ διαφορετική και οπωσδήποτε πολύ αναβαθμισμένη, σε σχέση με το χωριό.  

     Εκείνος που είχε κάνει έστω κι ένα ταξίδι, εθεωρείτο «ταξιδεμένος», δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο «καλλιεργημένος», αφού είχε δει «πώς ζει ο κόσμος παραπέρα», και τούτο γιατί το προνόμιο  αυτό  δεν το είχαν όλοι. Από παλαιότερα βιβλία μαθαίνουμε ότι άνθρωποι, ειδικά γυναίκες, δεν είχαν πάει ούτε στο διπλανό χωριό(!), στα 70, 80 ή και περισσότερα χρόνια της ζωής τους!

     Ανάλογο και το «τελετουργικό» της προετοιμασίας, που κράταγε καμιά βδομάδα-δέκα μέρες. Έκδηλος ορισμένες φορές και ο ενθουσιασμός του υποψήφιου ταξιδιώτη, που η εμφάνιση του επιβαλλόταν να είναι περισσότερο προσεγμένη. Κάποιοι συγχωριανοί του το θεωρούσαν μια καλή ευκαιρία να στείλουν κάτι στους δικούς τους στην πόλη.

     Τα ανταμώματα με γνωστούς και οι νέες γνωριμίες μέσα στα μαζικά μέσα μεταφοράς, ήταν και μια πραγματική κοινωνική συνεύρεση, που σχεδόν πάντα συνοδευόταν από πολύ ενθουσιασμό. Γι’ αυτό και κάθε τέτοια μετακίνηση απαιτούσε επίσημη αμφίεση, γι’ αυτό ήταν και μια πραγματική καταξίωση. Ατέλειωτες και οι συζητήσεις για να περάσει πιο ευχάριστα η ώρα του ταξιδιού, αλλά και πολύ καλές ευκαιρίες που τους μετέφεραν τα νέα από τα κοντινά χωριά.       

     Οι συγγενείς που έμεναν πίσω, μάθαιναν ότι ο ταξιδιώτης «έφτασε καλά» στον προορισμό του, ύστερα από κάτι μέρες μέρες, όταν έπαιρναν το γράμμα του!

      Αφορμή για το άρθρο αυτό απετέλεσε η φωτογραφία που το συνοδεύει, αλιευμένη από παλαιότερη ανάρτηση του ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ΝΕWS, http://www.kalavrytanews.com/, το οποίο και ευχαριστώ.

     

 Νίκος Χρ Παπακωνσταντόπουλος 16.7.2017

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html