Ο σουγιάς: Χρήσεις, ιστορικά στοιχεία και ο Κολοκοτρωναίικος σουγιάς

Σουγιάς-υπερπολυεργαλείο

     Ο σουγιάς, σε ορισμένες περιοχές απαντά και ως θηλυκό, «η σογιά», είναι πτυσσόμενο μαχαίρι διάφορων μεγεθών και σχημάτων, δηλαδή μαχαίρι που η λεπίδα του ανοιγοκλείνει, διπλώνει με ειδική άρθρωση όταν δεν χρησιμοποιείται. Αυτό του δίνει το πλεονέκτημα να μειώνεται το μήκος του και, το κυριότερο, να είναι ασφαλής στη μεταφορά του, έτσι που να μην προκαλεί τραυματισμούς, π.χ., από την τσέπη, ούτε φθορές σε κάποιο αντικείμενο, π.χ. σε ταγάρι, σελάχι* κλπ. Έτσι, έχει γίνει στο παρελθόν και γίνεται και σήμερα ένα πολύτιμο μέσο εξυπηρέτησης των γεωργών στους κάμπους και των βοσκών στα βουνά. 
     Αν και το πρακτικό αυτό όργανο θεωρήθηκε μια εφεύρεση της νεότερης εποχής, αρχαιολογικές ανακαλύψεις βεβαιώνουν ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν από εκείνα τα χρόνια. Η κύρια χρήση του είναι ως μαχαίρι, βεβαίως, όμως τον 20ό αιώνα, και μάλιστα μετά το δεύτερο μισό του, μεγάλωσε το μέγεθός του και προστέθηκαν σ’ αυτό πολλά ακόμα εξαρτήματα, όπως πολλές ακόμα λεπίδες για ειδικές χρήσεις, ανοιχτήρι φιαλών αναψυκτικών, ανοιχτήρι φελλών φιαλών («τρυπουσόν»), ψαλίδι, πένσα, κατσαβίδι, μικρό πριόνι, πολλά ακόμα, μέχρι και κουτάλι και πιρούνι! Σε πολλούς είναι γνωστός και ως «Ελβετικός σουγιάς», μια ονομασία που φαίνεται να ξεκίνησε από την Αμερική, όταν Αμερικάνοι στρατιώτες ενθουσιάστηκαν που τον είδαν και τον χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά στην Ελβετία κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και υιοθέτησαν τη χρήση του. Ίσως εκείνοι του απέδωσαν πρώτοι και την συγκεκριμένη ονομασία.
     Ο σουγιάς είναι και στρατιωτικό είδος, δίνεται, δηλαδή στους μόνιμους και έφεδρους στρατιωτικούς για τις καθημερινές τους ανάγκες και έχει την ονομασία «μαχαιρίδιον εκστρατείας».

Στρατιωτικός σουγιάς

     Η πρόοδος του ανθρώπου, αλλά και κάποιες ανάγκες που απαιτούν εύκολη και γρήγορη χρήση του, ακόμα και ως «φονικού οργάνου»(!), έχει σαν αποτέλεσμα και την κατασκευή «αυτόματων» σουγιάδων, δηλαδή ταχύτατο άνοιγμα της λεπίδας με το πάτημα ενός κουμπιού, π.χ. για όργανο άμυνας ή και επίθεσης σε κάποιο διαπληκτισμό.
 
