Προσκύνημα στην ιστορική Μονή Αγίας Τριάδος Ακράτας

Εικόνα: Από τον ιστότοπο της Μονής

Σύντομος πρόλογος 

     Σε πολλά γραπτά μου κείμενα και σε προφορικές αναφορές μου τονίζω και θα τονίζω πάντα ότι έχω μια ιδιαίτερη σχέση με την Αγία Τριάδα και τούτο για δύο λόγους. Ο πρώτος, επειδή το ιστορικό μοναστήρι στο χωριό μου (1650) είναι σε πολύ κοντινή απόσταση από το πατρικό μου σπίτι, στο οποίο έζησα μέχρι την ηλικία των δεκαοκτώ χρόνων και πολύ συχνά επισκέπτομαι, μη μπορώντας να το αφήνω μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς την παρουσία μου. Και ο δεύτερος, γιατί πάντα το ιστορικό αυτό μοναστήρι ήταν, είναι και θα είναι το καταφύγιό μου στα εύκολα και στα δύσκολα, στις χαρούμενες και όχι μόνο στιγμές, βρίσκοντας κάθε φορά την πνευματική ενίσχυση που έχω ανάγκη. Σε κάθε επίκληση για Θεία βοήθεια από την Αγία Τριάδα, πάντα βλέπω ζωντανή την πολυπόθητη αυτή ενίσχυση. Το εννοώ και το ομολογώ αυτό, προς δόξαν της Τρισυποστάτου Θεότητος.

     Ερευνώντας βιβλία και ιστορικά αρχεία για τη συγγραφή ενός σύγχρονου ιστορικού βιβλίου για τη Μονή Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου -ευελπιστώ να εξασφαλιστεί χορηγία για την έκδοσή του-, διαπίστωσα ότι ο αγιογράφος Αντώνιος εκ Νερερών Καλαβρύτων που αγιογράφησε τη μονή και αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας-ιερομόναχος, έχει αγιογραφήσει κι άλλες δύο εκκλησίες του χωριού μου, τον άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα, και τη μεσαία κόγχη του καθεδρικού ναού του αγίου Γεωργίου. Έχει αγιογραφήσει, ακόμα, και την επίσης ιστορική Μονή Αγίας Τριάδας Ακράτας, τη Μονή Χρυσοπηγής της Δίβρης (σημερινή Λαμπεία Ηλείας) και το ναό του κοιμητηρίου στο χωριό Αντρώνι Ηλείας.
     Μια ενδόμυχη επιθυμία – διακαής πόθος από τότε, με καλούσε για προσκύνημα στην Αγία Τριάδα Ακράτας, το οποίο αξιωθήκαμε πρόσφατα να πραγματοποιήσουμε με τη σύζυγό μου (11 Μαΐου 2025) και με τετραμελή ακόμα πολύ αγαπημένη συντροφιά, ως προσκύνημα, βεβαίως, αλλά και ως απότιση φόρου τιμής στη μνήμη του αείμνηστου αγιογράφου και ιερέως Αντωνίου.

***

     Ύστερα από πολλές αναβολές, ίσως και δεκαετίας, λόγω θεμάτων που προέκυπταν την «τελευταία στιγμή», ξεκινήσαμε πολύ πρωί την Κυριακή 11 Μαΐου 2025 από την Αθήνα, και αφού είχε προηγηθεί επικοινωνία με την αδελφότητα των μοναζουσών. Σκοπός μας ήταν και να προλάβουμε και τη Θεία Λειτουργία στην ιστορική Μονή Αγίας Τριάδος Ακράτας -κτίσμα του 16^ου αιώνα-, που όπως σε κάθε μοναστήρι οι Θείες Λειτουργίες και όλες οι ακολουθίες είναι ιδιαίτερα κατανυκτικές. Η περίπου μιάμισης ώρας διαδρομή μέχρι την άφιξή μας ήταν πολύ ευχάριστη. Αφήνοντας, μάλιστα, την εθνική οδό κι ανηφορίζοντας προς το μοναστήρι με ανοιχτά τα παράθυρα του αυτοκινήτου, οι πρωινοί «αναστάσιμοι ύμνοι» των αηδονιών και όλων των πουλιών, ακούγονταν στ’ αυτιά μας ως ο όρθρος, τον οποίο ήταν αναμενόμενο να μην προλάβουμε στην εκκλησία. Και πράγματι, φτάσαμε στον προορισμό μας τη στιγμή που άρχιζε η Θεία Λειτουργία, με το «Ευλογημένη η Βασιλεία Του Πατρός και το Υιού και του Αγίου Πνεύματος», έχοντας πάρει ήδη την πρώτη αναβάπτιση από τον «όρθρο» της φύσης!  Οι μοσχοβολιές των ολάνθιστων λουλουδιών της στην καρδιά της άνοιξης, έστελναν κι αυτές θυμίαμα στο Δημιουργό, σαν ένα δικό τους και δικό μας μαζί «κατευθυνθήτω η προσευχή μου», από την «αγία τράπεζα της» φύσης! Αλλά και μέρα που ήταν, φάνταζαν και σαν ύμνοι στην επίγεια πηγή ζωής, τη μητέρα, που τη δεύτερη εκείνη Κυριακή του Μάη είχε την παγκόσμια τιμητική της!  

