Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017

Πόσο ισχυρά είναι σήμερα τα ιδανικά του έπους του ’40;



     «Για Του Χριστού την πίστη την αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία» ξεσηκώθηκαν μια χούφτα Έλληνες το 1821 και αποτίναξαν ζυγό τετρακοσίων χρόνων μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας. «ΟΧΙ», βροντοφώναξε και όρθωσε το ανάστημά της η μικρή Ελλάδα στην εισβολή του κατακτητή στις 28 του Οκτώβρη του 1940, τη στιγμή που άλλες χώρες συνθηκολογούσαν. Και ήταν τόσο βροντερό αυτό το «ΟΧΙ», που ακούστηκε δυνατό και ξεκάθαρο σε όλη την οικουμένη! 
     Τα ιδανικά που όπλισαν το καριοφίλι και την πάλα του 1821 και το «ΟΧΙ» του 1940 ήταν ίδια: η πίστη, η πατρίδα, η οικογένεια, οι παραδόσεις μας. Αυτά τα ιδανικά της φυλής μας έβαλαν ορισμένοι στο στόχαστρο και φρόντισαν να τρωθούν, για να μας κατακτήσουν άνευ όπλων. Δυστυχώς, και με τη δική μας συγκατάθεση και παθητική αποδοχή, αυτό επιτυγχάνεται στις μέρες μας, σε περιόδους ευημερίας και όχι δοκιμασίας.
     Στις δύσκολες στιγμές της η Πατρίδας μας πρόστρεχε στο Χριστό, στην Παναγία και στους αγίους μας. Σήμερα, που «περνάμε καλά», χαλαρώνουμε ή και καταργούμε τον εκκλησιασμό και αποκαθηλώνουμε από τις σχολικές αίθουσες και τις δημόσιες υπηρεσίες ιερά σύμβολα και εικόνες. Με την ίδια ευκολία υποστέλλουμε και εθνικά σύμβολα και εικόνες ηρώων που μας χάρισαν την ελευθερία.
     Κάτι ανάλογο γίνεται και στον παραδοσιακό θεσμό της οικογένειας, που αντικαθίσταται από άλλες «εναλλακτικές» και «μοντέρνες» μορφές της. Παράλληλα, τα ερωτικά «τρίγωνα», «τετράγωνα», ή και «πολύγωνα», παρουσιάζονται σαν κάτι το απόλυτα φυσιολογικό ή και επιβεβλημένο στη ζωή της οικογένειας, με αποτέλεσμα την όλο και πιο χαλαρή συνοχή της και την πολύ εύκολη διάλυσή της. Όλα αυτά δεν επιβάλλονται από την πλειοψηφία, αλλά από μικρή μειοψηφία και η πλειοψηφία καλείται επιτακτικά να τα αποδεχτεί και να τα υιοθετήσει.
     Ο Αξιοκεντρικός χαρακτήρας της διαπαιδαγώγησης που δινόταν στο παιδί από μικρή ηλικία και μέσα από τα σχολικά βιβλία, σήμερα έχει εκλείψει. Ευτυχώς που υπάρχουν φωτισμένοι δάσκαλοι και δίνουν πολλά περισσότερα στους μαθητές τους, απ’ ότι τους υποδεικνύεται. 
     Βλέπουμε καθημερινά και το επίπεδο γενικότερης παιδείας της κοινωνίας, τον ωχαδερφισμό, την αδιαφορία, τον εγκλωβισμό της ζωής μας στον εγωκεντρισμό, στον (υπερ)καταναλωτισμό και στην υποτιθέμενη καλοπέραση. Και είναι δεδομένο πως οι συνεχείς εκπτώσεις δεν οδηγούν πουθενά αλλού, παρά στον ευτελισμό και την ισοπέδωση. Έτσι, έχουμε δει, π.χ., γαμήλιες δεξιώσεις στο θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ»! Πώς να χαρακτηρίσει κανείς τέτοιες «εκδηλώσεις»; Ασέβεια; Προσβολή; Εκτροχιασμό; Ίσως είναι λίγα όλ’ αυτά!