Ο Κολοκοτρωναίικος σουγιάς
 
     Λέγεται ότι όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε καταδικαστεί και τον οδηγούσαν στη φυλακή, ακολουθούσε πολύς κόσμος, που άλλοι τον επευφημούσαν και άλλοι τον χλεύαζαν. Ως κρατούμενο και καταδικασμένο, τον είχαν αφοπλίσει εντελώς, «μέχρι σουγιά», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης. Περνώντας, λοιπόν, φρουρούμενος ο Γέρος του Μωριά και με όλη αυτή την «ακολουθία» από τους δρόμου του Ναυπλίου, για να καταλήξει στις φυλακές του Παλαμηδίου, είδε έξω από ένα ανοιχτό κατάστημα ένα καλάθι με σουγιάδες. Έσκυψε και πήρε έναν, λέγοντας στο νεαρό καταστηματάρχη, ο οποίος, ενδεχομένως δεν τον γνώριζε:
     «Κολοκοτρώνη με λένε. Δεν έχω ούτε ένα γρόσι επάνω μου. Χρέωσέ με αυτό το σουγιά, να έχω να κόβω το ψωμί μου στη φυλακή και όταν βγω θα ρθω να σε πληρώσω».
     Εκστασιασμένος από τη «γνωριμία» αυτή με τον ήρωα ο έμπορος, του είπε:
     «Όλοι δικοί σου στρατηγέ!».
     Λέγεται ότι ο συγκεκριμένος σουγιάς που έπιασε ο Κολοκοτρώνης στα χέρια του είχε μεγάλη, στρογγυλή λαβή και μεγάλη κυρτή λεπίδα. Ακόλουθοι που είδαν το περιστατικό το διέδωσαν γρήγορα και από τότε το συγκεκριμένο μέγεθος και σχήμα του έμεινε στην ιστορία ως «Κολοκοτρωναίικος σουγιάς».
     Εκμεταλλευόμενοι, ίσως, κάποιοι κατασκευαστές κοπτικών οργάνων, τόσο το μέγεθος, το σχήμα και την εύκολη χρήση του, όσο και την ιστορική του αξία του συγκεκριμένου σουγιά, τροφοδότησαν και τροφοδοτούν ακόμα με «Κολοκοτωναίικους» το εμπόριο, που έχουν και πολλή ζήτηση, ειδικά σε καταστήματα αναμνηστικών ειδών (σουβενίρ). Πολλοί φέρουν και περίτεχνα καλλιτεχνικά σκαλίσματα στο ξύλινο μέρος τους.

«Κολοκοτρωναίικοι» σουγιάδες**

-------------------------------

* Για το «σελάχι» δείτε/διαβάστε σε άρθρο μας στην ηλεκτρονική εφημερίδα ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ΝΕWS, ΕΔΩ.

** Εικόνες ανάρτησης: Διαδίκτυο
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 28.3.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Εύθυμες ιστορίες του χωριού: Φάρμακο για ούλες τις αρρώστιες!

     Η αδιαθεσία της κυρά-Μαριγώς δεν υποχωρούσε. Αντίθετα, μετά από δυο βδομάδες συνεχιζόμενης ανημπόριας, ένοιωθε όλο και πιο αδύναμη αλλά ποτέ στη ζωή της δεν το έβαλε κάτω. Οι επισκέψεις της είχαν μειωθεί στα γειτονικά σπίτια τα βράδια κι αυτό την πρόδωσε. Την αναζητούσαν οι γειτόνισσές της στο χωριό κάθε βράδυ που μαζευόντουσαν πότε στο σπίτι της μιας και πότε στο σπίτι της άλλης και με