     Οι σμιλεμένες φωνές του ιερέα στο Άγιο Βήμα, της ηγουμένης στο ένα αναλόγιο και των μοναζουσών στο άλλο, με την αυστηρή απόδοση όλου του τυπικού και της Βυζαντινής μουσικής, ενίσχυαν σε πολύ μεγάλο βαθμό και τη δική μας κατάνυξη και αγαλλίαση και όλων των άλλων προσκυνητών κι αυτό ήταν ιδιαίτερα ευδιάκριτο στα πρόσωπά μας. Η Θεία αυτή μυσταγωγία στο θρησκευτικό μνημείο, συνδύαζε μια πραγματική λιτότητα και μεγαλοπρέπεια μαζί, σε υψόμετρο 400 μέτρων, μεταξύ γης και ουρανού, στον Μοραΐτικο βράχο του βουνού της Πορρωβίτσης Αιγιαλείας!
     Μετά τη Θεία Λειτουργία, ο κύριος που διακονούσε τον ιερέα μέσα στο ιερό, στη Μικρή και τη Μεγάλη Είσοδο, πολύ πρόθυμα μας οδήγησε και μας ξενάγησε στην μικρής αποστάσεως αετοφωλιά στη μέση το βράχο, που θυμίζει και Μετέωρα, στο παλαιομονάστηρο των Αγίων Πάντων, το οποίο έχει ανακαινιστεί πρόσφατα (2020) με δαπάνη ευλαβέστατων Χριστιανών. Είναι μικρών διαστάσεων, έχει μια φανταστική θέα προς την Ακράτα και με τον ποταμό Κράθη «στα πόδια μας», σ' όλο τον κάμπο, τον Κορινθιακό κόλπο που ενώνεται με τον Πατραϊκό, μέχρι και απέναντι στις παραλίες και τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας, που και εκεί οι ανεμογεννήτριες «αντικαθιστούν» σταδιακά το φυσικό κάλος και ανεπιφύλαχτα θα έλεγε κανείς ότι μοιάζουν από μακριά με «σταυρούς μαρτυρίου» ή και «σταυρούς νεκροταφείου» της φύσης!

Το παλαιομονάστηρο των αγίων Πάντων,  μέσα στο βράχο

     Επιστρέφοντας και από αυτή την πνευματική πλήρωση, μας περίμενε η Αβραμιαία φιλοξενία στον αύλειο χώρο της Μονής Αγίας Τριάδος, με καφέ, χυμούς φρούτων, κουλουράκια και άλλα γλυκίσματα. Ένα πλήρες-υπερπλήρες πρωινό, δηλαδή, φροντισμένο με κάθε λεπτομέρεια, πολλή προθυμία και ευγένεια και αγάπη Κυρίου από τις μοναχές! Φυσικά, δεν χάσαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε αρκετή ώρα με την ηγουμένη Σωφρονία για τη Μονή, για τον αγιογράφο π. Αντώνιο, τις εκκλησίες του χωριού μου που έχει αγιογραφήσει ο ίδιος, όπως ακόμα και τη Μονή Χρυσοπηγής Δίβρης και τον ναό του κοιμητηρίου στο χωριό Αντρώνι Ηλείας, πριν τέσσερις αιώνες.
     Ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτη και θαυμαστή η άριστη κατάσταση και η φροντίδα των παρακείμενων κτιριακών εγκαταστάσεων και των εξωτερικών χώρων της Μονής, που παρ’ όλο που μόλις από το 2017 εγκαταβιοί εκεί η ηγουμένη Σωφρονία, με συνοδεία μοναζουσών. Το θρησκευτικό αυτό μνημείο απετέλεσε καταφύγιο, αλλά και ορμητήριο για την επανάσταση του 1821, αναπτερώνοντας το ηθικό και το αγωνιστικό φρόνημα για την επιτυχή έκβαση του Μεγάλου Ξεσηκωμού.

