Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

«Σας ασπάζομαι την δεξιάν»



     Με τις λέξεις «σας ασπάζομαι την δεξιάν», έκλειναν στο παρελθόν τις επιστολές τους οι ξενιτεμένοι προς τους μεγαλύτερους-ανιόντες συγγενείς τους. Η στερεότυπη αυτή φράση-επίλογος ή και αρχή των επιστολών, όμως, δεν ήταν μόνο σχήμα λόγου. Ο ασπασμός του δεξιού χεριού ήταν άγραφος νόμος και τον τηρούσαν καλύτερα και από το γραπτό τα παλαιότερα χρόνια και, φυσικά, όχι μόνο στον παπά.
     Η κίνηση συνοδευόταν από υπόκλιση και δήλωνε το σεβασμό στους γονείς, τους παππούδες, το δάσκαλο/δασκάλα, σε θείους, αλλά και γενικά σε κάθε μεγαλύτερο κι ας ήταν ξένος και, οπωσδήποτε στο νουνό και στη νονά. Δήλωνε ακόμα και την «υποταγή», με την καλή , φυσικά, έννοια.
     Και πρέπει να ξεχωρίσουμε τον ασπασμό του χεριού του κληρικού, που μπορεί να είναι πολύ νέος, αλλά είναι κι εδώ «νόμος» για μικρότερους και μεγάλους και μεγαλύτερούς του. Κι αυτό γίνεται, όχι μόνο για λόγους σεβασμού, αλλά και για λόγους ιερατικού σχήματος: στο χέρι του παπά που ευλογεί το δισκοπότηρο, του πρέπει ιδιαίτερος σεβασμός.
     Σήμερα, που πολλές τέτοιες όμορφες συνήθειες έχουν ισοπεδωθεί/καταργηθεί, η κίνηση ασπασμού του χεριού ενός μεγαλύτερου, μπορεί και να αποτελέσει αιτία ειρωνείας από ορισμένους!

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 25.7.2018

Τρίτη 17 Ιουλίου 2018

Το πέταμα της πέτρας!


Το πέταμα της πέτρας:
Ένα παλιότερο παιδικό παιχνίδι-αγώνισμα!



     Στη γενιά μου δεν έλλειψε το παιχνίδι. Το αντίθετο μάλιστα και στο θέμα έχουμε αναφερθεί και σε άλλα άρθρα*. Έλλειψε όμως από τη γενιά μου το εμπορικό παιχνίδι και ειδικά στα παιδιά των ορεινών και φτωχών περιοχών.   
     Πέρα από το ομαδικό, που ήταν το πλέον διαδεδομένο και αγαπημένο σε όλους μας, χρησιμοποιούσαμε στο παιχνίδι μας διάφορα αντικείμενα του περιβάλλοντός μας. Τα πλέον εύχρηστα από αυτά ήταν οι πέτρες και τα ξύλα! Μέσω αυτών των αντικειμένων και παιχνιδιών αυτοσχεδιάζαμε, επιδιώκαμε να κοινωνικοποιηθούμε, ορίζαμε κανόνες, προσπαθούσαμε να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας, να καλλιεργήσουμε την αντίληψή μας και, φυσικά, ψυχαγωγούμαστε. Κανένας λόγος, βεβαίως, για ηλεκτρονικό παιχνίδι στην  τηλεόραση, ή στο κινητό και το τάμπλετ! Ούτε καν η επιστημονική φαντασία δεν μπορούσε να φτάσει ως εκεί!
     Το εμπορικό («αγοραστό») παιχνίδι που είχε αρχίζει να κατακλύζει την αγορά, ήταν οικονομικά δυσπρόσιτο, αν όχι απαγορευμένο, αφ’ ενός, αλλά και δυσεύρετο στις αγορές των μικρών μας χωριών, αφ’ εταίρου.
     Τα αγόρια, λοιπόν, κυρίως τα αγόρια, συγκροτούσαν μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες και επιδίδονταν στο «πέταμα της πέτρας». Όριζαν την απόσταση, τοποθετούσαν ένα σταθερό αντικείμενο για στόχο και το αγώνισμα άρχιζε! Εκείνος που θα «πετύχαινε» το αντικείμενο-στόχο περισσότερες φορές σε κάθε διαγωνισμό, ήταν ο νικητής τη ημέρας. Και σαν νικητής και καλός «σκοπευτής», είχε βεβαίως τα «κέρδη» του και τις «ζημιές» του: Στα κέρδη συγκαταλέγονταν το καύχημα και ίσως το προσόν του θαυμασμού από την πλευρά του ασθενούς φύλου! Χρησιμοποιούσε όμως και τις ικανότητές του και στο… κυνήγι, ελλείψει σφεντόνας! Στις ζημιές, σίγουρα ο «φθόνος» των συμπαικτών του!
     Δεν θα ήταν υπερβολή, τέλος, να πούμε ότι "πρόγονος" της σφαιροβολίας ήταν το "λιθάρι". Εξάλλου, και οι αγωνιστές της Ελευθερίας στα βουνά μας, την εποχή της τουρκοκρατίας, εξασκούνταν και συναγωνίζονταν στο πέτα(γ)μα της πέτρας, έχοντας την ικανότητα αυτή και σαν ένα είδος εναλλακτικής λύσης κατά του εχθρού, ελλείψει πολεμοφοδίων.
===================