το πλεχτό στα χέρια, πολλή κουβέντα, αστεία και πειράγματα, αλλά και «κόψιμο και ράψιμο» για πολλούς συγχωριανούς τους, περνούσαν όμορφα και τις έπαιρναν τα μεσάνυχτα. Αναγκάστηκε να μιλήσει για το πρόβλημά της στις γειτόνισσές της, όταν εκείνες ανησύχησαν, ενώ η ίδια δεν το θεωρούσε καθόλου ανησυχητικό. «Σε λίγες μέρες θα είμαι όπως και πρώτα», τους είπε και καθόλου δεν είχε χάσει τα χορατά της, που σε όλες άρεσαν και τους ζήτησε να της κάνουν ένα ζεστό τσάι. Εκείνες δεν καθησύχασαν και ειδοποίησαν την μοναχοκόρη της, που ζούσε στην κοντινή πόλη και που η ίδια η Μαριγώ δεν είχε πει τίποτα ούτε και σ’ αυτή.
     Την άλλη μέρα η Κατίγκω, η κόρη της, έφτασε κιόλας στο χωριό. Παρά τις αντιρρήσεις της μάνας της, την πήρε με το ζόρι μαζί της, να τη δει γιατρός. Ο βήχας της ήταν επίμονος. Την ίδια μέρα κιόλας, πήγαν στο νοσοκομείο και την κράτησαν μέσα. Την «ξεσκόνισαν από πάνω μέχρι κάτω», της έκαναν και εξετάσεις και μετά από κάνα τρίωρο της είπαν ότι ένα κρυολογηματάκι ήταν και της συνέστησαν να ντύνεται καλύτερα όταν σταματάει τις δουλειές και είναι ιδρωμένη. Της έγραψαν και κάτι φάρμακα και της ευχήθηκαν να «πάει στο καλό».
-  Γιατρέ μου, θα μου κάνουν καλό τα φάρμακα και στο πόδι μου που με πονάει;, ρώτησε σαν σηκώθηκε να φύγει.
-  Κυρία Μαριγώ, τα φάρμακα που σας γράψαμε δεν είναι για το πόδι. Είναι για το κρυολόγημα. Κανένα φάρμακο δεν είναι για όλες τις αρρώστιες.
-  Ένας γείτονάς μου, γιατρέ μου, είχε ένα φάρμακο για ούλες τις αρρώστιες! Του πέρναγε κι ο πονοκέφαλος όταν το έπαιρνε για τα πόδια του! Τι να κάνω με το ρημάδι μου, που με πονάει κι ούτε μ’ αφήνει να κοιμηθώ, ούτε τις δουλειές μου μπορώ να κάνω;...
-  Όσο μεγαλώνουμε, κυρία Μαριγώ, τα έχουμε αυτά. Και τα πόδια μας, και η μέση μας και οι πλάτες μας “μας θυμούνται”… Μην ξεχνάς ότι έχεις και κάποια ηλικία κι έχεις δουλέψεις πολύ στη ζωή σου. Για το πόδι σας πρέπει να σας δει ορθοπεδικός.
-  Δεν είναι ούτε από τις δουλειές, ούτε από την ηλικία, γιατρέ μου… Αν ήταν απ’ αυτό, θα με πόναγε και τ’ άλλο! Την ίδια ηλικία δεν έχουνε και τα δυο τα ρημάδια μου και τις ίδιες δουλειές δεν έχουν κάνει;, ήταν η απάντησή της, που έκανε το γιατρό να γελάσει και να πει ότι «τέτοια κουβέντα δεν είχε ξανακούσει»!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 27.3.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Λαμπρός συνεορτασμός της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 14ου Γυμνασίου Πατρών με Καλαβρυτινούς του πνεύματος!

