Σάββατο 20 Ιουλίου 2024

Οδοιπορικό στην κοιλάδα με τις πεταλούδες, στη Ρόδο

 
Σύντομη εισαγωγή
 
     Εξόχως δελεαστική η πρόταση από πολύ συγγενικό πρόσωπο για ένα δεκαήμερο στη Ρόδο. Κι όταν προσφέρεται δωρεάν το κατάλυμα, η πρόταση γίνεται πολύ περισσότερο δελεαστική. Κοσμοπολίτικο το νησί των ιπποτών, με πολύ πλούσια και λαμπρή ιστορία, άπειρα αξιοθέατα, που προκαλούν το ενδιαφέρον και τέτοιες χρυσές ευκαιρίες δεν είναι εύκολο να τις αφήσεις να «πάνε χαμένες».
     Το ταξίδι μας με τη σύζυγό μου είχε προγραμματιστεί για το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου. Ο καιρός ήταν πολύ ζεστός και οι θερμοκρασίες άγγιζαν του 40ο Κελσίου, δηλαδή συνθήκες καύσωνα. Τούτο δεν μας επηρέασε τους περιπάτους μέσα στην πόλη, τις επισκέψεις μας σε όλα, σχεδόν, τα αξιοθέατα του νησιού, όπως σε κάστρα, προσκύνημα σε περίλαμπρους και ιστορικούς ναούς (π.χ. Μονή Παναγίας Τσαμπίκας, Αρχάγγελου, εκκλησάκι της Παναγίας της Τσαμπίκας σε μια από τις ψηλότερες κορυφές του νησιού. Μια ακόμα ξεχωριστή ευκαιρία για προσκύνημα στον Πανορμίτη, στο γειτονικό νησί της Σύμης, αξιοποιήθηκε κι αυτή δεόντως.
     Ένα πολύ αξιόλογο φυσικό αξιοθέατο και η κοιλάδα με τις πεταλούδες, που σίγουρα δεν την αφήνεις κι αυτή να «πέσει κάτω», και εδώ θα επικεντρωθούμε στο σύντομο οδοιπορικό μας.
                                                                  ***
     Ξεκινήσαμε πολύ πρωί με τη σύζυγό μου, πριν «πιάσουν» οι μεγάλες ζέστες. Η φαντασία μας για το θέαμα έφτιαχνε μεγάλα σμήνη πεταλούδων να πετάνε μέσα στο δάσος. Φτάνοντας, όμως, στο χώρο, δεν είδαμε ούτε μία να πετάει! Σε ερώτησή μας στο εκδοτήριο εισιτηρίων στο μουσείο αυτό φυσικής ιστορίας, «αν θα δούμε τις πεταλούδες», πήραμε την απάντηση ότι «τώρα είναι η εποχή τους». Μας ενημέρωσαν ότι τα συμπαθητικά αυτά έντομα, είναι «νυχτερινοί τύποι». Πρόκειται για νυχτοπεταλούδες, που την ημέρα αναπαύονται («κοιμούνται»), όπως μας ενημέρωσαν κατά την είσοδό μας. Από τις πρώτες πινακίδες που αντικρύσαμε εισερχόμενοι, ήταν κι αυτή με κεφαλαία γράμματα: «ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΩΣ ΝΑ ΕΝΟΧΛΕΙΤΕ ΤΙΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ».
     Η ανάβασή μας στο ιδιαίτερα φροντισμένο ανηφορικό μονοπάτι, με προδιαγραφές ασφαλείας και με υλικά φυσικού περιβάλλοντος, ξεκίνησε με πολύ ενθουσιασμό μέσα στο δάσος. Τα πρώτα μας βήματα μας βεβαίωναν για θαυμάσιο χώρο αναψυχής, που πολύ εύκολα «γεμίζει μπαταρίες»!
     Τα περισσότερα δέντρα του δάσους είναι ένα είδος πλατάνου, με την ονομασία «ζηδιά», «ζητιά» ή «υγράμβαρη». Από αυτά εκκρίνεται ένα υγρό - «ένα δάκρυ», όπως μας το ανέφεραν, που προσελκύει τα συμπαθή ομοιόμορφα έντομα. Παρατηρήσαμε ότι «κοιμόντουσαν» σε μεγάλες  αποικίες στους κορμούς των δέντρων και επάνω σε μεγάλες πέτρες.        