Μερική άποψη των παρακείμενων κτιριακών εγκαταστάσεων και των εξωτερικών χώρων της Μονής

     Ο κύριος που διακονούσε τον ιερέα, μας οδήγησε και πάλι εσωτερικά του καθολικού (του ναού) της ιστορικής Μονής, όπου εκστασιασμένοι βλέπαμε τις τοιχογραφίες, από το πρώτο ήμισυ του 18^ου μ.Χ. αιώνα. Η έκστασή μας δεν ήταν μόνο για τις καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες, αλλά πολύ περισσότερο, ίσως, επειδή «βλέπαμε» και νοιώθαμε ότι «συνομιλούσαμε» με τον αγιογράφο π. Αντώνιο! Τι μεγάλη συγκίνηση! Πολύ γνώριμη η τεχνοτροπία των έργων του και ιδιαίτερα χαρακτηριστική η ομοιότητα των μορφών των αγίων με τις εκκλησίες του χωριού μου, οι παραστάσεις από την παρούσα και τη μέλλουσα ζωή, που είναι κι αυτές γνώριμες και χαρακτηριστικές, σε όλους τους ναούς που έχει αφήσει ανεξίτηλα την άγια τέχνη του και την υπογραφή του. Λίγων γραμμάτων ο π. Αντώνιος, π.χ. δεν μένουν απαρατήρητες οι ελλιπείς γνώσεις του στην ορθογραφία, -υπογράφει ως «χήρ Αντονίου», αλλά ιδιαίτερα χαρισματικός. Αυτές οι Μορφές, όμως, με τα ελάχιστα γράμματα, αλλά με την μεγάλη και θερμή πίστη εμψύχωναν τους υπόδουλους Έλληνες για την αποτίναξη του ζυγού. Αναμφισβήτητα ήταν κι αυτός ο λόγος που «Ο Θεός έχει βάλει την υπογραφή Του για την Ελευθερία της Πατρίδος και δεν την παίρνει πίσω», δια στόματος Θεόδωρου Κολοκοτρώνη!

Το καθολικό της Ιστορικής Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Ακράτας 

Πέτρινη βρύση στον εξωτερικό χώρο της Μονής

     Για πολύ συναισθηματικούς προσωπικούς λόγους και μόνο και με την ευλογία της ηγουμένης-γερόντισσας Σωφρονίας, παραθέτουμε σε φωτογραφία το κείμενο μόνο του αγιογράφου Αντωνίου στη Μονή Ακράτας. Πιστή η αντιγραφή του, με δυσανάγνωστα τα γράμματα της πρώτης σειράς, δεδομένης και της φθοράς που έχει προκαλέσει ο χρόνος:

 

……..ΧΙΛΙΟΥ…………..     51     πΕΝΙΝΤα ενα ΝΣ

ΜΑΡΤΙΟΥ · 10(;) ΥΣΤΟΡΙΘΙ ΟΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ

ΤΕΜΠΛΕΟ ΔΙΑΣΥΝ ΔΡΟΜΗΣ ΚΕ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΟ

                                                                                                     κυριου

ΣΙΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΥ ΚΑΘΙΓΟΥΜΝΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΕΡΕΜΙΟΥ ΙΕΡΟ

                   ΜΟΝΑΧΟΥ

 

χήρ Αντονίου

 

Προσέγγιση:

……Χιλίου…… 51 πΕΝΗΝΤα ένα

ΜΑΡΤΙΟΥ · 10 ΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ

ΤΕΜΠΛΕΟ (τέμπλο) ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΟ-

ΣΙΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ κυρίου ΚΥΡΙΟΥ ΙΕΡΕΜΙΟΥ ΙΕΡΟ-

                  ΜΟΝΑΧΟΥ

Χειρ αΝΤΩΝΙΟΥ

 

     Αναβαπτισμένοι πνευματικά από το κατανυκτικό προσκύνημα στο ιστορικό μοναστήρι, αναβαπτισμένοι και από το μεγαλείο της φύσης, με «την άνοιξη στην πιο καλή και τη γλυκιά της ώρα», αναβαπτισμένοι κι από τα έντονα συναισθήματα που μας πλημμύρισαν με την «γνωριμία» και στο εκεί ησυχαστήριο δια χειρός του αγιογράφου «Αντονίου», ευχαριστώντας την γερόντισσα Σωφρονία, τις μοναχές και τον κύριο που διακονούσε τον ιερέα, αναχωρήσαμε τελευταίοι απ’ όλους τους προσκυνητές.