     Εξεπλάγην πολύ ευχάριστα με το τηλεφώνημα της φιλολόγου-διευθύντριας του 14^ου Γυμνασίου Πατρών, κυρίας Κατερίνας Παναγοπούλου, σχεδόν αμέσως με το άνοιγμα των σχολείων, το Σεπτέμβρη του 2024. Με την κ. Παναγοποπούλου είχαμε συνεργαστεί όταν υπηρετούσε ως διευθύντρια και στο Γυμνάσιο Ψωφίδος (Τριποτάμων Αχαΐας) στον εορτασμό της 28^ης Οκτωβρίου του σχολείου της, το 2019, που πραγματικά ήταν μια πολύ επιτυχημένη εκδήλωση. Το τηλεφώνημά της αυτό, ήταν οι αρχές μιας διερευνητικής κίνησης από την πλευρά της, για την συμμετοχή μας στον εορτασμό της 25^ης Μαρτίου το 2025, στο νέο σχολείο που είχε μετατεθεί, στην Πάτρα.
     Φυσικά ένοιωσα πολύ μεγάλη τη χαρά και την τιμή σε μια τέτοια συμμετοχή, με τους ίδιους συμμετέχοντες, όπως και στα Τριπόταμα: Τον συμμαθητή μου στα γυμνασιακά θρανία, παιδικό και ισόβιο αδελφικό φίλο, συγγραφέα-λογοτέχνη και με πολλές ακόμα ιδιότητες, με τον οποίο συμπορευόμεθα και πνευματικά στη ζωή, τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη, από τους Καμενιάνους Καλαβρύτων, καθώς και με τον εκφραστή-ερμηνευτή της γνήσιας δημοτικής μας μουσικής παράδοσης Χαράλαμπο Γιαννόπουλο, από την Κερασιά Καλαβρύτων. Φυσικά, δεν το σκέφθηκα καθόλου και το «ναι» της συμμετοχής μου ήταν από εκείνη τη στιγμή δεδομένο στην εξόχως τιμητική αυτή πρόταση.
     Γνωστή η υψηλού επιπέδου παιδεία, η αξιοσύνη, η εκπαιδευτική αρτιότητα και η επιστημονική πληρότητα της κυρίας Παναγοπούλου, διοργάνωσε μαζί με τους πολύτιμους συνεργάτες της και σε κοινή συνεργασία μ’ εμάς τους εξωσχολικούς συμμετέχοντες, μια τέλεια σχολική εκδήλωση για τον εορτασμό της εθνικής παλιγγενεσίας στο σχολείο της.
     Η υποδοχή που μας επιφυλάχθηκε από την ίδια, το σύνολο των διδασκόντων καθηγητών του 14^ου Γυμνασίου Πατρών, τον σχολικό σύμβουλο, κύριο Γεώργιο Παπατσίμπα και όλες τις μαθήτριες και τους μαθητές, λίγο πριν την έναρξη της σχολικής γιορτής, στις 24 του Μάρτη, ήταν ενθουσιώδης και εξόχως τιμητική! Μια ακόμα μεγάλη ευχάριστη έκπληξη που μας περίμενε με τη σύζυγό μου εδώ, ήταν ότι ο κ. Παπατσίμπας είναι συγχωριανός της, από το Γοργόμυλο Πρέβεζας, και βρήκαν πολλά να πουν και να θυμηθούν οι δυο τους από τα παιδικά τους χρόνια στο γενέθλιο τόπο τους!
     Ο παλμός της εκδήλωσης από τους ίδιους τους μαθητές ήταν πασιφανής και η συμμετοχή τους αντανακλούσε τον ενθουσιασμό τους και το υψηλό τους φρόνημα στις Αξίες και στις παρακαταθήκες των ηρώων της Ελευθερίας. Το συντονισμό είχε η ίδια τη διευθύντρια, με ιδιαίτερη ευχέρεια και υποδειγματικό τρόπο πάντα.
     Τόσο οι τρεις μας Καλαβρυτινοί, αλλά και πολλοί ακόμα παρευρισκόμενοι από τα Καλάβρυτα στον εορτασμό, όσο και οι διοργανωτές και όλοι οι συμμετέχοντες, αποδώσαμε ιδιαίτερο συμβολισμό στην Καλαβρυτινή συμμετοχή, αφού ο εθνεγέρτης ιεράρχης Παλαιών Πατρών Γερμανός, μετά την ύψωση του Ιερού Λαβάρου της Ελευθερίας στην Αγία Λαύρα, κήρυξε την Επανάσταση και στην Αχαϊκή πρωτεύουσα. Στο κέντρο της πλατείας Υψηλών Αλωνίων («Ψηλαλώνια») της πόλης, δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής ο ανδριάντας του. Ένας ακόμα συμβολισμός που θα μπορούσε να δοθεί, είναι ότι την ώρα της έναρξης της σχολικής γιορτής, το Λύκειο των Καλαβρύτων άνοιγε την μεγαλειώδη μαθητική παρέλαση στο Σύνταγμα, με το Λάβαρο της Αγίας Λαύρας, όπως γίνεται κάθε χρόνο.