     Το άγρυπνο και πάντα διακριτικό μάτι των φυλάκων με τις ευδιάκριτες στολές, τους κρατάει σε ετοιμότητα να προφέρουν βοήθεια στους επισκέπτες, αν αυτή χρειαστεί. Μα και πρόθυμοι πάντα, να δώσουν οποιαδήποτε πληροφορία για το διαφορετικό και πανέμορφο αυτό μνημείο της φύσης.
     Δεξιά κι αριστερά του βαθύσκιωτου από τις φυλλωσιές μονοπατιού, ο επισκέπτης συναντάει και θαυμάζει μικρές λίμνες και μικρούς ή λίγο μεγαλύτερους καταρράκτες, που σχηματίζονται από τα νερά του ποταμού Πελεκάνου. Το μουσικό κελάρυσμα του νερού, το θρόισμα των φύλλων των δέντρων, οι μελωδίες των αηδονιών και της μεγάλης ποικιλίας των πουλιών, τα μονότονα τραγούδια των τζιτζικιών, μας συντρόφευαν σε κάθε βήμα και σε κάθε ολογοδευτερόλεπτη στάση για «μια ανάσα» ή για περισσότερη απόλαυση και θαυμασμό του φυσικού κάλους.
     Τα μικρά ξυλογέφυρα και τα ξυλοκάγκελα δένουν αρμονικά και απόλυτα με το τοπίο, ενώ τα πολλά κορμοδέματα παρέχουν μεγαλύτερη προστασία στο κεκλιμένο έδαφος, σε περίπτωση έντονης καταιγίδας, ενώ η υποδειγματική καθαριότητα του χώρου εντυπωσιάζει σε κάθε σημείο.
     Συνεχίζοντας την ανάβαση, γνωριστήκαμε και με άλλους επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, που όλοι εξέφραζαν με κάθε τρόπο το θαυμασμό τους.
     Σε λιγότερο από μία ώρα, φτάσαμε στην κορυφή, που είναι και το τέλος του μνημείου αυτού της φύσης, όπου και το μοναστήρι της Παναγίας της Καλόπετρας. Σύμφωνα με κάποια εκδοχή της παράδοσης, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πήγε την κόρη του εκεί, για να θεραπευθεί από τη φυματίωση, αφού πίστευαν ότι το κλίμα της περιοχής προσφερόταν γι’ αυτό. Προς το τέλος του 18ου αιώνα,  στα ερείπια του παλιότερου ναού, ο ήρωας έχτισε το μοναστήρι της Παναγίας και όρισε φύλακά του έναν νεαρό υπηρέτη του, με το όνομα Πελεκάνος. Η κόρη του Υψηλάντη αγάπησε τον Πελεκάνο, αλλά ο πατέρας της αρνήθηκε να συμφωνήσει για το γάμο τους, με αποτέλεσμα εκείνος ν' αυτοκτονήσει και το ποτάμι να πάρει το όνομά του. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1950, όταν η περιοχή έγινε ευρύτερη γνωστή, λόγων των πεταλούδων, παραγκωνίστηκε και η ονομασία του ποταμού με το όνομα του ερωτευμένου υπηρέτη, αφού ονομάστηκε «κοιλάδα των πεταλούδων».
     Καθόλου δεν μας δυσκόλεψε η ανάβαση, αν και κόντευε «ντάλα μεσημέρι». Πρέπει να ομολογήσουμε, όμως, ότι η επιστροφή μας φάνηκε ευκολότερη, αλλά της ίδια διάρκειας -περίπου 45 λεπτά της ώρας-, και μας προσέφερε την ίδια απόλαυση.
     Ο αμαξιτός δρόμος χωρίζει την κοιλάδα σε δύο μέρη: Στο «άνω» και στο «κάτω». Στο «κάτω μέρος» ευρίσκεται το μουσείο, στο οποίο εκτίθενται δείγματα, τόσο της χλωρίδας και της πανίδας του νησιού όσο και είδη πεταλούδων απ' όλο τον κόσμο. Εδώ μπορεί ο επισκέπτης να αγοράσει διάφορα ενθύμια, αναψυκτικά, σνακ και νερό εμφιαλωμένο.
 
