Ποιος κλέβει… τα σταφύλια;

  

     Στο σερβίρισμα κρασιού στο τραπέζι, όταν το ποτό που «ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου» τελειώνει και το ποτήρι μένει μισογεμάτο, λέμε περιπαιχτικά, αλλά καλοπροαίρετα, ότι ο συγκεκριμένος της παρέας «έκλεβε τα σταφύλια» ή «τον βρήκαμε τον κλέφτη»! Το ίδιο, όμως, λέμε και για εκείνον που το τελευταίο κρασί της κανάτας γεμίζει μέχρι πάνω το ποτήρι κάποιου. Τι «συμβαίνει» και γιατί λέγεται και στις δύο περιπτώσεις ότι υπάρχει «κλέφτης» σταφυλιών;

     Στην πρώτη περίπτωση, ο συγκεκριμένος της παρέας «έκλεβε τα σταφύλια», τα έφαγε και δεν του έμειναν για να κάνει πολύ κρασί! Στη δεύτερη περίπτωση, έκλεβε κι αυτός σταφύλια, αλλά δεν τα έτρωγε και με αυτά έκανε περισσότερο κρασί!
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 28.4.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΥΟ ΒΙΒΛΙΩΝ εξαιρετικού ενδιαφέροντος, του Ιστορικού Ερευνητή και Συγγραφέα Αθανάσιου Δ. Τζώρτζη

 

     Με δύο ογκωδέστατα βιβλία εξαιρετικού ενδιαφέροντος, προϊόντα κι αυτά πολυετούς και επίμονου μόχθου, συνεχίζει την κολοσσιαία πνευματική και ιστορική προσφορά του στα Καλάβρυτα, όλη την Επαρχία Καλαβρύτων και στην πατρίδα ο ακάματος ερευνητής κ. Αθανάσιος Δ. Τζώρτζης: Το «1821: 5.155 ηρωικές ψυχές αγωνιστών από την Επαρχία Καλαβρύτων και 717 συναγωνιστές τους από άλλα μέρη», σελίδες 793  και το «1821: ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ», σελίδες 326 – έκδοση 2024.
     Σαν συνέχεια της πολύ μεγάλης  προηγούμενης - επτάτομης προσφορά του, το εξόχως αξιοθαύμαστο «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ», έκδοση 2014, τα δύο νέα αυτά πονήματά του «στέκουν υπερήφανα»  πλάι στα πρώτο. Σημειωτέον ότι κάθε τόμος του πρώτου του έργου έχει περισσότερες από 800 σελίδες(!) – και είναι μια μοναδική ιστορική πηγή, η οποία έχει αποσπάσει πολλούς επαίνους, αξιόλογες κριτικές και μεγάλες βραβεύσεις. (Πολύ σύντομη και ενδεικτική παρουσίαση μπορείτε να δείτε/διαβάσετε ΕΔΩ). Άλλη μια πολύ μεγάλη προσφορά του, είναι η επίσης ογκωδέστατη δίτομη έκδοση για την ιδιαίτερη πατρίδα του και άλλα χωριά, με τίτλο «Το Γκέρμπεσι και τα άλλα χωριά του πρώην δήμου Λαπαθών» - Γκέρμπεσι , σήμερα Προφήτης Ηλίας.

     Ιδιαίτερα επιμελώς και με κάθε λεπτομέρεια ταξινομημένη η ανεκτίμητα πλούσια ύλη στο πρώτο του βιβλίο, το «1821: 5.155 ηρωικές ψυχές αγωνιστών από την Επαρχία Καλαβρύτων και 717 συναγωνιστές τους από άλλα μέρη», ο αναγνώστης-μελετητής-ερευνητής μπορεί να βρει αλφαβητικά αγωνιστές του 1821 από την Επαρχία Καλαβρύτων και συναγωνιστές τους από άλλα μέρη, τον τόπο/χωριό καταγωγής τους, τις μάχες στις οποίες έλαβαν μέρος και την πηγή πιστοποίησής τους.
     Σκοπός του μεγάλου ερευνητή-συγγραφέα, όπως και ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογό του, είναι «ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν συγκεντρωμένοι και καταχωρημένοι με σαφήνεια αυτοί οι αγωνιστές, κατά χωριό καταγωγής και κατά μάχη στην οποία έλαβαν μέρος». Ένας δεύτερος λόγος της έρευνάς του-έκδοσής του, σύμφωνα πάντα με δική του τοποθέτηση, «[…]οι πατριώτες της πολύπαθης αυτής Επαρχίας Καλαβρύτων, έχουν ανάγκη, θέλουν και δικαιούνται να γνωρίζουν με απόλυτη βεβαιότητα και αποδεικτικά στοιχεία πόσοι και ποιοι πολέμησαν κατά το 1821 από κάθε χωριό για την ελευθερία της πατρίδας και να μην επαφίενται σε πρόχειρες και λανθασμένες αντιγραφές και παρουσιάσεις διάφορων καιροσκόπων και αναζητούντων ευκαιρίες προβολής[…]». Και προς το τέλος του μονοσέλιδου του προλόγου του γράφει: «[...]Πιστεύω ότι οι πολιτιστικοί σύλλογοι της επαρχίας θα αρθούν στο ύψος της αποστολής τους και θα μεριμνήσουν ώστε να καταγραφούν σε ανάλογα μνημεία στις πλατείες των χωριών τους, (ονόματα ηρωικών ψυχών αγωνιστών) ώστε να αποτελούν σημεία αναφοράς για τις νεότερες γενιές και να διδάσκονται αυτές για το πως οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι και πως αυτές οι ηρωικές μορφές των πεινασμένων, των φτωχών, των βασανισμένων, των άοπλων, των εξευτελιζόμενων από τους δυνάστες, με τους αγώνες τους και το αίμα τους κατάφεραν το "θαύμα" και παρέδωσαν στους απογόνους τους μια πατρίδα ελεύθερη».

     Υπογραμμίζουμε δε, ότι όλα τα στοιχεία που παρέχονται σε όλα τα βιβλία αυτά του Θανάση Τζώρτζη, είναι από τον πλέον επίσημο φορέα αρχείων της πατρίδας μας, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και με τις σχετικές ιστορικές πιστοποιήσεις.
      Επιμελώς, επίσης, ταξινομημένη η πλούσια ύλη και στο δεύτερο βιβλίο του, το «1821: ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ». Σημειώνει κι εδώ στο πρόλογό του, που πραγματικά τα λόγια του προκαλούν ρίγη συγκίνησης: «[…]η ηθική υποχρέωση, αλλά και η νοητή φωνή των προγόνων μας, μας καλούν να αναζητήσουμε τα ίχνη τους, ν' ανακαλύψουμε και να αποκαλύψουμε τα πειστήρια των αγώνων τους κατά την περίοδο του 1821 και αμέσως μετά να διαφυλάξουμε αυτά όχι μόνο ως τεκμήρια, αλλά και ως πολύτιμη κληρονομιά, ως εσαεί αποτυπώματα με μελάνι πάνω σε χαρτί, αυτών που πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδας[…]».
     Πρόκειται, δηλαδή, για ένα ακόμα πολύ ξεχωριστό και σπουδαίας σημασίας έργο, όπου ο ιστορικός ερευνητής Αθανάσιος Τζώρτζης παραθέτει σφραγίδες φορέων και υπογραφών  αγωνιστών ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ του 1821! Δίπλα ακριβώς από κάθε αποτύπωμα σφραγίδας, αναφέρονται: Ι. Η επωνυμία του φορέα με σύντομη περιγραφή, π.χ. «Αγίας Λαύρας Μονή[…]», «Αγίου Αθανασίου Φιλίων Μονή[…]», «Αγίου Νικολάου Βλασίας Μονή[…]», «Επαρχείο Κυναίθης[…]», «Ο Διοικητής Καλαβρύτων[…]», «Δήμος Αροανείας[…]», «Δήμος Ψωφίδος[…]». ΙΙ. Σφραγίδες ιστορικών προσώπων, π.χ. «Κολοκοτρώνης Θεόδωρος[…]», «Ζαΐμης Ανδρέας[…]», «Πετιμεζάς Βασίλειος[…]», Χαραλάμπης Σωτήρης[…]». Δίπλα από κάθε αποτύπωμα υπογραφής αγωνιστή, αναφέρεται το όνομά του και το τόπος καταγωγής του, π.χ., «Αγαλόπουλος Νικόλαος ή Χάιτας από Καλάβρυτα[…]», «Δεληγιάννης Κανέλλος από τα Λαγκάδια[…]», «Ινδαρές Σπήλιου Δημήτριος από το Λειβάρτζι[…]», «Λεχουρίτης Γεώργιος από το Λεχούρι[…]», κλπ.  
     Να σημειώσουμε, κλείνοντας αυτή την πολύ σύντομη και ταπεινή παρουσίαση, ότι το μνημειώδες και χωρίς προηγούμενο έργο του Αθανασίου Τζώρτζη συνεχίζεται άοκνα. Σκυμμένος πολλές ώρες κάθε μέρα σε ιστορικά αρχεία, το ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ θα «μεγαλώσει», φτάνοντας ίσως και τους ένδεκα ή δώδεκα τόμους! Παράλληλα, μια ακόμα ογκωδέστατη ιστορική έρευνά του συνεχίζεται άοκνα και δεν θ’ αργήσει να δει κι αυτή το φως της δημοσιότητας. Σκοπός του, όπως και ο ίδιος συχνά επαναλαμβάνει, να παραδώσει ιστορικές πηγές και «τροφή» μελέτης και γνώσης σε σύγχρονους και επερχόμενους.
     Αγαπητέ κ. Θανάση Τζώρτζη και προσωπικέ φίλε, σ’ ευχαριστούμε, σ’ ευγνωμονούμε και σου ευχόμαστε εκ βαθέων σύντομα να επιτευχθούν κι αυτές οι πολύ μεγάλες φιλοδοξίες σου, ανεκτίμητο και μοναδικό απόκτημα για τον καθένα μας, για την Επαρχία Καλαβρύτων, για την πατρίδα μας. 
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 27.4.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

 

23-4-85 ΕΛΕΝΗ(*) - ΠΟΙΗΜΑ

         

                                            Στον αφέγγαρο ουρανό

                              τα ολοφώτιστα αστέρια
                              πάντα για σένα μιλάνε!
                              Κι όταν το φεγγάρι                          

                              ολόγιομο φεγγοβολεί,
                              μιλάει εκείνο για σένα,
                              σαν κι ο ήλιος,
                              που με το χαμόγελό σου ανατέλλει!
                              Σαν τη δική σου φωνή,
                              σαν το δικό σου τραγούδι
                              και το μουσικό κελάρυσμα του νερού!

                              Σαν τα λουλούδια της άνοιξης,
                              σαν την ίδια την άνοιξη εσύ,
                              κάνεις πάντα άνοιξη τη ζωή μου!
                              Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!
---------------------

(*) Η ημερομηνία με το όνομα της βέρας μου κι από τότε πάντα και της καρδιάς μου!

                                                                     Ν.Π., 20.4.2025

Προσκύνημα στην Αγία Γη (ποίημα)

Φωτογραφία: Προσκύνημα-ναός στο λόφο του Γολγοθά (Ιεροσόλυμα), όπως είναι σήμερα

 

                                Λαχταρώ να γονατίσω κει που πάτησ’ ο Χριστός,
                                ταπεινά προσκυνήσω πέτρες που είδανε το Φως.
                                Που ακούσαν τη λαλιά Του τους ψαράδες να καλεί,
                                που ενοιώσαν τη ματιά Του άγια, σαγηνευτική.
                                Κει που πλήθη εχορτάσαν, που θεράπευσε τυφλούς,
                                που ανέμοι εσωπάσαν, που ανέστησε νεκρούς.
                                Κει που ’στάθη ν’ ανασάνει, κουβαλώντας το Σταυρό,
                                με τ’ αγκάθινο στεφάνι, τον ιδρώτα Του καυτό.
                                Κει που τόσα εγινήκαν, να ρωτήσω να μου πουν,
                                χέρια ανθρώπου πώς βρεθήκαν; Πώς το μάννα το ξεχνούν;
                                Και οι πέτρες θα μου πούνε, που «εσχίσθησαν»* κι αυτές,
                                έχουν τρόπο ν’ αγαπούνε κι όχι πέτρινες καρδιές!
                                Όμως, πώς να ξεκινήσω; Πώς είμ’ άξιος εγώ,
                                τέτοιες πέτρες να πατήσω, δρόμους Πάθους να διαβώ;
---------------------------------
* Ευαγγέλιο Ματθαίου, ΚΖ΄, 51: «Και ιδού το καταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω και η γη εσείσθη και αι πέτραι εσχίσθησαν» (την ώρα που Ο Χριστός «παρέδωσε το Πνεύμα»).
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html

(Από την ποιητική μου συλλογή «ΕΜΜΕΤΡΑ», εκδόσεις «ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ», 2008)

Ο ήρωας του Μεσολογγίου Χρήστος Καψάλης (σύντομο επετειακό αφιέρωμα)

                                           

     Γόνος παλιάς πολύ εύπορης οικογένειας και πρόκριτος του Μεσολογγίου ο Χρήστος Καψάλης, ήταν κι ένας από τους πρωτεργάτες της κήρυξης της Επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα. Πολύ σημαντική περίοδος της μακρόχρονης δράσης του, υπήρξε και η Β΄ πολιορκία της πόλης (1825). Μεγάλης ηλικίας τότε, διέθεσε όλη του την περιουσία στον Αγώνα. Επίσης, έλαβε μέρος και σε όλα τα συμβούλια των «Ελεύθερων Πολιορκημένων», δίνοντας σωστές κατευθύνσεις. Συμμετείχε, παράλληλα, και στην επισκευή προμαχώνων και στην εμψύχωση των υπερασπιστών την πόλης. Όταν ο μεγάλος φιλέλληνας Λόρδος Βύρων πήγε στο Μεσολόγγι, του διέθεσε ένα από τα σπίτια του να κατοικήσει.
     Όταν η άμυνα της πόλης από τους υπερασπιστές της ήταν πλέον αδύνατη, αποφασίστηκε η Ηρωική Έξοδος (8 Απριλίου) και ορίστηκε για δύο μέρες μετά (10 Απριλίου 1826, Κυριακή των Βαΐων). Τότε ο Χρήστος Καψάλης πήρε το μπαστούνι του και σαν «ντελάλης» περιφερόταν στους δρόμους, καλώντας γέροντες, ανήμπορους, ανάπηρους, τραυματίες και αδύναμα από τις στερήσεις του αποκλεισμού γυναικόπαιδα, «που ήθελαν να βρουν τίμιο θάνατο», να συγκεντρωθούν στη μεγάλη μπαρουταποθήκη. Μαζί κάλεσε και τις νέες και όμορφες κοπέλες, που δεν ήθελαν να βρεθούν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Λίγες μέρες νωρίτερα, ο ήρωας είχε κηδέψει τη γυναίκα του, που πέθανε από τις στερήσεις και τις κακουχίες του αποκλεισμού. Στο γιο του που την έκλαιγε, είπε: «Καλύτερα που πέθανε, να μη δει τις συμφορές μας».
     Στο «προσκλητήριό του» ανταποκρίθηκαν περί τα τετρακόσια άτομα. Άνοιξε τα παράθυρα της μπαρουταποθήκης κι έβγαλε σ’ αυτά τις όμορφες νέες κοπέλες. Μόλις τις είδαν οι τούρκοι, έτρεξαν πιστεύοντας ότι θα το «γιορτάσουν». Αφού συγκεντρώθηκαν πολλοί απέξω, με αλαλαγμούς χαράς όρμησαν στη μεγάλη πόρτα και τη γκρέμισαν. Τότε ο Χρήστος Καψάλης πυροδότησε με αναμμένη δάδα το μπαρούτι, κάνοντας το Σταυρό του και φωνάζοντας δυνατά: «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη Βασιλεία Σου»!, και ανατινάχθηκαν όλοι μαζί. Ήταν 10 Απριλίου, την Κυριακή των Βαΐων του 1826.  
     Η εκούσια αυτή θυσία δείχνει τη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής, όταν τολμά και ορθώνει το ανάστημά της εναντίον της βίας και ο πυρσός του Καψάλη θα σκορπίζει στους αιώνες το πυκνό σκοτάδι της δουλείας και με τη λαμπρή φεγγοβολή του, θα φωτίζει τον δρόμο που οδηγεί στο μεγαλύτερο ανθρώπινο ιδανικό, ην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
     Η λάμψη εκείνης της έκρηξης ευαισθητοποίησε και φώτισε το κίνημα του Φιλελληνισμού για την Ελευθερία σε όλο τον κόσμο.

Η προτομή του ήρωα Χρήστου Καψάλη στον Κήπο των Ηρώων του Μεσολογγίου

     Μαρμάρινη προτομή του Χρήστου Καψάλη ευρίσκεται στο Κήπο των Ηρώων της Ιερής Πόλης Μεσολογγίου και ο ηρωισμός του υμνήθηκε από την Ελληνική Λογοτεχνία. Γράφει ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στο επικό ποίημα του «Ύμνος στον Ανδριάντα Γρηγορίου του Ε΄»:

                          «[…]Το Σούλι το ανυπόμονο. Ψηλά στο Καρπενήσι
                          του Μπότσαρή σου την ψυχή για να σε προσκυνήσει
                          σου στέλνει αιματοστάλαχτη. Στον τάφο του κλεισμένο
                          το Μεσολόγγι σκέλεθρο, γυμνό, ξεσαρκωμένο,
                          δεν παραδίδει τ’ άρματα, δεν γέρνει το κεφάλι.
                          Κρατεί για νεκροθάφτη του το Χρήστο τον Καψάλη[…]»
 
Γράφει και ο Μεσολογγίτης ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης στο ποίημα του «Μεσολόγγι»:
 
                          «[…]Σε τόσες μέσα ανατολές, δύσες, σκοτάδια,
                          μέσα σε τόσες μουσικές, ποίησες, ωδές,
                          νερών και δένδρων τα βουητά, σείσματα, χάδια,
                          χαμένος ψίθυρος της λύρας μου οι χορδές…
 
                          Ώ, Μεσολόγγι, ιερὲ βωμέ, αιματοβαμμένε,
                          μεγάλου βάρδου η δόξα και η θανή
                          του Χρήστου του Καψάλη εσύ, πυρσὲ ανάμενε,
                          και της εξόδου η νύχτα, ώ ουρανοί!
 
                          Τώρα, κι αν μου ξεδένετε φρένα και γλώσσα,
                          θ’ αγροικηθεί της ταπεινότης μου ο ψαλμός
                          μέσα στους ύμνους και στα τρόπαια τα τόσα,
                          που σου έχει στήσει όλου του κόσμου ὁ θαυμασμός;»
-----------------------------
Πηγές:
Εγκυκλοπαίδειες ΔΟΜΗ, ΓΙΟΒΑΝΗ, ΕΛΛΑΔΙΚΗ.
Εικόνα εισαγωγής ανάρτησης: Η θυσία του Χρήστου Καψάλη – πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη.

Πηγή: 

https://www.aitoloakarnania.com/%CE%BF-%CF%87%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%88%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/
Μπορείτε να επισκεφθείτε και εκτενές άρθρο μου – αφιέρωμα στην Ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου,
ΕΔΩ .
 

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 12.4.2025

https://nikolpapak.blogspot.com/2021/08/blog-post_29.html