     Την εκδήλωσε άνοιξε ο πολύ γνωστός, αγαπημένος, πολυ-πολυβραβευμένος και διακεκριμένος δάσκαλος, εκφραστής και ερμηνευτής της γνήσιας μουσικής μας παράδοσης Χαράλαμπος Γιαννόπουλος, που συνόδευσε με τη φλογέρα του στο τραγούδι «χαρά που το ’χουν τα βουνά» την αδελφή του Ευγενία Γιαννοπούλου-Χριστοδούλου. Ακολούθησε η φωτισμένη ομιλία - πανηγυρικός της ημέρας από τον Κωνσταντίνο Νικολόπουλο-Καμενιανίτη και λίγο μετά απαγγελία ποιήματός του. Οι απαγγελίες ποιημάτων από τους μαθητές και τις μαθήτριες του σχολείου, εναλλάσσονταν με σύντομα, αλλά πολύ σπουδαία και ουσιώδη κείμενα από τους ίδιους για τον Μεγάλο Ξεσηκωμό του Γένους. Ενδιάμεσα παρεμβλήθηκε και η συμμετοχή του γράφοντος, με ποιήματά μου και με σύντομο κείμενο-αφιέρωμα στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου. Αντίγραφο του πλούσιου και εξαιρετικού προγράμματος του εορτασμού που παρατίθεται στη συνέχεια, είναι πολύ περισσότερο κατατοπιστικό. Την εκδήλωση έκλεισαν παραδοσιακοί χοροί από τις μαθήτριες και τους μαθητές, με ξεχωριστή επιτυχία και χάρη. Εν κατακλείδι, η σχολική αυτή γιορτή, μπορεί να χαρακτηριστεί χωρίς περιστροφές με μία και μόνο λέξη και με κεφαλαία γράμματα: ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗΣ!
     Μετά τη λήξη της εκδήλωσης, η διευθύντρια κυρία Παναγοπούλου, με την καθηγήτρια του 14^ου Γυμνασίου, κυρία Αφροδίτη Χρυσανθοπούλου και εκ μέρους όλου του διδακτικού προσωπικού του σχολείου, δεξιώθηκαν ημάς, τους εκ Καλαβρύτων προσκεκλημένους τους, σε εστιατόριο της πόλης, όπου σε μια ιδιαίτερα φιλική και ζεστή ατμόσφαιρα γνωριστήκαμε πολύ περισσότερο και καλύτερα, ανταλλάσσοντας διάφορες απόψεις περί πνευματικών, καθημερινών και άλλων θεμάτων. Κι ακόμη, ίδια η κυρία Παναγοπούλου, φρόντισε προσωπικά και για την διαμονή μας σε υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ξενοδοχείο της Πάτρας.
     Μέσα από αυτές τις λίγες παραγράφους, εκφράζουμε τις πλέον θερμές των ευχαριστιών μας και την ευγνωμοσύνη μας, τόσο στην κυρία Παναγοπούλου, όσο και σε όλο το διδακτικό προσωπικό και τους διδασκόμενους του σχολείου, για την άκρως τιμητική πρόσκλησή μας, την υποδοχή που μας επεφύλαξαν, τα αισθήματα και τα συναισθήματα ενθουσιασμού τους, την Αβραμιαία φιλοξενία που μας παρείχαν. Εκφράζουμε, βεβαίως, και τα πλέον ειλικρινή των συγχαρητηρίων μας, για τον βεβαιωμένη επιτυχία της γιορτής τους, αλλά και για το εν γένει μορφωτικό επίπεδο και το επίπεδο παιδείας και μάθησης του σχολείου τους.
     Να υπογραμμίσουμε, τέλος, ότι οι σχολικοί εορτασμοί και ιδίως οι εορτασμοί των εθνικών επετείων, έχουν πάντα μια ξεχωριστή και βαρύνουσα απήχηση στους μαθητές. Είναι μια ευχάριστη διδασκαλία, αφού ξεφεύγουν από την επανάληψη συνηθισμένων καθημερινών  δραστηριοτήτων στο θρανίο και στην αίθουσα. Γι’ αυτό και προσδίδουν σημαντικές και ανεξίτηλες γνώσεις ιστορίας και εν γένει Αξιών στα παιδιά, αφού συμμετέχουν με ενεργό ενθουσιασμό και τα ίδια.

Η εξόχως τιμητική πρόσκληση

   

Το πρόγραμμα

Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας (Κωνσταντίνος Νικολόπουλος-Καμενιανίτης)

Ευγενές ακροατήριο

«Το τραγούδι της Λάμπρως» (Χαράλαμπος Γιαννόπουλος, Ευγενία Γιαννοπούλου-Χριστοδούλου)

Απαγγέλοντας το ποίημα μου «Καλαβρυτινή γη»

«Έχε γεια καημένε κόσμε» (χορευτική ομάδα θηλέων του 14ου Γυμνασίου Πατρών)

Εθνικός Ύμνος - λήξη

Παρέθεση γεύματος στους προσκεκλημένους από την Διευθύντρια κυρία Παναγοπούλου
και την καθηγήτρια κυρία Χρυσανθοπούλου

-------------------------------

Σημείωση: Για μεγέθυνση των εικόνων και των βίντεο, κάντε διπλό κλικ επάνω σε αυτά.

 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 26.3.2025

(Σύντομο βιογραφικό σημείωμα δείτε ΕΔΩ)

Το «έθιμο» του «μπακαλιάρου» του Ευαγγελισμού

   Βακαλάος ή «μπακαλιάρος» για του Ευαγγελισμού; Ποια είναι, τελικά, η «σωστή» ονομασία του γνωστού, αγαπημένου και νόστιμου ψαριού; Ή μήπως πρόκειται για δύο διαφορετικά προϊόντα της θάλασσας;
     Ας δούμε το θέμα από την αρχή. Η μεγάλη τεσσαρακοστή (μεγάλη σαρακοστή), που ξεκινάει από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, είναι η αρχαιότερη περίοδος νηστείας που έχει καθιερωθεί από την Εκκλησία (4^ος μ.Χ. αιώνας), με σκοπό να προετοιμάσει πνευματικά τους Χριστιανούς για το Πάσχα, χαρακτηρίζεται από την αυστηρή νηστεία σε όλη της τη διάρκεια. Στη λαϊκή «γλώσσα», «σαρακοστή» έχει επικρατήσει να σημαίνει «νηστεία». Προφανώς η ονομασία της «τεσσαρακοστή», καθιερώθηκε λόγω των σαράντα ημερών διάρκειας, αν και διαρκεί πενήντα ημέρες (σαράντα + η Μεγάλη Εβδομάδα, που έτσι κι αλλιώς είναι νηστεία, και μάλιστα περισσότερο αυστηρή).  
     Στον εορτασμό του Ευαγγελισμού, στις 25 Μαρτίου, καθ’ ότι «ο Μάρτης δεν λείπει από τη σαρακοστή», η Εκκλησία επιτρέπει την κατάλυση ιχθύος, ως ημέρα γιορτινή και χαρμόσυνη. Συνεπώς, δεν είναι «έθιμο», αλλά κανόνας, που έχει οριστεί από τη θρησκεία μας. Το ίδιο ισχύει και για την Κυριακή των Βαΐων και για την 6^η Αυγούστου, γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που είναι μέρες γιορτινές και χαρμόσυνες εν μέσω νηστείας κι αυτές.
     Επειδή, όμως, σε προηγούμενες εποχές το νωπό ψάρι ήταν δύσκολο, έως αδύνατο να φτάσει σε απομακρυσμένες από τη θάλασσα περιοχές, οι Χριστιανοί, που τότε τηρούσαν απαρέγκλιτα την αυστηρή νηστεία όλης της περιόδου, ήταν εύκολο να βρουν στο τοπικό εμπόριο παστό βακαλάο, ο οποίος, ως γνωστόν, διατηρείται μεγάλα χρονικά διαστήματα. Έτσι, ο βακαλάος αυτός έγινε το «έθιμο» του Ευαγγελισμού, αφού, βεβαίως, προηγηθεί το απαραίτητο ξαρμύρισμα (ξαλμύρισμα). Και τηρείται, πλέον, τόσο πιστά η συνήθεια αυτή, που εντάσσεται πλέον στο «εθιμικό δίκαιο» και η διακίνηση του αγαθού για την ημέρα αυτή, είναι πάρα πολύ μεγάλη, πιθανότατα πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλο νωπό αλίευμα.
     Ας δούμε τώρα ποια είναι η σωστή ονομασία του ψαριού, ή αν βακαλάος και ο «μπακαλιάρος, ενίοτε και «μπακαλάος» ή «βακαλέος» ή «μπακαλέος», είναι δύο διαφορετικά ψάρια: Ο όρος «βακαλάος» έχει ισπανική ρίζα («bacalao»), ενώ στην ιταλική γλώσσα τον συναντάμε ως «baccala».Το αγαπημένο αυτό ψάρι, λοιπόν, αν και στη λαϊκή αντίληψη με την ονομασία «βακαλάος» εννοείται περισσότερο ο νωπός, ενώ «μπακαλιάρος» ο παστός, είναι ένα και το αυτό, με την υποσημείωση ότι η συνηθισμένη και περισσότερο χρησιμοποιούμενη ονομασία του είναι η εκλαϊκευμένη.   
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 23.3.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕΡΒΙΑ-ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΣΕΡΒΟΙ

                                                           

                                     Ένας θεός, ο ίδιος θεός.
                                     Ίδια πίστη. Η Ορθόδοξη.
                                     Ιστορία λαμπρή.
                                     Παραδόσεις αδελφές.
                                     Μία αυλή.
                                     Ίδια γειτονιά.
                                     Ποτέ εχθροί.
                                     Για την Ελευθερία,
                                     αγώνες μεγάλοι.
                                     Αίμα ποταμοί.
                                     Τόπος φωτιάς το Ποζάρεβακ, η Σερβία.
                                     Τόπος φωτιάς τα Καλάβρυτα, η Ελλάδα.
                                     Κολοκοτρωναίοι και Καραγιώργηδες σμίγουν.
                                     Έλληνες και Σέρβοι
                                     μυήθηκαν Φιλική Εταιρία. Μαζί.
                                     Και πάντα κάποιος Μαρίνος Ριτσούδης
                                     και κάποιος Γκόραν Μπέργκοβιτς
                                     να στέλνουν ηχηρά μηνύματα Ελευθερίας.
                                     Ελλάδα και Σερβία, βίοι παράλληλοι.
                                     Έλληνες και Σέρβοι ποιητές,
                                     χέρι με χέρι
                                     με τους ποιητές όλου του κόσμου
                                     ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ!

----------------------------------

Εικόνες ανάρτησης: Αναμνηστικό αγαλματίδιο από το ετήσιο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης «Ορφέας του Δούναβη» στο Ποζάρεβακ της Σερβίας - Αύγουστος 2024, στο οποίο και συμμετείχα με την Ελληνική αποστολή. Πρώτη από τις έντεκα (11) απαγγελίες μου, ήταν αυτό το ποίημα, αφιερωμένο στη Ελληνοσερβική φιλία. Δείτε περισσότερα ΕΔΩ.

 

                   Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 21.3.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Βιβλιοπαρουσίαση: «ΕΓΩ, Ο ΕΩΣΦΟΡΟΣ» της Αλέκας Τσόδουλου

     Ένα βιβλίο με τίτλο «ΕΓΩ, Ο ΕΩΣΦΟΡΟΣ», από τις εκδόσεις «ΙΑΝΟΣ», Α΄ έκδοση Μάρτιος 2023, μου χάρισε πρόσφατα η βιβλιοπώλης - συγγενής και εξαιρετική φίλη Δήμητρα Λυμπεροπούλου-Γάλλιου, πολλά υποσχόμενο από την δική της προφορική κριτική. Αν και ήμουν κάπως επιφυλακτικός από τον τίτλο του και μόνο, πείστηκα στα λόγια της κι άρχισα να το διαβάζω.
     Πρόκειται για ένα διήγημα, όπως το χαρακτηρίζει και η συγγραφέας, που ομολογώ ότι από τις πρώτες κιόλας παραγράφους του το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Άγγελος του φωτός ο Εωσφόρος, «επαναστάτησε» κατά του Πατέρα του, του Δημιουργού, και θέλησε να φτιάξει το δικό του βασίλειο και να γίνει ίδιος με Εκείνον. Στον διάλογο που ακολούθησε ο Πατέρας-Δημιουργός, του παρείχε απόλυτη ελευθερία, προειδοποιώντας τον και για τις δυσκολίες που θα συναντήσει.
     Με τη θέλησή του «έφυγε αυτό το υπέρλαμπρο πλάσμα. Δεν εκδιώχθηκε, μα το αποτέλεσμα ήταν ένα», ήταν το ίδιο. Κάλεσε ακολούθους του αγγέλους, που τον ακολούθησαν. Η παρέμβαση του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, με τις λέξεις «στώμεν καλώς», πρόλαβε και συγκράτησε γύρω από το Θρόνο Του Θεού πολλούς Αγγέλους, που είτε πρόθυμα, είτε απερίσκεπτα, είτε με δισταγμό ήταν έτοιμοι να ταχθούν μαζί του.
     Ο τόπος προορισμού για τον Εωσφόρο, ήταν «ευλογημένος» και όχι άλλος από τη γη. «Ήθελε να τα δει και να τα γνωρίσει όλα, να περιεργαστεί τα πάντα γύρω από τον άνθρωπο, ν’ αφουγκραστεί, ν’ ανακαλύψει από κοντά το καινούργιο αυτό πλάσμα». Φανταζόταν, «έβλεπε το πλάσμα αυτό με όλα όσα συνθέτουν την ανθρώπινη φύση», από καλοσύνη και ευγένεια, μέχρι υπερηφάνεια, αλαζονεία και μίσος. Από ματαιοδοξία και κακία, μέχρι ταπεινότητα και φιλοδοξία.   
     Πολύ σύντομα «κούνησε το κεφάλι του απογοητευμένος» ο Εωσφόρος, αφού ο άνθρωπος «διώκει το ίδιο του το είδος». Τις ίδιες ακριβώς διαπιστώσεις έκαναν και οι ακόλουθοί του. Ορισμένα «ανθρωποειδή κανόνιζαν τις τύχες των λαών. Δημιουργούσαν πολέμους, βία, φτώχια, σεισμούς, ασθένειες. Και γελούσαν και ένοιωθαν ικανοποίηση, αλλά το γέλιο δεν είχε χαρά μέσα τους. Ήταν αρρωστημένο».
     «Και καλά τα ανθρωποειδή, αλλά οι άνθρωποι; Πώς μπήκαν, πώς ενσωματώθηκαν τόσο εύκολα στο ρόλο που τους ετοίμασαν;».