     Πολλά και εξόχως ενδιαφέροντα στοιχεία για τον αγιογράφο Αντώνιο από τα Νεζερά, παραθέτει ο μεγάλος ερευνητής και συγγραφέας Αθανάσιος Τζώρτης στον πρώτο τόμο του ογκωδέστατου επτάτομου έργου του (κάθε τόμος περί τις 800 σελίδες!), με τίτλο «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ», έκδοση 2014. Πληροφορούμεθα από εκεί για τον Αντώνιο, ότι το επώνυμό του ήταν Γκριτσόπουλος. Ήταν αγράμματος, πλην αυτοδίδακτος και έμπειρος αγιογράφος, ευσεβής ως άνθρωπος και αργότερα που χειροτονήθηκε ιερέας δεν εγκατέλειψε την αγιογραφία. Το 1746 διακόσμησε το καθολικό της Κοιμήσεως Θεοτόκου της Δίβρης, το οποίο πιθανόν να είναι και το πρώτο έργο του. Το 1750 ολοκλήρωσε την αγιογράφηση της Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου και ένα χρόνο μετά τη Μονή Αγίας Τριάδος Ακράτας και το παρεκκλήσιο των αγίων Πάντων της ίδιας Μονής. Ιερέας πλέον, το 1756 αγιογράφησε το ναό του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος στο Λειβάρτζι. Στο ναό του αγίου Γεωργίου του ίδιου χωριού, ευρέθη το 1783 εικόνα του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, με την δέηση «Δημητρίου του ποτέ Παπα-Αντώνη εκ κώμης και πατρίδος Νεζερού». Ο Τ. Γριτσόπουλος, προφανώς συγγενής του, σημειώνει: «Μίαν θέσιν εις την καλλιτεχνικήν περιοχήν της Πελοποννησιακής έρευνας και δη κατά τα περίχωρα των Καλαβρύτων κατέλαβε και ο Αντώνιος από το Νεζερό. Λίαν συμπαθής γίνεται από την πρώτην στιγμήν εις τον ερευνητήν από την καταφανή προσπάθειαν που καταβάλλει ν' ανταποκριθεί εις το σπουδαίον και θεάρεστον έργον του, ν' απεικονίσει ιερές μορφές του αγιολογίου και σκηνές από τον Βίον και τα Θαύματα του Ιησού[...]». Στη συνέχεια και σύμφωνα με την ίδια πηγή (ιστορικό λεξικό της επαρχίας Καλαβρύτων), ο Τ. Γκριτσόπουλος τον αποκαλεί «σεμνόν» και ότι εμφανίζεται μόνο με το βαπτιστικό του όνομα, χωρίς να επιδιώκει καμία αυτοπροβολή. Τον αποκαλεί ακόμα συμπαθή, παρ' όλο που γράφει και το συμπλεκτικό σύνδεσμο «και» με «ε», («κε»). Συνδυάζει απλοϊκότητα και αφέλεια. Παρ' όλο που οι απεικονίσεις του είναι συνήθως άκομψες, αντίθετα, προσέχει πολύ τις μορφές των αγίων, με τις πλέον επιβλητικές και βαρύτιμες ενδυμασίες, χάριν της γενικότερης μεγαλοπρεπούς εμφάνισης. Φαίνεται, καταλήγει ο Τ. Γκριτσόπουλος, να είχε δική του προσωπικότητα στην τέχνη του, που επηρεαζόταν από τον κόσμο της εποχής που έζησε. 

     Θέλω να εκφράσω και μέσα από αυτό το κείμενο τις θερμές μου ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μου στον κύριο Αθανάσιο Τζώρτζη, που πάντα με το κολοσσιαίο έργο του μας δίνει αμύθητο πλούτο πληροφοριών και γνώσεων. Ομολογώ ότι πολλά από τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα ανάρτηση για τον αγιογράφο Αντώνιο, δεν τα γνώριζα, παρ' όλο που είχα ανατρέξει σε πολλές ακόμα πηγές και στο παρελθόν και τώρα.

     Από άλλη πηγή (διαδίκτυο-βικιπαίδεια) πληροφορούμεθα ότι τοιχογραφίες του Αντωνίου σώζονται στο παλαιό καθολικό της Μονής Ξενοφώντος του Αγίου Όρους.

      Ο αγιογράφος συνήθιζε να γράφει ένα σύντομο κείμενο για την περίοδο ανέγερσης κάθε ναού και την ημερομηνία και έτος που τον αγιογραφούσε, επάνω ακριβώς από το εσωτερικό της κύριας εισόδου του. Στις τοιχογραφίες του, που διατηρούνται και σήμερα σε πολύ καλή-άριστη κατάσταση, ξεχωρίζει και ο άγιος Χριστόφορος ο Κυνοκέφαλος, για τον οποίο μπορείτε να δείτε/διαβάσετε περισσότερα σε προηγούμενα άρθρα μας, ΕΔΩ και ΕΔΩ.

     Σύντομο αφιέρωμά μας στην ιστορική μονή Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.
     Δεν μπορούσαμε και δεν μας επιτρεπόταν να αγνοήσουμε επιθυμία του «ασθενούς φύλου» της παρέας μας και συνεχίσαμε τη διαδρομή μας προς τα χωριά της Νωνάκριδας, για να απολαύσουμε ακόμα περισσότερο το μεγαλείο της φύσης. Μεταξύ των γραφικών και «πνιγμένων» στο πράσινο χωριών που περάσαμε, ήταν και το Αγρίδι, όπου στις 14 του Μάρτη του 1821 στη θέση «Πόρτες», ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιώτης πυροβόλησε και σκότωσε δύο τούρκους εισπράκτορες του Χαρατσίου, επεισόδιο που συμπεριλαμβάνεται στα προεπαναστατικά γεγονότα των Καλαβρύτων, εμψυχώνοντας έτσι τους Έλληνες στην «Ελευθερία ή θάνατος». Την ίδια ακριβώς ημερομηνία, ο επίσης τοπικός οπλαρχηγός Ξαντάκης Τομαράς πυροβόλησε δύο άλλους τούρκους εισπράκτορες στο χωριό μου -νοτιοδυτική πλευρά της Επαρχίας-, το Λειβάρτζι Καλαβρύτων.