* Δείτε παρόμοια άρθρα στην ηλεκτρονική εφημερίδα http://www.kalavrytanews.com/ :

και
και

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 17.7.2018

Κυριακή 15 Ιουλίου 2018


Από τους «ψίθυρους» ενός «ασήμαντου»!

Εικόνα: Από το εξώφυλλο του βιβλίου

     Μια κάπως δυσάρεστη έκπληξη με περίμενε, με το που άνοιξα τη μικρή βαλίτσα, φθάνοντας στον προορισμό της τριήμερης απόδρασης: διαπίστωσα ότι είχα ξεχάσει να πάρω το βιβλίο που είχα στο πρόγραμμα να διαβάσω εκεί. Δεν απογοητεύθηκα, αφού εύκολα θα εύρισκα ένα βιβλιοπωλείο και θα έπαιρνα κάποιο άλλο.
     Η θεά τύχη όμως είχε φροντίσει με τον καλύτερο τρόπο να καλύψει την παράλειψή  μου: Με το που έριξα μια ματιά στο κατάλυμα, βλέπω σ’ ένα ράφι τέσσερα βιβλία! Διάλεξα εκείνο που ο τίτλος του με προσέλκυσε περισσότερο: «ΤΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΝΟΣ ΑΣΗΜΑΝΤΟΥ» - αυτοβιογραφία του Γιώργου Σ. Μπουτσιούκου, εκδόσεις ΣΟΚΟΛΗ, 1993.
     Είναι μεγάλη δουλειά να σε «τραβάει» ένα βιβλίο από την πρώτη στιγμή! Άρχισαν να διαβάζω την εισαγωγή του και αμέσως μετά «κόλλησα» στις σελίδες του. Δεν θα μιλήσω για την πλοκή του, για το συνεχές ενδιαφέρον του, για τη γλαφυρότητά του, για την αγωνία και πολλά ακόμα συναισθήματα που συνεπαίρνουν τον αναγνώστη. Θα πω μόνο ότι βιαζόμουνα να βγω από τη θάλασσα και να μην αφιερώνουμε πολύ χρόνο σε άλλες δραστηριότητες, για να συνεχίσω το διάβασμα! Πραγματικά, είναι ένα βιβλίο από την καρδιά του συγγραφέα, που μιλάει κατ' ευθείαν στην καρδιά του αναγνώστη!  
     Κλείνοντας το πίσω εξώφυλλο, ο νους μου στριφογύριζε σε πάμπολλα σημεία του βιβλίου. Θα σταθώ όμως μόνο δύο  και σ’ ένα επιγραμματικό σχόλιο.

α. Τα σημεία:    
  
    «[…]Το θρησκευτικό συναίσθημα δεν επιβάλλεται. Γεννιέται και δημιουργείται κατά το στάδιο εκείνο του ανθρώπου που διαμορφώνει τον εαυτό του, την προσωπικότητά του και, οπωσδήποτε από τις επιδράσεις που δέχεται από το άμεσο περιβάλλον που είναι η οικογένεια και η τοπική μικρή ή μεγάλη κοινωνία που ζει και αναπτύσσεται και, φυσικά, το σχολείο. Το άναμμα του καντηλιού στις εικόνες, το βράδυ προτού κοιμηθούμε από τη μάνα, εκεί στην ανατολική γωνιά του σπιτιού, […] η εξωτερίκευση της πίστης, η ευλάβεια, ο εκκλησιασμός […]. Η αγάπη προς τους συνανθρώπους μας και οι αγαθοεργές πράξεις μας είναι η υλοποίηση της πίστης μας. […] Κάπως έτσι μεταλαμπαδεύονται όλες οι αξίες μας από τους προγόνους στους απογόνους, που τούτοι, ανάλογα με το πόσο την καλλιεργούν, συμμετέχουν στο να δημιουργήσουν την κοινωνία μας».
……………………………………………………………………
    «Για να υπάρξει αγώνας πρέπει να υπάρξουν ιδανικά και οράματα για ένα καλύτερο μέλλον, για τον εαυτό σου και τους συνανθρώπους σου.
     Για να προσεγγίσεις, να φτάσεις αυτά τα οράματα, χρειάζεται πίστη, αγάπη, ελπίδα και δράση.
     Ο συγγραφέας αυτού του ταπεινού πονήματος, με αυτά τα όπλα πορεύτηκε και πορεύεται στη ζωή.
     Φώναξε και φωνάζει.
     Διαμαρτυρήθηκε και διαμαρτύρεται.
     Αντέδρασε και αντιδρά.
     Αντιστάθηκε και αντιστέκεται σε κάθε τι το παράλογο, το ανέντιμο, το ανήθικο, το ψεύτικο, το ατιμωτικό της ανθρώπινης ύπαρξης και πάσχισε και πασχίζει για κάποιον καλύτερο κόσμο.
     Όμως! Δεν έπαψε να είναι ένας ασήμαντος και η φωνή του, η κραυγή του ακόμα ασημαντότερη. Ένας ψίθυρος, που στις ταραγμένες εποχές – όπως και η δική μας σήμερα – σκεπάζεται πάντα από τις βροντές…
      Αλλά! Μήπως κάποια λίγα εκατομμύρια τέτοιοι ψίθυροι θα σκεπάζανε τις βροντές;».

β. Το σχόλιο:

     Νομίζω, τελικά, ότι δεν χρειάζονται «βροντές»! Οι «ψίθυροι» του καθενός μας χρειάζονται, που ο σύγχρονος «πολιτισμός» και ο τρόπος ζωής μας τους έχουν «πνίξει»!

Νίκος Χρ. Παπακωνσταντόπουλος, 15.7.2018

Σάββατο 7 Ιουλίου 2018

Μεγάλα συναισθήματα
Για το «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ»
του Αθανασίου Δ. Τζώρτζη!


     Πολλά, δυνατά και μεγάλα συναισθήματα ένοιωσα, με κυρίαρχα τη συγκίνηση, το θαυμασμό και την υπερηφάνεια, όταν το βλέμμα μου πραγματικά κόλλησε στο  «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ», που κατέχει μια περίοπτη θέση στην Εθνική Βιβλιοθήκη, στο Ίδρυμα Πολιτισμού «ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ»! 
     Δύο είναι οι λόγοι που τα συναισθήματα αυτά είναι δυνατά για το μνημειώδες αυτό έργο: Ο πρώτος, η ανιδιοτελής φιλία με την οποία με τιμάει ο πνευματικός δημιουργός και δυσθεώρητο πνευματικό κεφάλαιο του τόπου μου, ο κ. Αθανάσιος Δ. Τζώρτζης. Ο δεύτερος, η μεγάλη «πολυθρόνα» την οποία κατέχουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη τα Καλάβρυτα και όλη η Επαρχία με το εφτάτομο ογκώδες αυτό έργο του.
     Αγαπητέ μου Θανάση, Σ’ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για άλλη μια φορά!
     Δείτε περισσότερα για το «ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ» εδώ:

Νίκος Παπακωνσταντόπουλος, 7.6.2018

Παρασκευή 6 Ιουλίου 2018


Βιβλιοπαρουσίαση

     Θερμές και από καρδιάς οι ευχαριστίες μου στην πολύτιμη φίλη Παναγιώτα Π. Λάμπρη, Φιλόλογο, Εκπαιδευτικό και Συγγραφέα, για την κριτική της στο τελευταίο μου βιβλίο, με τίτλο «Επιλεγμένα».
http://users.sch.gr/panlampri/Bipar37.html

Δείτε περισσότερα στην προσωπική μου ιστοσελίδα:
http://nikolpapak.blogspot.com/2018/07/httpusers_6.html



Ν.Π., 25.6.2018



Τετάρτη 4 Ιουλίου 2018

Ο ΠΛΗΓΟΜΕΝΟΣ


Ένα ποίημα που πολύ με συγκίνησε. Μου το έδωσαν να το διαβάσω σε μια φιλική συνάντηση.  Ο χρόνος, ο τόπος και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφηκε, καθώς και τα συναισθήματα που διεγείρει, είναι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά. Και επειδή τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, το παραθέτω σε πιστή αντιγραφή, με το όνομα του δημιουργού, φυσικά. Δεν έχουν γίνει ορθογραφικές διορθώσεις και λείπουν οι περισπωμένες και τα πνεύματα του πολυτονικού συστήματος.

Ο ΠΛΗΓΟΜΕΝΟΣ

Σέ μιά ράχι εκεί ξαπλωμένος
χωρίς νάχη καμιά συντροφιά
Στρατιώτης βαρειά πληγωμένος
κάπου κάπου Στενάζει βαρειά.

--------------------

Δέν τού δίνει κανένας βοήθεια
δέν τού δένει κανείς τήν πληγή
Μά η Πατρίδα νικα! Είν’ αλήθεια!
Καί η χαρά του γιεμίζη καί ζεί!

Τερζελερ τη 2/1/22, Μικρά Ασήα

Στέφανος Αναστασάκης