     Ο Άγγελος του φωτός, που δεν είχε τίποτα αρνητικό στο ενεργητικό του, έπεσε από τον ουρανό. «Κάνοντας τόσες κτηνωδίες ο άνθρωπος», από βιασμούς γονιών στα παιδιά τους, μέχρι μεγάλους και καταστροφικούς πολέμους με αναρίθμητα θύματα, «από πού θα έπρεπε να πέσει; Και πού να πάει;… “Εγώ με το πέσιμο μεταμορφώθηκα σε διάβολο και ο άνθρωπος με το δικό του πέσιμο σε κτήνος. Κι αφού από μια κουβέντα μου και μόνο έπεσα, ο άνθρωπος με τόσες φρικαλεότητες, πόσα επίπεδα έχει κατέβει στα τάρταρα;”», αναλογίζεται ο Εωσφόρος.
     Κοντολογίς, και ύστερα από πολλές περιπέτειες στη γη και πολύ απογοητευμένος από το ανθρώπινο είδος, αποφάσισε να επιστρέψει πάλι στο θρόνο του, δίπλα στον Πατέρα, «που με τόση αρχοντιά και ευγένεια του είχε δώσει αυτό που πάντα επιθυμούσε, μέχρι και την απόλυτη ελευθερία». Ξανασκέφθηκε, όμως: «Με τί μούτρα θα γυρίσω πίσω; Με αυτά που έχω», απάντησε στον εαυτό του. Δεν αρνήθηκα, ούτε ακύρωσα ποτέ Το Θεό Πατέρα μου!... Πώς, λοιπόν, να μην θέλω να γυρίσω σε μια τέτοια αγάπη;».
     «Λίγο πριν τη Μεγάλη Πόρτα, τον αγκάλιασαν τα Χερουβείμ», κι ας ήταν «βρώμικα και σκισμένα τα ρούχα του»! Τον άλλαξαν και τον «σουλούπωσαν».
     «Συγγνώμη για την εμφάνισή μου, αλλά το μόνο που ήθελα ήταν να σ’ αγκαλιάσω… Τον πήραν τα κλάματα και όσο έκλαιγε, τόσο δεν χόρταινε την αγκαλιά Του δακρυσμένου Πατέρα, που Εκείνος πάντα το ήξερε ότι θα επέστρεφε… Κάτι πήγε να πει ο Εωσφόρος, αλλά δεν χρειάστηκε… Όλες οι απορίες και οι απαντήσεις υπήρχαν στα πέντε μαγικά γράμματα: Αγάπη!».
     Το βιβλίο «ΕΓΩ, Ο ΕΩΣΦΟΡΟΣ», έχει τη δύναμη να «επαναφέρει εις την τάξιν», να δείξει το δρόμο της «επιστροφής» σε κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο, που μπορεί να έχει «παρασυρθεί». Περικλείει έντονα το θρησκευτικό στοιχείο και το μήνυμα της αγάπης, κάτι που καταδεικνύει και το επίπεδο γνώσης της συγγραφέως στο αντικείμενο. Ολοζώντανη εδώ και η παραβολή του ασώτου, που σύμφωνα με του πατέρες της Εκκλησίας, «όλα τα Ευαγγέλια να είχαν χαθεί και να είχε σωθεί μόνο αυτή, είναι αρκετή για την ανθρώπινη σωτηρία». Θυμίζει, επίσης, το βιβλίο και την προφητεία του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, σύμφωνα με την οποία, «οι άνθρωποι θα γίνουν τέρατα».

     Δημητρούλα μου, «πατρίδα», σ’ ευχαριστώ από καρδιάς για το υπέροχο δώρο σου, όπως ευχαριστώ και συγχαίρω και τη συγγραφέα για την προσφορά της στα Γράμματα!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 19.3.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

Πάντα σε πνεύμα της αποκριάς (ποίημα)

                                 Αποκριά, στο πνεύμα σου, εύκολα παρασύρεις
                                 και σε πολλές παρεκτροπές Διόνυσο θυμίζεις.
                                 Μοιάζ’ η ζωή με σένανε κι αυτή, μασκαρεμένη,
                                 κι η μπέσα γίνεται συχνά μια λέξη πονεμένη.
                                 Πολλοί τριγύρω «φίλοι» μας, αριστοκράτες μοιάζουν
                                 μα συνεχώς το πρόσωπο με μάσκα το σκεπάζουν!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 19.2.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html