Στο βάθος η ψηλότερη κορυφή του Χελμού, όπου και το Αστεροσκοπείο «Αρίσταρχος», ακόμα «χιονοκρατούν»

     Μια λίγων λεπτών στάθμευση στη λίμνη Τσιβλού, μας έδωσε την ευκαιρία να πισωγυρίσουμε σε προηγούμενη εξόρμησή μας εκεί, όταν ήμαστε αρκετά νεότεροι.
     Καταλήξαμε για να γευματίσουμε στο χωριό Μεσορρούγι, ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα Σπυρίδωνα Περεσιάδη (1854-1918), που έγραψε το θεατρικό έργο «ο Τάσος και η Γκόλφω». Το ίδιο χωριό είναι ιδιαίτερη πατρίδα και του ιστορικού, συγγραφέα, κληρικού και οπλαρχηγού της επανάστασης του 1821 Αμβροσίου Φραντζή. Μια ακόμα μεγάλη αφίσα στην πλατεία, ενημερώνει τον επισκέπτη για «ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥΦΕΚΙΑ» της Επανάστασης του 1821 στην περιοχή: ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ, ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΤΡΙΦΤΟΜΠΟΛΑΣ ΜΕΣΟΡΡΟΥΓΙ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ ΖΑΡΟΥΧΛΑ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ (ΣΟΛΙΩΤΗΣ) ΣΟΛΟΣ, ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ.

Προσωπικότητες-Μορφές (επάνω) και «τα πρώτα τουφέκια» της περιοχής Νωνάκριδος (κάτω)

     Τις αισθήσεις της πολύ όμορφης παρέας μας εύφραναν τα καταπληκτικά εδέσματα της ψησταριάς-ταβέρνας «ο Ντίνος» στην πλατεία του χωριού. Κάθετα αρνητικός για την οικονομική συμμετοχή μας στο γεύμα ο καλόκαρδος φίλος μας Μπάμπης από την Ακράτα, μέλος της συντροφιάς μας και ξεναγός μας, κάλυψε εκείνος όλο το κόστος, λέγοντάς μας αποφασιστικά ότι «εμείς στο χωριό μας έτσι κάνουμε»! Η απάντησή μας ήταν «να ’ρθεις κι εσύ στο δικό μας χωριό, γιατί κι εμείς κάνουμε το ίδιο»! Φίλε μας, Μπάμπη, σε ευχαριστούμε πολύ και σε περιμένουμε!
     Στο δρόμο της επιστροφής για το κλεινόν άστυ, η κουβέντα μας μονοπωλήθηκε στο «πόσο ωραία περάσαμε», από κάθε άποψη και με πολλά θαυμαστικά!

-------------------------------

Σημείωση: Για μεγέθυνση των φωτογραφιών, «πατήστε» επάνω σ' αυτές. 

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 12.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Στη γιορτή της μητέρας (ποίημα)*

                                    Μες την καρδιά της άνοιξης που έχεις τη γιορτή σου,
                                    η πλάση υποκλίνεται στη χάρη τη δική σου.
                                    Λουλούδια, τα καλύτερα έχει διαλέξ’ η φύση,
                                    λίγο μετά την Πασχαλιά σε σένα να χαρίσει.
                                    Κι από το βλασταράκι σου, με όλη του την τέχνη,
                                    μια ζωγραφιά απ’ το σχολειό ολόχαρο σου φέρνει.

                                    Όλης της γης το μάλαμα είναι μικρό μπροστά σου
                                    κι ακόμα μεγαλύτερο, μητέρα, τ’ όνομά σου!

----------------------

* Από την ποιητική μου συλλογή "Έμμετρα", 2008

----------------------

Εικόνα ανάρτησης: Από το παλιό αναγνωστικό της Β΄ δημοτικού

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 10.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Μαθήματα αγάπης», του Σωτηρίου Χριστόπουλου

     Ένα ακόμα βιβλίο του πρόσφατα εκδοθέν -συλλογή είκοσι πέντε ποιημάτων-, μου χάρισε με ιδιόχειρη αφιέρωση ο πολύ αγαπητός Σωτήριος Α. Χριστόπουλος, με τον τίτλο «Μαθήματα αγάπης», από τις εκδόσεις «ακακία», τιμώντας τη φιλία με την οποία άρρηκτα έχουμε συνδεθεί και την ταπεινότητά μου προσωπικά. Αυτά τα «μαθήματα αγάπης» είναι όπως «του τα δίδαξαν οι πρόγονοί του, οι γονείς του και οι απόγονοί του», στους οποίους και τα αφιερώνει. Με το ίδιο σημείωμά του ο ποιητής, αφιερώνει την ποιητική αυτή συλλογή, και σε κάθε αναγνώστη του!
     Πόσο μεγάλη, στ’ αλήθεια, είναι η έκφραση ευγνωμοσύνης του στους προγόνους του και στους γονείς του που του δίδαξαν τα «25 μαθήματα αγάπης»! Μα και πόση ταπεινοφροσύνη διδάσκει ο ίδιος, αφιερώνοντας τα ποιήματά του και στους απογόνους του, που κι αυτοί του δίδαξαν τα μαθήματα αυτά! Πόσοι  μπορούμε να ομολογούμε ότι διδασκόμαστε από τους απογόνους μας;    

     Ας σταθούμε ενδεικτικά σε κάποια σημεία της συλλογής, με υποκειμενικό πάντα το βλέμμα: 

-    Χαρακτηριστικοί και οι πρώτοι στίχοι του πρώτου ποιήματός του, που δάνεισε τον τίτλο του και σε όλη τη συλλογή:

«Πάνω που είχα μάθει να λέω: δικό μου,

ήρθες και μ’ έμαθες να λέω δικό σου[…]»!

-    Αν κάποτε οι καρδιές «ραγίζουν», γιατί έτσι τα φέρνουν κάποιες συγκυρίες,

«Δεν υπάρχει ράγισμα, που δεν μπορεί να βγάλει άνθος»!

     Τι μεγαλείο!

-    Μπορεί, άραγε, να υπάρξει κάτι πιο όμορφο, κάτι που να κρύβει μεγαλύτερη αγάπη στη ζωή, απ’ όταν τα βλέμματα συντονίζονται και συμβαδίζουν;

«Δεν ήταν όσα εσύ, εγώ: είπαμε, ακούσαμε, είδαμε ·

παρά το βλέμμα σου βλέμμα μου»!

-    Δεν μένει καθόλου απαρατήρητο στη συλλογή του και το ποίημα του «Άνθρωπος», που αποτελείται από μόνο μία λέξη(!), με τελεία και παύλα:

«Διάκονος.-»!

      Θα ήταν περισσότερο αγγελική από τη ζωή των Αγγέλων η ζωή μας, αν κάθε άνθρωπος διακονούσε ανιδιοτελώς το συνάνθρωπό του! «Τελεία και παύλα» εδώ! Και Ο Ίδιος ο Χριστός που ήρθε στη γη διακήρυξε με παρρησία: «Ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι», (Ευαγγέλιο Μάρκου, κεφ. Ι΄, εδάφ. 45). Όμως, «ηγάπησαν οι άνθρωποι μάλλον το σκότος ή (παρά) το φως, ήν γαρ αυτών πονηρά τα έργα» (Ευαγγέλιο Ιωάννου, κεφ. Γ΄, 19».    
-    Σαν ευλαβικό προσκύνημα, σαν προσφορά θυμιάματος, σαν ιερή συντριβή και εξομολόγηση προς τον Ύψιστο και το ποίημα του «Μέγα Σπήλαιο, 1944», που καταλήγει:
 

«[…]Κι αν λίγος είμαι και μακριά

βρεθώ από Σε όταν φύγω,

μου φτάνει που σ’ αντάμωσα

σ’ αυτόν εδώ το γύρο.

 

Μου φτάνει που μου φίλησες

τα μάτια μου πριν κλείσω,

γλυκά που με οδήγησες

την κτίση ν’ αγαπήσω»!

 
      Αγαπητέ μου Σωτήριε, πόσο περισσότερο μ’ έκαναν να σε γνωρίσω μέσα από τα ποιήματα της συλλογής σου «μαθήματα αγάπης» και πόσο ευτυχής νοιώθω γι’ αυτό! Δυο λέξεις μόνο, αλλά με κεφαλαία: Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!
      Μου δίνει την ευκαιρία αυτή η σύντομη βιβλιοπαρουσίαση να υπογραμμίσω ότι ο Σωτήριος Χριστόπουλος έχει Καλαβρυτινές ρίζες, είναι οικονομολόγος και την φετινή σχολική χρονιά (2024-2025) υπηρετεί στο γυμνάσιο Καλαβρύτων, το οποίο συμμετείχε στο Διαγωνισμό Οικιακής Οικονομίας 2025 του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, με θέμα: «ο ρόλος της διαφήμισης στη διαμόρφωση της καταναλωτικής συμπεριφοράς στη σύγχρονη οικονομία». Με την καθοδήγηση του καθηγητή Σωτηρίου Χριστόπουλου, απέσπασε την πρώτη καλύτερη επίδοση, στον διαγωνισμό αυτό! Η διάκριση αυτή αποτελεί έπαινο για την μαθήτριά του-όλους τους μαθητές του, τον ίδιο και το γυμνάσιο Καλαβρύτων!

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 8.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Όλοι το έχουμε κάνει! (Σατιρικό ποίημα)

 

                                 Ένα βαζάκι με γλυκό του κουταλιού, σταφύλι,
                                 πόσο πολύ λαχτάρισα τη νοστιμιά στα χείλη!
                                 Κι εκεί που το εφύλαγε η μάνα στο ντουλάπι,
                                 μια κουταλίτσα έκλεβα κάθε πρωί και βράδυ!
                                 Σε λίγες μέρες άδειασε το γυάλινο βαζάκι
                                 και τόκρυψα προσεκτικά, στο κάτω κάτω ράφι!
                                 Σαν επισκέπτες ήρθανε, η μάνα με καμάρι
                                 να τους κεράσει έτρεξε, απ’ το κρυφό «χαβιάρι»!
                                 Μα το βαζάκι «ορφανό», της έκοψε τη φόρα
                                 και φοβισμένος έλεγα: «Πώς θα γλιτώσω τώρα;»!
                                 Η μάνα χαμογέλασε κι είπε στους καλεσμένους:
                                «Ωχου! Και πώς το ξέχασα! Προχτές σε κάποιος ξένους
                                 το τελευταίο κέρασα! Τα λίγα κουλουράκια
                                 τη βγάλαν’ ασπροπρόσωπη, με τρία καφεδάκια!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 8.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Το νυφικό βάφτηκε μαύρο», του Ελευθέριου Τσιρώνη

     Σε μια επικοινωνία που είχε μαζί μου ο πολύ αγαπητός φίλος, ομότεχνος και «εξ αγχιστείας» πατριώτης Ελευθέριος Τσιρώνης -για τους φίλους του Λευτέρης-, μου ανακοίνωσε αυθόρμητα την πρόθεσή του να μου αποστείλει το «νεογέννητο» πνευματικό του «παιδί», με το όνομα «Το νυφικό βάφτηκε μαύρο», από τις Πατρινές Εκδόσεις «ΤΟ ΔΟΝΤΙ», 2025. Θεώρησα την πρόθεσή του μεγάλη τιμή για την ταπεινότητά μου, του εκδήλωσα τη χαρά μου και του εξέφρασα τις ευχαριστίες μου. Σε λίγες μέρες το δώρο του έφτασε στα χέρια μου, με ιδιόχειρη αφιέρωση «άπειρης εκτίμησης»!
     «Το νυφικό βάφτηκε μαύρο» είναι από τα βιβλία εκείνα, που σαν αρχίσεις να διαβάζεις την πρώτη παράγραφο, δεν τα αφήνεις! Φτάνεις χωρίς σταματημό μέχρι το τέλος! Και όχι μόνο αυτό: Σε όλη τη «διαδρομή», βρίσκεσαι σε εγρήγορση, αγωνία και καρδιοχτύπι, τόσο για την εξέλιξη, όσο και το τέλος, αν θα είναι αίσιο ή μη.
     Δύο τα διηγήματα αυτού πνευματικού έργου του φίλου Λευτέρη: Το πρώτο, που δάνεισε και τον τίτλο του στο βιβλίο και το δεύτερο, «Η κυρά-Λένη Καμενίδου».
     Στην ακόμα όμορφη εποχή της δεκαετίας του 1970 αναφέρεται το πρώτο διήγημα, με πρωταγωνίστρια την νεαρή Χαριτίνη, που αν και ακέραιου χαρακτήρα με αγνά ανθρώπινα αισθήματα η ίδια, συνάντησε μεγάλο στραπάτσο στη ζωή της από τον αρραβωνιαστικό της, που, ευτυχώς, δεν έγινε άνδρα της. Λύγισε, γονάτισε, αλλά δεν έπεσε η Χαριτίνη από το μαρτύριο που της επιφύλασσε ο Αρίστος, που δραπέτευσε και δεν πήγε ποτέ στη εκκλησία να στεφανωθούν. Σιγά-σιγά ξαναβρήκε μόνη της τον εαυτό της, χωρίς να έχει επηρεαστεί ο αδαμάντινος χαρακτήρας της και διδάσκει με τον τρόπο που πορεύτηκε στη ζωή της.
     Στο δεύτερο διήγημα, «Η κυρά-Λένη Καμενίδου», βίωσε με το χειρότερο τρόπο την κτηνωδία της καταστροφής της Σμύρνης, το 1922. Τα «τρία άψυχα κορμάκια των δικών της μωρών, κείτονταν ακέφαλα μπροστά στα πόδια της από την δίκοπη πάλα του τούρκου δήμιου στη Σμύρνη, που πρώτα της είχε πάρει τις τελευταίες χρυσές λίρες που είχε», κι αυτές για στερνό αποκούμπι. Παρά την ανείπωτη αυτή θηριωδία, η κυρά-Λένη κατόρθωσε και ήρθε πρόσφυγας στη Ελλάδα, έφτασε στην Άρτα και έγινε άνθρωπος της προσφοράς σε όλη την υπόλοιπη ζωή της. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, λοιπόν, αυτό που έχει ειπωθεί και λέγεται από μεγάλα στόματα, ότι «οι πόλεμοι στέλνουν πολλούς αγίους στον ουρανό»!
     Η πλοκή των διηγημάτων αναφέρεται σε «δύο γυναίκες, δύο πορείες που μπλέκονται με την ιστορία και την παράδοση της Άρτας», όπως διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, σε χρόνους και εποχές που ακόμα η αξία «ΑΝΘΡΩΠΟΣ» ήταν υπολογίσιμη και σεβαστή, αν και από καμία εποχή δεν λείπουν οι κάθε είδους ακρότητες και οι θηριωδίες.
     Αγαπητέ μου Λευτέρη, σε ευχαριστώ πολύ για το όμορφο ταξίδι στις Αξίες, με τραίνο την περίτεχνη πένα σου!