Άλλα στοιχεία
 
     Η Κοιλάδα των Πεταλούδων είναι ένας φυσικός βιότοπος, βορειοδυτικά της νήσου της Ρόδου. Αν και αναφέρεται ότι από τη δεκαετία του 1980 παρατηρήθηκε μείωση του είδους της πεταλούδας, αποτελεί πόλο έλξης και μεγάλο τουριστικό προορισμό, ανάμεσα στα χωριά Παραδείσι και Θεολόγος.
     Το σπάνιο είδος πεταλούδας που καταφεύγει εκεί τους θερινούς μήνες, με την ονομασία «πεταλούδα η τετραγωνόστικτος» (λατινική ονομασία «panaxia quandripunctaria»), εντοπίστηκε από ιταλό ερευνητή, στο τέλος της δεκαετίας του 1920. Ως τοπωνύμιο έχει επικρατήσει η ονομασία «κοιλάδα των πεταλούδων» και έτσι είναι περισσότερο γνωστή. Η έκτασή του είναι 600 στρέμματα, περίπου και προστατεύεται από το πρόγραμμα Natura.
     Απειλή για το είδος της πεταλούδας εκεί αποτελούν η σαύρα, ο βάτραχος, διάφορα πουλιά μικρού μεγέθους που συνυπάρχουν (π.χ. σπίνος, φλώρος, τρυποφράχτης), ο κάβουρας, η νυχτερίδα, οι ιστοί των αραχνών και οι ίδιες οι αράχνες, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, διάφορες ασθένειες εντόμων. Φυσικά και ο άνθρωπος, αν δεν είναι προσεκτικός. Ενοχλείται ιδιαίτερα από ανθρώπινες φωνές, χτυπήματα και χειροκροτήματα.
     Στην κοιλάδα η πεταλούδα εμφανίζεται στις αρχές του καλοκαιριού και μεταναστεύει αρχές του φθινοπώρου. Ο κύκλος ζωής της είναι ένας χρόνος, όπως και όλες οι άλλες πεταλούδες, και σε τέσσερα στάδια: Αυγό, προνύμφη (κάμπια), νύμφη ή χρυσαλίδα, ακμαίο ή τέλειο έντομο. Το τελευταίο στάδιο, είναι και αυτό της ωοτοκίας.  
     Το τέλειο έντομο έχει σχήμα ισόπλευρου τριγώνου σε στάση ηρεμίας. Τα μπροστινά φτερά της έχουν χρώμα βαθύ καφέ ή μαύρο, με λευκές και κίτρινες ραβδώσεις. Τα πίσω φτερά της είναι κόκκινα με τέσσερα μαύρα στίγματα.
     Εκτός από την «κοιλάδα των πεταλούδων» της Ρόδου, η «πεταλούδα η τετραγωνόστικτος», ζει και στην Ευρώπη, στην Ασία και στην Αφρική. Στην Ελλάδα την συναντάμε ακόμη και στην Πάρο και στη μονή Οσίου Λουκά της Βοιωτίας.
----------------------------------------------
Πηγές: Εγκυκλοπαίδεια ΓΙΟΒΑΝΗ, διαδίκτυο
Φωτογραφίες: Από το προσωπικό μου αρχείο
 
Ακολουθεί λεύκωμα φωτογραφιών

Το προσεγμένο μονοπάτι ανηφορίζει...
Ξυλογέφυρο
Καταρράκτες και λίμνες
Πεταλούδες που "κοιμούνται" την ημέρα στα βράχια
Οι εχθροί καραδοκούν...
Κορμοδέματα προστασίας του κεκλιμένου εδάφους
κ
Μονή Παναγίας της Καλόπετρας
Λίγα λεπτά ξεκούρασης στο παγκάκι "πεταλούδα"!

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 20.7.2024
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου