Οι ακακίες πίσω από γυμνάσιο του Σοπωτού και η ιστορία τους

(Αποσπάσματα από το αφήγημα «Η τελευταία µέρα στο «Γυµνάσιο Α΄ Κύκλου Αροανίας» του βιβλίου μου «Η Φωτογραφία», εκδόσεις «ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ», 2012)

Το «Γυμνάσιον Α΄ Κύκλου Αροανίας»

     […]Θυµάµαι ήταν Σάββατο προς το τέλος του Ιούνη του 1973, όταν γράφαµε εξετάσεις στο τελευταίο µάθηµα, στα θρησκευτικά. Επιτηρητής µας ο ίδιος ο καθηγητής του µαθήµατος – και διευθυντής του γυµνασίου –, ο θεολόγος Γεώργιος Πανουτσόπουλος, από το γειτονικό Πεύκο[…].

     Τελειώνοντας ένας – ένας, περιµέναµε απελευθερωµένοι και ξένοιαστοι στο προαύλιο και τους υπόλοιπους φίλους και συµµαθητές, να αποχαιρετιστούµε. Ήταν ακόµα νωρίς και το λεωφορείο ήθελε περισσότερο από δυο ώρες να περάσει. Περιµένοντας, λοιπόν, βγήκε από το γραφείο ο Πανουτσόπουλος και φώναξε δυνατά να ακούσουν και όσοι ήσαν µακριά.

     «Από τους µαθητάς της τρίτης να µη φύγει κανείς! Όταν τελειώσουν όλοι, σας θέλω... Οι µαθήτριες µπορούν να φύγουν...».

     «Θα χάσουµε το «λεφορείο», κύριε καθηγητά!», φώναξε κάποιος.

     «Μην ανησυχείτε... Θα το προλάβετε! Μόνο για λίγο σας θέλω... Θα είστε ελεύθεροι πολύ πριν έλθει το λεωφορείο», απάντησε ν’ ακούσουν και όσοι άλλοι είχαν κάποια αντίρρηση.

     Άρχισαν τα «τι θέλει πάλι αυτός», αφού µας είχε συνηθίσει σε αγγαρείες. Πιθανολογούσαµε ότι θέλει να µεταφέρουµε θρανία, να είναι έτοιµα για τις εισαγωγικές των µαθητών του δηµοτικού, που θα γίνονταν σε λίγες µέρες. Η µεταφορά θρανίων, άλλως τε, ήταν η πιο συχνή και συνηθισµένη δουλειά που µας έβαζε να κάνουµε.

     Σε λίγη ώρα βγήκε και πάλι ο Πανουτσόπουλος από το γραφείο και µας κάλεσε να µαζευτούµε κοντά του. Στην προσπάθειά µας να κάνουµε «γραµµές», µας είπε:

     «Όχι, παιδιά µου! ∆εν χρειάζεται να κάνετε γραµµές! ∆υο λόγια θέλω να σας πω µόνο».

     Πολυσυνηθισµένη και πολυεπαναλαµβανόµενη η προσφώνηση «παιδιά µου!», που πάντα τον κοροϊδεύαµε καλοπροαίρετα γι’ αυτό, χωρίς, φυσικά, να το ξέρει...!

     Αµέσως µετά την πρώτη του κουβέντα, να µην κάνουµε «γραµµές», συνέχισε:

     «Παιδιά µου, σήµερα είναι η τελευταία µέρα στο σχολειό σας αυτό, που για τρία χρόνια σας φιλοξένησε και σας έδωσε φτερά και εφόδια για τη ζωή. Αν και παύετε από αυτή τη στιγµή να είστε στη δική µας δικαιοδοσία, θέλω, παιδιά µου να σας παρακαλέσω να κάνετε µια καλή πράξη σήµερα! Θεωρείστε το ότι είναι µια αποχαιρετιστήρια πράξη, µια πράξη σαν ένδειξη ευγνωµοσύνης στο σχολείο σας και σε όσα σας έµαθαν εδώ οι καθηγηταί σας. Αυτό που θα κάνετε σήµερα, θα φέρνει νοσταλγίες και µνήµες, πρώτα απ’ όλα και σε σας του ίδιους, όταν µεγαλώσετε. Θα σας θυµίζει περισσότερο έντονα τα γυµνασιακά σας χρόνια, τις εµπειρίες σας και κάποιες περισσότερο ή λιγότερο ευχάριστες στιγµές σας εδώ. Μα θα είναι όµως και µια πράξη για το περιβάλλον, που τόσο πολύ ο άνθρωπος το µαστιγώνει.

     »Από τη δεντροφύτευση που κάναµε στις αρχές της άνοιξης, παιδιά µου, µας έµειναν ορισµένες ακακίες, που τις διατηρήσαµε στο νερό να µην ξεραθούν. Σκέφτηκα, λοιπόν, αυτές τις λίγες ακακίες – δεν πρέπει να είναι παραπάνω από πενήντα –, να τις φυτέψετε σήµερα στο πίσω µέρος του σχολείου µας. Μας δάνεισε η κοινότητα πέντε τσάπες γι’ αυτή τη δουλειά. ∆εν είναι, βέβαια, εποχή δεντροφύτευσης, αλλά µας υποσχέθηκε ο κύριος πρόεδρος της κοινότητος ότι θα φροντίσει ο ίδιος να ποτίζονται τακτικά το καλοκαίρι για να µην ξεραθούν. Σε µισή ώρα, τρία τέταρτα το πολύ, πιστεύω να τελειώσετε και θα είσθε ελεύθεροι.

     »Καλό καλοκαίρι, παιδιά µου, και καλή πρόοδο, όσοι συνεχίσετε το σχολείο, και καλό είναι να το συνεχίσετε όλοι. Σε όλους σας, βεβαίως, εύχοµαι κι εγώ και οι άλλοι δύο συνάδελφοι καλή πρόοδο και στη ζωή και να µην ξεχνάτε ποτέ ότι µε μόνο με έργα αρετής ανεβαίνει ψηλά ο άνθρωπος και ξεχωρίζει. Έργα που γίνονται για το θεαθήναι, ή µε ιδιοτέλεια, είναι εφήµερα και γρήγορα ξεχνιούνται...».

     Τα λόγια του µας συγκίνησαν, αλλά µας «έριξε» και στο φιλότιµο. ∆υο – τρεις είπαν αργότερα ότι αυτό επεδίωκε. Όµως, δεν ήταν έτσι. Συγκινηµένος και ίδιος και αυτά που µας έλεγε έδειχνε να βγαίνουν από την ψυχή του. Σε δυο – τρία σηµεία, µάλιστα, νοιώσαµε τη φωνή του να πάλλεται. Ήξερε κι αυτός ότι από την επόµενη σχολική χρονιά θα έπαιρνε µετάθεση για την Πάτρα κι αυτό τον φόρτιζε. Είχε υπηρετήσει κάπου µια δεκαετία στο Σοποτό, µπορεί και εκεί να πρωτοδιορίστηκε και, οπωσδήποτε, είχε δεθεί µε τον κόσµο και τον τόπο.

     Κανένας µας δεν του έφερε αντίρρηση. Αλλά και τι αντίρρηση θα µπορούσαµε να φέρουµε, αφού τέτοια περιθώρια δεν µας έπαιρνε να έχουµε, είτε από σεβασµό, είτε και από φόβο. Το µόνο που επιδιώκαμε πάντα σε παρόµοιες περιπτώσεις, ήταν να βρούµε έναν τρόπο να τελειώνουµε γρήγορα τη δουλειά για να µας µείνει καιρός να «λουφάρουµε»[...]

     Σηκώσαµε το µεγάλο βαθύ καζάνι που είχε τις ακακίες σε νερό, πιάνοντάς το από χερούλια, και όχι µε ιδιαίτερη διάθεση αρχίσαµε τη «δεντροφύτεση», πίσω από το γυµνάσιο και κάτω από τον καυτό ήλιο. Μία φυτεύαµε, τρεις πετάγαµε στο ρέµα, έξω από το συρµατόπλεγµα! Επειδή η πρώτη από τις ακακίες που φύτεψα εγώ ήταν ακριβώς στη νοτιοανατολική γωνία, είχα στο µυαλό µου πάντα ποια είναι και ήξερα πως αν πήγαινα, θα τη «γνώριζα» αµέσως!

     Τα χρόνια περνούσαν. Κάποιες φορές κατεβαίνοντας µε το λεωφορείο από την Αθήνα για το χωριό µου, έβλεπα τις ακακίες κάθε χρόνο και μεγαλύτερες και το µυαλό µου γύρναγε στα θρανία και στην εποχή που τις φυτέψαµε. Την άνοιξη και το καλοκαίρι που η φυλλωσιά τους έδινε περισσότερο όγκο και χάρη, µου θύµιζαν πιο έντονα την τελευταία µέρα στο γυµνάσιο του Σοποτού.

     Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα από τότε, που η µεγάλη µου κόρη είχε τελειώσει το δηµοτικό, την πήρα και πήγαµε στο Σοποτό να της δείξω το σχολείο µου. Κατηφορίσαµε την οδό «Γυµνασίου» και µια βουβαµάρα κυριαρχούσε παντού. Κλειστά τα περισσότερα σπίτια, χωρίς να βλέπεις ρούχα απλωµένα στα σύρµατα, ούτε και τις αυλές φροντισµένες, ούτε κάτι άλλο που να δείχνει ότι οι καιροί δεν έχουν αλλάξει. Οι πινακίδες µε την ονοµασία του δρόµου είχαν σκουριάσει από τα χρόνια και τα γράµµατα είχαν µισοσβηστεί. Κρατώντας το παιδί από το χέρι, συντροφιά µας έκαναν τα πουλιά µε τα τζιτζίκια και καµιά σαύρα που έτρεχε να κρυφτεί, ενοχληµένη από το πέρασµά µας. Το δροµάκι µέχρι το γυµνάσιο, αν και κάπως συντηρηµένο, είχε πνιγεί από τα ξεροχόρταρα και τους θάµνους που ήθελαν µε κάθε τρόπο να το καταργήσουν. Κι όλα αυτά, µόνο µέσα σε λίγα χρόνια!

     Μπαίνοντας στη µεγάλη σιδερένια µισογκρεµισµένη αυλόπορτα, βλέπαµε ότι ήµαστε πιο κοντοί από τα χορτάρια, αν και λίγο καιρό πριν το τεράστιο προαύλιο του γυµνασίου και το γήπεδο κολλητά σε αυτό, χρησιµοποιούνταν για βοσκότοπος!

     «Γνώρισα» αµέσως την πρώτη ακακία που φύτεψα, µόλις φτάσαµε εκεί και την έδειξα στην κόρη µου! Την κοίταζε από πάνω µέχρι κάτω, ψιθυρίζοντας:

     «Πολύ συγκινητικό!...».

     Την καµάρωνα κι εγώ, βλέποντας ότι έχει θεριέψει, όπως και όλες οι άλλες, και έχουν γίνει δύο και τρεις φορές ψηλότερες από το κτίριο του γυµνασίου! Μια λουρίτσα ήταν τότε η καθεµιά τους και όλες µαζί έκαναν – δεν έκαναν ένα δεµάτι πού χώραγε στη µια αµασχάλη!

     Περπατήσαµε γύρω – γύρω στο γυµνάσιο και τα περισσότερα τζάµια του ήταν σπασµένα, είτε από όπλα κυνηγών, είτε από των παιδιών τον πετροπόλεµο, είτε από τον αέρα, που τα ανοιγόκλεινε κάθε φορά που φύσαγε. Πολλά από τα θρανία του έλλειπαν από τη θέση τους, ενώ κάποια άλλα ήταν σπασµένα ή αναποδογυρισµένα. Κάποια γράµµατα, κάποιες λέξεις – µερικές ανορθόγραφες – και κάποιες ζωγραφιές υπήρχαν ακόµα στους πίνακες και των τριών τάξεων, ποιος ξέρει από πότε και από ποιους επίδοξους «µαθητές» ή «καλλιτέχνες». Πολλή µούχλα απλωµένη από την υγρασία στους τοίχους και τα ταβάνια, ενώ τα σπασµένα κεραµίδια φαίνονταν από πολύ µακριά, από το δρόµο!

     Λίγο καιρό αργότερα, μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη µε περίµενε, όταν ξαναπήγα και είδα να έχουν αλλαχθεί όλες οι πόρτες και τα παράθυρα, µε καινούργια αλουµινένια και να έχουν τοποθετηθεί σώµατα καλοριφέρ. Οι τοίχοι και τα ταβάνια δεν είχαν µούχλα, αλλά και οι πίνακες δεν ήσαν πια στη θέση τους! Ο δρόµος από τον Άγιο Γεώργιο µέχρι τη σιδερένια αυλόπορτα έχει στρωθεί µε τσιµέντο και η εύκολη πρόσβαση µε αυτοκίνητο είναι πλέον γεγονός! Κατάλαβα ότι για «κάτι καλό» ετοιµάζεται!

                                 Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 3 Σεπτ. 2017