Με αμοιβαία τα αισθήματα,

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 7.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

    

Εύθυμες ιστορίες του χωριού: «Από μικρό παιδί μαθαίνεις την αλήθεια»!

     Ήταν γνωστή για την τακτική της η Βλάσαινα (γυναίκα του Βλάση) στο χωριό της, με το συνηθισμένο κέρασμά της σε καθένα που έμπαινε στο σπίτι της. Τον φίλευε από τα μπαγιάτικα γλυκά κουταλιού, που είχε φυλαγμένα μέσα σ’ ένα σεντούκι, μ’ ποτήρι ένα ποτήρι νερό, «για να φεύγουν εκείνα πρώτα». Ορισμένοι της πήγαιναν στην επίσκεψή τους κι ένα βαζάκι σπιτικό γλυκό, για να έχει να προσφέρει, αλλά και με την ελπίδα να κεράσει και τους ίδιους. Αυτό, όμως, συνήθιζε να το φυλάει στο σεντούκι, κατά τη μόνιμη τακτική της, και προσέφερε από τα παλιότερα που είχε μέσα!

     Σε μια επίσκεψη της κουμπάρας της από το άλλο χωριό, δεν άλλαξε κάτι. Με δυσκολία έβγαλε από το βαζάκι το πολύ κρυσταλλωμένο νεραντζάκι, πραγματική «πέτρα» και της το προσέφερε μ’ ένα ποτήρι νερό! Η κουμπάρα της, εν τω μεταξύ, είχε αρχίσει να μιλάει με τα εγγόνια της της Βλάσαινας, ρωτώντας τα για το σχολείο, για τις παρέες τους, για το ποιο μάθημα τους αρέσει περισσότερο και άλλα θέματα σχολικού και παιδικού ενδιαφέροντος. Όταν πήρε το κέρασμα στα χέρια της και στην προσπάθειά της να το κόψει να το φάει, πράγμα όχι και τόσο εύκολο, ο Τάκης, το μικρότερο από τα δύο εγγόνια της Βλάσαινας, της λέει με κάθε ειλικρίνεια και εντελώς αυθόρμητα:
     «Πρόσεχε! Το γλυκό αυτό μπορεί να είναι πολύ μπαγιάτικο! Μπορεί να μυρίζει και ναφθαλίνη! Καλύτερα μην το τρως και πάθεις τίποτα»!
     Μη θέλοντας να προσβάλει τη νοικοκυρά κουμπάρα της η επισκέπτρια, το έφαγε με δυσκολία και σχετική δυσφορία από τη μυρωδιά της ναφθαλίνης.
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 5.5.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Ποιος κλέβει… τα σταφύλια;

  

     Στο σερβίρισμα κρασιού στο τραπέζι, όταν το ποτό που «ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου» τελειώνει και το ποτήρι μένει μισογεμάτο, λέμε περιπαιχτικά, αλλά καλοπροαίρετα, ότι ο συγκεκριμένος της παρέας «έκλεβε τα σταφύλια» ή «τον βρήκαμε τον κλέφτη»! Το ίδιο, όμως, λέμε και για εκείνον που το τελευταίο κρασί της κανάτας γεμίζει μέχρι πάνω το ποτήρι κάποιου. Τι «συμβαίνει» και γιατί λέγεται και στις δύο περιπτώσεις ότι υπάρχει «κλέφτης» σταφυλιών;

     Στην πρώτη περίπτωση, ο συγκεκριμένος της παρέας «έκλεβε τα σταφύλια», τα έφαγε και δεν του έμειναν για να κάνει πολύ κρασί! Στη δεύτερη περίπτωση, έκλεβε κι αυτός σταφύλια, αλλά δεν τα έτρωγε και με αυτά έκανε περισσότερο κρασί!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 28.4.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html