     Στο ίδιο μήκος κύματος και τα ΜΜΕ, ιδίως η τηλεόραση και το διαδίκτυο, που ενώ θα μπορούσαν να είναι άριστα εκπαιδευτικά μέσα, αλλού εστιάζουν κι αυτό δεν συμβάλλει στο γενικό επίπεδο παιδείας. Το αντίθετο, μάλιστα, με αποτέλεσμα να μην μας ξεφεύγει το παραμικρό από την τελευταία λεπτομέρεια της εμφάνισης κάθε επίδοξης σταρ, ενώ για σημαντικούς σταθμούς της ιστορίας μας και για μορφές των αγώνων και της ελευθερίας να επικρατεί ημιμάθεια ή αμάθεια. Το ακόμα πιο ανησυχητικό είναι πως τέτοιες «εστιάσεις», έχουν και πολυπληθές κοινό που τις παρακολουθεί.
     Μήπως δεν «σημαιοστολιζόμαστε» και δεν πανηγυρίζουμε κάθε φορά που η ποδοσφαιρική μας ομάδα θα επικρατήσει της αντιπάλου της; Και βέβαια, δεν είναι κατηγορητέο αυτό, όταν δεν συνοδεύεται από φανατισμό. Στις εθνικές γιορτές, όμως, σε ελάχιστα μπαλκόνια κυματίζει η γαλανόλευκη!
     Και πώς θα σεβαστεί και πώς θα κατανοήσει το νόημα της Μεγάλης Παρασκευής το παιδί, όταν η περιφορά του Επιταφίου διδάσκεται από τα σχολικά βιβλία και το επίσημο πρόγραμμα του υπουργείου ως «βόλτα του Επιταφίου»;
     Εκτός από τα παραπάνω ενδεικτικά παραδείγματα, τείνει και η παρέλαση να εξισωθεί με επίδειξη μόδας και ομορφιάς, αν δεν έχει ήδη εξισωθεί(!), ενώ συζητείται όλο και περισσότερο η κατάργησή της, αφού «προοδεύσαμε τώρα», σύμφωνα και τη ρήση μεγάλης ηθοποιού σε πασίγνωστη Ελληνική ταινία.
     Γι’ αυτούς που ισχυρίζονται ότι «μας επιβάλλουν» αυτή τη «νέα τάξη πραγμάτων» και ότι το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, πολλοί απαντούν ότι δεν κάνουμε τίποτα για να την αποτρέψουμε. Κι αν υποτεθεί ότι κάνουμε «κάτι», αυτό το «κάτι» είναι ελάχιστο, άρα και πολύ ανίσχυρο να αποδώσει, γιατί και τα μηνύματα φιλοπατρίας γίνονται όλο και πιο χαλαρά, σε αντίθεση με τα της φιλαυτίας που όλο και ενισχύονται.
     Το έπος του ’40 γράφτηκε γιατί ήμαστε αταλάντευτα προσηλωμένοι στους ανεκτίμητους θησαυρούς μας που λέγονται Αξίες και Ιδανικά. Από την πίστη σε αυτά πήγαζε ο ενθουσιασμός του «αέρα» στα δοξασμένα βουνά μας. Ο ενθουσιασμός και η πίστη στη νίκη έπλεξαν και τη φανέλα του στρατιώτη και γιγάντωσαν τις πλάτες των γυναικών της Πίνδου. Αυτές οι Αξίες έδιναν ψυχή και στο Μίμη Τραϊφόρο και έγραφε στίχους και τραγουδούσε η Σοφία Βέμπο και συνέπαιρναν τους ήρωες!
     Σήμερα το μήνυμα των αρχαίων προγόνων μας «είς οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης», το μετατρέψαμε σε «είς οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάρτης». Και όσο είμαστε «υπόδουλοι» αυτής της νοοτροπίας, αργεί η απελευθέρωση από τη σύγχρονη και άνευ όπλων υποδούλωση.

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 26 Οκτ. 2017

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου